काठमाडौँ । काँग्रेसकी केन्द्रीय सदस्य सुजाता कोइरालाले पार्टीभित्रको ६०–४० को भागवण्डा अन्त्य हुनुपर्ने बताएकी छन् ।
रिपोर्टर्स क्लबको साक्षात्कारमा कोइरालाले पार्टीभित्र गुटबन्दी हुनु दुःखदायी भएको उल्लेख गर्दै भनिन्,‘पार्टीभित्र देखिएको ६० र ४० को भागवण्डा दुर्भाग्य हो, गुटबन्दी अन्त्य भएन भने पार्टी समाप्त हुन्छ, त्यसैले पार्टीभित्र अब सक्षम, ईमानदार, त्यागी, संघर्ष गरेका र क्षमतावान नेताहरुलाई स्थान दिनुपर्छ, मन्त्रिमण्डल विस्तार गर्दा पनि त्यही अनुसार गर्नुपर्छ, फलानोको र ढिस्कानोको मान्छे भनेर मन्त्रिमण्डल र पार्टीका पदाधिकारी तथा केन्द्रीय कार्यसमितिमा नियुक्ती गर्नु उचित हुँदैन ।’

उनले पार्टीभित्र तत्कालिन पार्टी सभापति सुशील कोइरालाको पालामा पनि ६० र ४० को भागवण्डा हुँदा त्यसले पार्टीलाई राम्रो नगरेको स्मरण गर्दै भनिन्,‘त्यतिवेला पनि मैले गुटबन्दी हुनुहुँदैन भनेर बोलेकी थिएँ, त्यसले पार्टीलाई कमजोर बनाएको छ, अब पनि गुटबन्दी हुनु भनेको पार्टी ध्वस्त हुनु हो, गुटबन्दी भयो भने कसरी एउटा पार्टी हुन्छ ? यो त दुई वटा पार्टीजस्तै भैगयो नि ?’

कोइरालाले पार्टीभित्रका राम्रा–राम्रा मान्छेहरु अहिले सुतेर बसेको समेत गुनासो पोखिन् । उनले भनिन्,‘पार्टीका सक्षम र राम्रा साथीहरुलाई पन्छयाईएको छ, उहाँहरु निराश भएर सुुतेर बस्न बाध्य हुनुभएको छ, पार्टी सभापति र प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले योग्य र सक्षम नेताहरुलाई स्थान दिनुपर्छ, कसैलाई काखा र कसैलाई पाखा गर्नुहुँदैन्, सभापतिले अब कुनै एक व्यक्ति र कुनै एक समूहलाई मात्रै चित्त बुझाउनेगरि मात्रै काम गर्नुहुँदैन, उहाँले सबैलाई समेटेर अगाडि बढ्नुपर्छ ।’

कोइरालाले पार्टीभित्र पन्छयाईएका र सुतेर बसेका नेता तथा कार्यकर्ताहरुलाई नेतृत्वले जगाउनुपर्ने धारणा राखिन् । उनले भनिन्,‘लिडरले सबैलाई उत्साहित बनाउनुपर्छ, फेरि पहिलेकोजस्तै गर्नुपर्छ, अब कुनैपनि ग्रुपिज्म हुँदैन भन्ने फिलिङ्स दिन सक्नुपर्छ ।’ उनले अहिले देखिएको गुटबन्दी चरम विन्दुमा पुगेको भन्दै उक्त गुटबन्दी अन्त्य गर्नको लागि आफूले पहल गर्ने समेत स्पष्ट पारिन् ।

नेतृ कोइरालाले निर्वाचनको लागि टिकट वितरण गर्दा सही ढङ्गले गर्नुपर्ने बताईन् । उनले भनिन्,‘जनतामा पपुलर र ग्रासरुटमा भिजेका नेता तथा कार्यकर्ताहरुलाई टिकट दिनुपर्छ ।’ पार्टीभित्र सबैलाई मिलाएर लैजानको लागि पार्टी नेतृत्वले धेरै मेहनत गर्नुपर्ने उनको धारणा छ ।  

कोइरालाले थपिन्,‘काँग्रेसको कमजोरी भनेको नै युनिटी नहुनु हो, जिल्ला–जिल्लामा अहिले काँग्रेस विभाजित बनेको छ, माथिको विभाजन तलसम्म पुगेको छ ।’ माथिदेखि तलसम्म पार्टीमा एकता नहुँदा हालै सम्पन्न भएका स्थानीय तहको पहिलो र दोस्रो चरणको निर्वाचनमा हार व्यहोर्नुपरेको उनको दाबी थियो । पार्टीलाई सुदृढ एबम् बलियो बनाउनको लागि पार्टी सभापति देउवाले धेरै मेहनत गर्नुपर्ने उनको जोड छ ।  

त्यस्तै उनले संविधानले उल्लेख गरे बमोजिम महिलाहरुलाई हरेक निकायमा सम्मानजनक उपस्थिति गराउनुपर्ने बताईन् । ‘लैंगिक सन्तुलन मिलाउनको लागि पनि महिलाहरुलाई हरेक निकायमा संविधानले उल्लेख गरेबमोजिम उपस्थिति गराउनुपर्छ, उनले अघि थपिन् ‘संसदमा पनि महिलाहरुलाई ३३ प्रतिशत अनिवार्य उपस्थिति गराउनुपर्नेछ, पार्टीमा पनि दिनुपर्छ, महिला उपप्रधानमन्त्री किन नहुने ?’

कांग्रेसले पार्टीभित्र महिलाहरुलाई स्थान नदिए ठूलो दशा भोग्नुपर्ने समेत उनले चेतावनी दिईन् । उनले भनिन्,‘पार्टीभित्र महिलाहरुलाई पनि स्थान दिनुपर्छ, उचित स्थान नदिए उत्साह मर्छ, सक्षम महिलाहरु धेरै छन्।’ त्यस्तै उनले पार्टीभित्र महिलालाई पनि उपसभापति दिनुपर्ने बताउँदै त्यसको लागि आफू योग्य रहेको जिकिर गरिन् ।

तपाई पनि उपप्रधानमन्त्री बन्न चाहानुहुन्छ भन्ने ? पत्रकारको प्रश्नमा उनले भनिन्,‘म पनि नेता हुँ, मेरोपनि पार्टीमा योगदान छ, म पनि उपप्रधानमन्त्री एवम् परराष्ट्रमन्त्री भैसकेको मान्छे हुँ, मलाई माईनस गरिएको छ, मेरो पनि ७५ जिल्लामै नेटवर्किङ्, सही मान्छेलाई पन्छाएर पार्टी चल्दैन, अहिले सबैलाई सुस्त बनाइएको छ ।’ उनले पार्टीभित्र घाँटी रेटिरहने, दुःख दिईरहने, क्षमता प्रयोग गर्न नदिने, सताउने, दबाउने दिन गइसकेको बताइन् । उनले भनिन्,‘अब त्यो दिन गए, दबाउने जमाना गए ।’
कोइरालाले पार्टी नेतृत्वले एकपछि अर्को गलत निर्णय गरेको कारण पार्टीले निर्वाचनमा नराम्रो नतिजा भोग्नुपरेको समेत गुनासो पोखिन । उनले भनिन्,‘अहिले धेरै नेताहरुको गुनासो छ, गिरिजाबाबुलाई त सम्मान दिन नसक्ने भनेर अहिले कांग्रेसको आलोचना हनु थालेको छ, यसबारेमा शर्तक हुनुपर्छ ।’

फरक प्रसँगमा उनले संविधान संशोधन प्रस्तावलाई तत्काल थाँती राख्नुपर्ने समेत स्पष्ट पारिन् । कोइरालो भनिन्‘पारित नहुने संशोधन प्रस्तावको पछि लाग्नुहुँदैन, अहिलेलाई प्रस्ताव थाँती राखेर चुनावमा केन्द्रित हुनुपर्छ, अब सबै चुनावको तयारीमा जुट्नुपर्छ।’ उनले उक्त संशोधन प्रस्तावलाई भोटिङ्मा लैजानु मुर्खता हुने समेत प्रष्ट पारिन् ।

‘‘यो प्रस्ताव मधेशी जनताले चाहेको प्रस्ताव हुँदैहोईन, यो त राजपाले चाहेको हो, त्यसैले अब चुनाव लक्षित भएर जानुपर्छ, कोइरालाले भनिन्‘समयमै चुनाव गर्नुपर्छ, संविधानले नै माघ ७ गतेभित्रै सबै चुनाव गर्नुपर्ने भनेर किटान गरेको छ, त्यसैले समयमै सबै निर्वाचन गर्नुपर्छ ।’’

उनले संसदको म्याद थप्नेबारे आफूलेपनि हल्ला सुनेको उल्लेख गर्दै यसको पछि लागे कांग्रेसले प्रदेश नम्बर २ को निर्वाचनमा पनि हार व्यहोर्ने ठोकुवा गरिन् । ‘यस्तो गल्ती कांग्रेसले नगरोस्, अब माघ ७ गतेभित्रै चुनाव गराउनुपर्छ, यसबाट एक ईन्चपनि पछाडि हट्नुहुँदैन–उनले भनिन् ।

हालै नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले अघि सारेको प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारी प्रमुखको एजेण्डा फेरि मुलुकलाई अस्थिरतातर्फ धकेल्ने बकवास कुरा भएको टिप्पणी छ । उनले भनिन्,‘प्रधानमन्त्रीय पद्धती नै उचित छ, तल्लो सदनमा समानुपातिक हुनुहुँदैन थियो, माओवादीले जिद्दि गरेर राखिएको हो, त्यसैले अहिले आएर अन्ट सन्ट कुरा गर्नुहुँदैन ।’

हालै कोइराला परिवारका नेताहरु क्रमशः महामन्त्री डा. शशांक कोइराला, शेखर कोइराला र आफूवीचको भेटघाट पार्टीलाई कसरी मजबुद बनाउने र एकतावद्ध गर्ने भन्नेमा मात्रै केन्द्रित रहेको समेत उनले स्पष्ट पारिन् । उनले भनिन्,‘हामीलाई पार्टीबारे चिन्ता छ, कसरी पार्टीलाई एकतावद्ध बनाउन सकिन्छ भन्ने नै हाम्रो मुल चिन्ता हो, पार्टी एकता नै हाम्रो जोड हो ।’ उनले आफूहरुको लञ्च तथा डिनर नियमित भैरहेकोले यसलाई आश्चर्यको विषय नमान्न समेत आग्रह गरिन् । उनले भनिन्,‘हामी तीन जना नेताले सँगै लञ्च गरेको कुरालाई ठूलो ईस्यु बनाउनुहुँदैन ।’