काठमाडौं । गत हप्ताको मङ्गलबार क्रिमियामा रहेको रुसी हवाइ अड्डामा शृङ्खलाबद्ध विस्फोटन हुँदा नजिकैको समुद्री तटबाट भागेर आएका रुसी पर्यटकहरूलाई फिर्ता पठाइएको थियो । यो मास्कोका लागि अप्ठ्यारो स्थिति बनेको थियो भने पश्चिमी अधिकारी र विश्लेषकहरूले यस विषयमा विभिन्न किसिमका टिप्पणीहरु गरिरहेका छन् ।

रुसी रक्षा मन्त्रालयले भयानक किसिमको यो विष्फोट बारुदको आकस्मिक विस्फोटको कारण भएको र कुनै पनि विमानमा क्षति नभएको टिप्पणी गरेको छ ।

तर सीएनएन र अन्य मिडिया एवं पश्चिमी सुरक्षा एजेन्सीहरूद्वारा समीक्षा गरिएको स्याटेलाइट इमेजरीले क्रिमियाको पश्चिमी तटमा रहेको नोवोफेदोरिभकाको एयर बेसमा कम्तीमा आठ विमानहरू क्षतिग्रस्त भएको देखाएको छ । घटनामा एक जनाको मृत्यु भएको र १४ जना घाइते भएको क्रिमियाको स्वास्थ्य मन्त्रालयले जनाएको छ ।

युक्रेनी रक्षा मन्त्रालयले सामाजिक सञ्जालमार्फत विस्फोटहरू उल्लेख गरे पनि कुनै थप विवरण सार्वजनिक गरेको छैन ।

शुक्रबार बेलायतको रक्षा मन्त्रालयले विस्फोटको मूल कारण अस्पष्ट रहेको तर प्रत्यक्षदर्शीको भिडियोमा देखिने ठूला बादलका पहाडहरु लगभग निश्चित रूपमा चारवटा खुला हतियार भण्डारण क्षेत्रमा भएको बिष्फोटको कारण हुनसक्ने जनाएको छ ।

कम्तीमा पाँच एसयु २४ फेन्सर लडाकु बमवर्षक र तीन वटा एसयू ३० फ्ल्यांकर बहुभुमिकाका जेटहरू लगभग निश्चित रूपमा नष्ट भएको वा गम्भीरुपमा क्षतिग्रस्त भएको बताइएको छ ।

पश्चिमी सैन्य विश्लेषकहरूले एयर बेसको एप्रन नराम्ररी क्षतिग्रस्त भएको र एप्रनबाट टाढाका भवनहरू पनि क्षतिग्रस्त भएको अनुमान गरेका छन् ।

क्याभेल समूहका संकट र जोखिम विश्लेषकहरूले विष्फोटका लागि आक्रमणमा युक्रेनी स्पेसल फोर्स वा युक्रेनी परिमार्जित ब्यालिस्टिक क्रुज मिसाइलको प्रयोगमा आशंका गरेका छन् ।

क्याभेल समूह साकी आक्रमण दुवै रुसी सुदृढीकरणलाई क्षति पुर्‍याउन र रूसी सेना र नागरिकहरूको मनोबलमा महत्त्वपूर्ण मनोवैज्ञानिक प्रहार गर्नमा साहसी र अत्यधिक प्रभावकारी भएको बताउँछ ।

नजिकैको क्रिमियन समुद्र तटहरू छुट्टी मनाउनेहरूको भीड थियो। केर्च स्ट्रेट ब्रिजमा सयौं नागरिकसहितको सवारी साधनहरू रोकिन पुगेका थिए । रुसले सन् २०१४ मा क्रिमिया कब्जा गरेको थियो ।

वाशिंगटनमा आधारित एक विश्लेषणात्मक समूह इन्स्टिच्युट फर द स्टडी अफ वार (आईएसडब्ल्यू)ले विष्फोटको कारण अझैं अस्पष्ट रहेको बताउँछ ।

रूसी मिडिया र रूसी मिलब्लगरहरूमा मिश्रित कथनहरुले बिष्फोटका बारेमा बनावटी कारणहरु भनिएको आशंकासमेत गरिएको छ ।

रुसका एक प्रख्यात सैन्य ब्लगर युरी पोडोल्याकले बिहीबार अमेरिकीहरूबाट उपग्रहे तस्बिरहरू हेर्दा यो केवल तोडफोडको कार्य, एक आतंकवादी हमला जस्तो देखिएको भन्ने टिप्पणी गरेका छन् । उनले एयर बेसमा सुरक्षा सावधानीहरूको पनि आलोचना गरे ।

'भण्डारण र गोलाबारुद डिपोहरू हिट भएका थिए। तिनीहरू आवासीय क्षेत्रबाट केवल दुई सय मिटर मात्र टाढा थिए र तिनीहरू पूर्ण रूपमा खुला थिए । जसले हामीलाई पहिले नै यो सैन्य इकाईको कमाण्डले के सोचिरहेको थियो भन्ने प्रश्नमा ल्याउँछ,' २२ लाख सब्सक्राइबर रहेको आफ्नो टेलिग्राम च्यानलमा उनले भनेका छन् ।

६ लाख भन्दा बढी सब्सक्राइबर भएका राइबर नामका रूसका अर्का सैन्य ब्लगरले क्षेप्यास्त्र आक्रमणको कारण विस्फोट नभएको टिप्पणी गरेका छन् । उनले त्यहाँ मिसाइल या रकेटको कारण विष्फोट भएको भन्न कुनै आधार नदेखिएको बताएका छन् ।

बेलायतको रक्षा मन्त्रालयका अनुसार आठ लडाकू जेटको हानिले रुसले युद्धलाई समर्थन गर्न उपलब्ध विमानहरूको समग्र फ्लिटको सानो अनुपातलाई प्रतिनिधित्व गर्छ।

काल सागरमा रूसी नौसेनालाई समर्थन गर्ने मुख्य आधार साकी रहेको यसले जनाएको छ । त्यसैले फ्लिटको नौसेना उड्डयन क्षमता अब उल्लेखनीय रूपमा घटेको बेलायती रक्षा मन्त्रालयको भनाइ छ ।

क्याभेल समूहले रूसको आक्रमणको लागि महत्त्वपूर्ण धेरै रुसी रणनीतिक प्रतिरक्षा, पूर्वाधार र सैन्य साइटहरू युक्रेनको निशानामा पर्नसक्ने जनाएको छ । तथापि युक्रेनी कमाण्डरहरूले क्रिमियामा आफ्नो लक्ष्यको सूचीमा नरहेको भन्दै आएको छ ।