बेइजिङ । युक्रेन युद्ध सम्बन्धी संयुक्त राष्ट्र संघको मञ्चमा चीनको कूटनीतिक टिप्पणीको कुनै मूल्य नभएको मिडिया रिपोर्टहरुले दाबी गरेका छन् । चीनको गुलियोले लेपिट गएिको कूटनीतिक टिप्पणीको मूल्य नभएको भन्दै मिडिया रिपोर्टहरुमा बेइजिङले रुसलाई अप्रत्यक्ष समर्थन उधारो दिएको, किभलाई हतियार सहायताको लागि पश्चिमालाई चकित गरेर पछाडिबाट आगो ओकलेको उल्लेख गरिएको छ । 

युक्रेन युद्धमा चीन बहुर्मुखी भएको छ । यसले संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदमा मुद्दामा प्रस्तावहरूमा मतदान गर्नबाट टाढा रह्यो । तर यसका कूटनीतिज्ञहरूले युक्रेनको अवस्थाको बारेमा नियमित रूपमा बोलेका छन् । सबै देशको सार्वभौमसत्ता र क्षेत्रीय अखण्डताको रक्षा गर्ने विषयमा बोल्दै संयुक्त राष्ट्र संघका लागि चीनका राजदूत झाङ जुनले “वैध सुरक्षा चासो“ लाई पनि “गम्भीरताका साथ“ लिनुपर्ने बताएका छन् । यो अन्य देशहरूले युक्रेनलाई हतियार आपूर्तिको सम्बन्धमा थियो ।

यसअघि पनि सेप्टेम्बरमा चीनको नेशनल पिपुल्स कंग्रेसका अध्यक्ष ली झान्सुले रुसी राज्य डुमाका प्रतिनिधिहरूसँगको भेटमा युक्रेनमा आफ्नो हितको रक्षा गर्न रुसको प्रयासलाई समर्थन जनाएका थिए, भू–राजनीतिले रिपोर्ट गरेको छ ।

ताइवान मुद्दामा मास्कोलाई सहयोग गरेकामा चीनलाई धन्यवाद दिन पनि उत्तिकै उत्सुक थियो । उल्लेखनीय छ, ताइवान र चीनबीच लामो समयदेखि विवाद रहेको छ । ताइवानले आफू सार्वभौमसत्ता सम्पन्न देश भएको बताउँदै आएको छ तर चीनले उक्त टापु राष्ट्रमा क्षेत्रीय दाबी गर्दै आएको छ ।

चीनले युक्रेन युद्धलाई पनि पश्चिम विरोधी अडान खोल्न प्रयोग गरिरहेको छ । रुसी राज्य डुमाका सभामुख व्याचेस्लाभ भोलोडिनसँगको भेटमा लीले युक्रेन द्वन्द्व ‘अमेरिकी उक्साहट’ विरुद्ध रुसको उपयुक्त प्रतिक्रिया भएको संकेत गरे ।

बेइजिङस्थित युक्रेनी दूतावासले युक्रेनी कूटनीतिज्ञहरूलाई ’युक्रेनमा लगानीका प्रशस्त अवसरहरू’ प्रवद्र्धन गर्न एउटा फोरमको आयोजना गरेको थियो ।

युक्रेनी कूटनीतिज्ञहरूले युक्रेन र चीनबीचको सहयोगलाई अगाडि बढाउने उद्देश्यले प्रदर्शनीमा भाषण दिने अपेक्षा गरिएको थियो । तर कार्यक्रम उद्देश्यपूर्वक रद्द भएकाले बेइजिङस्थित युक्रेनी दूतावासले एक्स्पोको भाषण र प्रस्तुति चिनियाँ मिडिया प्लेटफर्म वेइबोमा पोस्ट गर्नुपरेको थियो ।

युक्रेन द्वन्द्वमा चीनको दोहोरो बोलीको पर्दाफास गर्ने अर्को उदाहरण किभमा रहेको चिनियाँ दूतावासले ‘ताइवान फ्रेन्डशिप ग्रुप’ को निर्माणमा अवरोध खडा गर्न खोजेको हो । यो चीन–ताइवान सम्बन्धको शिष्टाचार थियो ।

कूटनीतिक माध्यमको प्रयोग गरी युक्रेनी राजनीतिक सर्कलमा प्रभाव सिर्जना गरेर यो कदम चालिएको हो । विरोधमा युक्रेनी सांसदहरूले यस मुद्दामा चीन लगायत अन्य देशका प्रतिनिधिहरूको कुनै पनि हस्तक्षेप अस्वीकार गरे ।

अगस्त १८ मा युक्रेनी सांसद मेरेज्कोले ‘ताइवान फ्रेन्डशिप ग्रुप’ गठन गर्ने घोषणा गरे । उक्त समूहमा सत्तारुढ दलका सदस्यसहित १५ युक्रेनी सांसद छन् । बेइजिङले यसअघि चीनस्थित युक्रेनी दूतावासमा यस समूहको विरोध गरेको थियो । 

चीनले युक्रेनलाई आफ्नो प्रतिरक्षा आपूर्तिका लागि पश्चिमलाई कमजोर बनाउन कडा दबाब दिइरहेको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघका लागि चीनका उपस्थायी प्रतिनिधि गेङ सुआङले युक्रेनबारे संयुक्त राष्ट्रसंघ सुरक्षा परिषद्को बैठकमा बोल्दै हतियार आपूर्ति गर्नु शान्तिको विरुद्धमा रहेको र यसले मानवीय संकट झन् झन् बढाएको बताए । 

उनले कूटनीतिको लागि जोड दिए तर त्यस बाहेक संयुक्त राष्ट्र मञ्चमा ‘हतियार र गोलाबारुद गलत हातमा पर्न सक्ने सम्भावनाको चिन्ता’ बारे बोल्ने मौका गुमाए । कूटनीतिज्ञले भने कि युक्रेनलाई हतियारको साथ सहयोग गर्दा युक्रेन र सम्पूर्ण क्षेत्रमा ‘सुरक्षा जोखिम’ सिर्जना हुनेछ ।

चीनले युक्रेनी अर्थतन्त्रलाई पनि घुँडा टेकेर ल्याइरहेको छ । युक्रेनले चिनियाँ व्यवसायीको ठगीका कारण ठूलो नोक्सानी बेहोर्नु परेको छ । तथ्याङ्कका अनुसार यी व्यवसायहरूले युक्रेनबाट भूमध्यसागरका बन्दरगाहहरूमा पठाइने अन्नको कार्गोका लागि नक्कली अर्डर दिइरहेका छन् ।