न्यूयोर्क। भारतका विदेश मन्त्री एस जयशंकरले पछिल्लो ५० वर्षमा भारत र अमेरिकाबीचको सम्बन्धमा बहुआयामिक परिवर्तन देखिएको बताएका छन्। पछिल्लो केही वर्षमा भारतले अमेरिकालाई शंकाको दृष्टिले हेरेको छ। सन् २००८ को आणविक सम्झौताको बेला संघर्ष भएको र पछिल्लो समय पारस्परिक सम्बन्ध स्थापित गर्न दुबै मुलुक केन्द्रित भएका छन्।

कोलम्बिया युनिभर्सिटी, न्यूयोर्कमा बोल्दै जयशंकरले भने, 'अमेरिकाले धेरै स्पष्ट फाइदाको प्रस्ताव गरे पनि, हामीले सन् २००८ को आणविक सम्झौताको क्रममा संघर्ष गर्‍यौं। किनभने अमेरिकाप्रति हाम्रो जन्मजात र गहिरो जराको शंकाले हामीलाई पछाडि राख्यो।'

उनले ४० र २००० को दशकको उत्तरार्धमा अमेरिकाप्रतिको दृष्टिकोणलाई झण्डै ५० वर्षसम्म भारतले अमेरिकालाई शंका र धेरै सतर्कताको दृष्टिले हेरेको बताए। 'यो एक धेरै ठोस सम्बन्ध थियो। तर अमेरिकाको समग्र विदेश नीति मूल्यांकन गहिरो सावधानी थियो। जब संसार परिवर्तन हुन थाल्यो त्यो दृष्टिकोणको दृढता प्रश्नमा आयो। सन् २००५-२००८ को परमाणु सम्झौता एक संघर्ष थियो।'

उनले थपे, ‘अमेरिकासँग फरक सम्बन्ध कायम गर्नका लागि हामीले पहिलेको अनुमानलाई हटाउन धेरै मेहनत गर्नुपरेको छ।' विदेश मन्त्री जयशंकरले प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले वैचारिक समानता र बहसलाई केन्द्रमा राखेको बताए। 

'उनी कुनै निश्चित संसारमा जरा गाडेर बसेका व्यक्ति होइनन्। जसले तपाईंलाई अमेरिकाबाट मौलिक रूपमा टाढा बनाउँछ। उहाँ धेरै व्यावहारिक र परिणाम उन्मुख हुनुहुन्थ्यो र उहाँले संयुक्त राज्य अमेरिका संग अभिसरण पाए। त्यसैले हामीले विगत ८ वर्षमा उल्लेखनीय प्रगति देखेका छौं। हामीलाई चाँडै पछाडि राखेको अनुमानलाई चुनौती दिन तयार नभएको भए हामीले त्यस्तो हुने थिएनौं,' उनले भने। 

कहिलेकाहीँ कूटनीतिक संसारमा 'हामी हाम्रा समस्याहरू र बहसहरूको बारेमा धेरै गम्भीर हुन्छौं' भनेर व्याख्या गर्दै उनले टिप्पणी गरेका छौं। 'यसले धेरै व्यावहारिक सामान्य ज्ञान भएको व्यक्तिलाई तपाईलाई जमीनमा ल्याउनुहुन्छ,' उनले भने। उनले पूर्व विदेशमन्त्री सुष्मा स्वराजको पनि प्रशंसा गरे। 'मैले उनीसँग काम गरें। हामीले धेरै राम्रो टिम बनायौं। उनले धेरै राजनीतिक अनुभव र जीवनको निश्चित व्यावहारिकता ल्याइन् जुन पेशा कहिलेकाहीँ गोलाकार हुने गर्दछ,' उनले भनेका छन्। 

जयशंकरले स्वतन्त्रताको ७५ वर्षलाई प्रतिबिम्बित गर्ने राम्रो अवसर भनेका छन्। 'समयको अवधिमा मानिसहरूको सेट जसले सही वा गलत के हो भनेर निर्धारण गर्दछ। तिनीहरूसँग संसारको दृष्टिकोण छ र तिनीहरूले बनाएका धारणाहरू हुन्। र मैले यो लेखेको कारण भनेको अनुमानहरूमाथि प्रश्न उठाउनु हो,' उनले भने।