क्यानडामा भूकम्पका दुई हजार झड्का, समुद्र मुनि अलग भूमि बनेको वैज्ञानिकको ठहर

हाम्रा कुरा

प्रकाशित २०८० चैत १२ सोमबार

लन्डन । यस वर्षको मार्च २०२४ को शुरुमा एकै दिन क्यानाडाको तटमा झण्डै २ हजार भूकम्पको धक्का महसुस गरिएको थियो। यदि वैज्ञानिकहरूको विश्वास गर्ने हो भने यी कम्पनहरूले गहिरो समुद्रमा म्याग्माटिक फुटेर नयाँ समुद्री तहको जन्म हुने संकेत हुन सक्ने जनाएको छ । तर भूकम्पका कारण मानिसलाई कुनै खतरा भएन, यो राम्रो कुरा हो ।

यी भूकम्पहरू कम तीव्रताका थिए, जसको केन्द्रबिन्दु भ्यानकुभर आइल्याण्डको तटबाट करिब १५० माइल (२४० किलोमिटर) टाढा रहेको एन्डेभर साइटमा भएको थियो । यो स्थानले धेरै हाइड्रोथर्मल भेन्टहरू होस्ट गर्दछ र जुआन डे फुका रिजमा रहेको छ । त्यहाँ समुद्री सतह धेरै टाढा फैलिएको छ।

जो क्राउस, वाशिंगटन विश्वविद्यालयमा समुद्री भू–भौतिकीमा डक्टरेटले ‘लाइभ साइन्स’ को एक रिपोर्टमा यो घटना उद्धृत गरिएको छ । यो क्षेत्र एक सबडक्शन क्षेत्र हो, जहाँ टेक्टोनिक प्लेटले प्लेटको सबडक्टिंग आर्कलाई घटाउँछ । यो तट नजिकको क्षेत्र हो, जसले ठूलो विनाशकारी भूकम्प निम्त्याउन सक्छ।

जो क्रसका अनुसार मध्य–सामुद्रिक चट्टानहरू यति ठूला भूकम्पहरू उत्पादन गर्न सक्षम छैनन् र सबडक्शन जोनमा ठूलो झड्का भने दिन सक्दैनन । यद्यपि, उनी विश्वास गर्छन् कि यी भूकम्पहरू वैज्ञानिक रूपमा चाखलाग्दो छन् किनभने यसले समुद्रको भुइँ कसरी छुट्टिन्छ र नयाँ तहहरू बनाउँछ भन्नेबारे विवरण प्रदान गरेको छ ।

प्यासिफिक प्लेट र जुआन डे फुका प्लेट एन्डेभर साइटमा अलग हुँदैछन्। यो स्ट्रेचिङले लामो र रैखिक त्रुटि रेखाहरू सिर्जना गर्दछ र क्रस्टलाई पातलो बनाउँछ, म्याग्मा बढ्छ र जब म्याग्मा सतहमा पुग्छ, यो चिसो र कडा हुन्छ, नयाँ समुद्री क्रस्ट बनाउँछ। जो क्रसले बताए कि यी घटनाहरू लगभग २० वर्ष चक्रमा हुन्छन्, जसले क्षेत्रलाई यो तालिकामा राख्छ। उनका अनुसार पछिल्लो पटक यो भूकम्पीय रूपमा अस्थिर थियो २००५ मा, अहिले २०२४ मा पुनः झटका देखिएको छ ।