रोल्पा ।जबर्जस्ती करणीका घटना अधिकांश आफन्त र छिमेकीबाट हुने गरेको पाइएको छ । जिल्लामा आएका करणीका उजूरीमा आफन्त र छिमेकी संलग्न भएको बढी आउने गरेको बताइएको छ । गत आर्थिक वर्षमा जिल्लामा भएका १४ जबर्जस्ती करणीका घटनामध्ये सबै आफन्त, छिमेकी र चिनेजानेकाबाट भएको देखिएको हो ।
जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा गत आर्थिक वर्षमा दर्ता भएका १४ जबर्जस्ती करणीका उजूरीमध्ये नौ वटामा छिमेकी संलग्न भएको पाइएको छ । यसै गरी एउटा घटना दाजुले बहिनीलाई, एउटा फुपाजूले भदैलाई, एउटा घटना काकाले भतिजीलाई, एउटा घटना छोराले आमालाई र एउटा घटनामा अलिक टाढाको आफन्तले जबर्जस्ती गरेको देखिएको छ ।
घटनामा नातागोता, छिमेकी र परिचित व्यक्ति संलग्न हुने भएकाले पक्राउ गर्न सहज हुने गरेको प्रहरीले बताएको छ । चिनेजानेका व्यक्तिले करणी गर्दा पीडितलाई किटानी उजूरी दिन र प्रहरीलाई दोषी पक्राउ गर्न सहज हुने गरेको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रवक्ता शङ्कर खड्काले बताए । यस्ता घटनामा संलग्न भएको उजूरी पर्नासाथ प्रहरी अभियुक्त पक्राउ गर्न सफल भएको जनाइएको छ ।
चिनेजानेकाबाटै करणी भएका घटनामा निर्दोष फस्ने सम्भावना कम हुने उनले बताए । आफन्त र चिनेजानेकाबाट हुने करणीका कारण धेरै घटना गाउँघरमै मिलापत्रमा टुङ्ग्याउने गरेको पनि पाइएको छ । क्षमा दिन नमिल्ने र लुकाउनै नमिल्ने भएपछि मात्रै पीडित न्यायका लागि अड्डाअदालत धाउने गरेको महिला मानव अधिकार रक्षक सञ्जाल रोल्पाका अध्यक्ष तीर्था आचार्य बताउछन् ।
जिल्लामा जबर्जस्तीका घटना वर्षेनी बढ्न थालेका छन । आव २०७२-०७३ मा दुई जबर्जस्ती करणी र एक जबर्जस्ती करणी उद्योगमा उजूरी दर्ता भएको प्रहरीको तथ्याङ्क छ । यस्तै आव २०७५-०७६ मा जबर्जस्ती करणी र जबर्जस्ती करणीको उद्योग क्रमशः आठ र एक वटा भएको देखिन्छ । गत आवमा करणीका घटनामा वृद्धि भएको देखिन्छ । गत आवमा १४ जबर्जस्ती करणी र एउटा करणी उद्योगको मुद्दा दर्ता भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ ।
कोरोना संक्रमणसँगै लामो समयसम्म भएको लकडाउनका कारण अघिल्लो वर्ष महिला हिंसाका अधिकांश घटना बढ्ने क्रममा जबर्जस्ती करणीका घटनासमेत बढेको देखिन्छ । लकडाउनले सामाजिक सचेचीकरणका कार्यक्रम गर्न नपाउँदा पनि अघिल्लो वर्ष महिला हिंसाका घटना अलिक बढी देखिएको जिल्ला प्रहरी प्रवक्ता खड्काले बताए ।
समाजमा शान्ति र अमनचयन कायम गर्न अहोरात्र खटिरहेको प्रहरीले महिला हिंसा न्यूनीकरणलाई प्राथमिता दिएको प्रवक्ता खड्काको भनाइ छ । अवस्था सहज हुनेबित्तिकै समुदाय तथा विद्यालयमा सचेतीकरणका कार्यक्रम लैजाने योजना बनाइएको समेत उनले बताए ।
