- सुन चाँदी दर
- विनिमय दर
- नेपाली पात्रो
- राशिफल
पाल्पा । असारे मासको दबदबे हिलो
छुनलाई घिन लाग्छ
पातली ज्यानलाई फरिया हाल्न छ बीस रिन लाग्छ ।
जति बेला मनोरञ्जनका साधन थिएनन् त्यति बेला यही गीतमा रमाउने पुस्ता अहिले रमिते बनेको छ । यस्ता सुर अहिलेका पुस्ताले भुलेकोमा पाको पुस्तालाई भने पिरोलेको छ । दशकौं पुरानो इतिहास बोकेको रोपाँई जात्रा पाल्पामा पनि मनाइयो । प्रत्येक वर्ष यहि समयमा तामझामका साथ मनाईने रोपाँईजात्रा यो वर्ष पनि झरीका बीच सकिएको छ ।
रोपाँई जात्राले जिल्लामा आफ्नै संस्कृति र ऐतिहासिक पहिचान बनाएको जानकारहरु बताउँछन् । रोपाँईंजात्रा असारको महिना धानको रोपाइ गरी सके पछी मनाइन्छ । जात्रामा रोपाईंमा धान रोपेझैं गरी नाच्ने गाउने गरिन्छ । रोपाइ जात्रा मनाउन खेतालाहरू जम्मा भएर बाजा गाजाका साथ असारे गीत गाउँदै र नाँच्दै रमाईलो गर्दछन् ।
मंगलबार गाउँगाउँबाट निकालिएका जात्रा सदरमुकाम तानसेन नगर परिक्रममा गराईएको थियो । असारे रोपाईंको झल्को दिने गरी सडकमा धान रोपेर रोपाईं जात्रा मनाइएको हो । जात्राका विभिन्न भेषभूषामा सजिएका बालबालिकाहरुलाई खेताला खेतालीको रुपमा धान रोपेको दृश्य देखाईएको थियो । बूढापाकाहरु गाउँको मुखिकाको रुपमा हलगोरुहरुले खेत जोतीरहेका देखिन्थे ।
पञ्चेवाजाको तालमा नाच्ने जात्रालुहरुको घुँईंचो देखिन्थ्यो । मानिसहरुले लगाउने पोशाक, हाउभाउ व्यंग्यात्मक देखिन्थे । साहु महाजनलाई सुरक्षा दिएर राखेर छाता ओढाई बजार घुमाएका थिए भने बाँसबाट बनाइएको क्यामेराले फोटो खिचेको अभिनय पनि प्रदर्शन गरिएको थियो । मानिसहरु रोपाईजात्रा हेर्न गाउँगाउँबाट जिल्ला सदरमुकाम तानसेनमा आएका कारण सुनसान बनेको सदरमुकाममा एक पटक चहलपहल बढेको थियो ।
घट्दै रौनकता
इतिहास बोकेका पाल्पाका जात्राहरुको रौनक विस्तारै हराउदै गएका छन् । विगतमा जिल्लाका विभिन्न ठाउँहरुबाट निकालिने रोपाँईजात्रा यस वर्ष भने दुई ÷ तीन स्थानबाट मात्र निकालिएको छ । आधुनिकतासँगै रोपाईजात्राको रौनकता हराउँदै गएको इतिहासकार निर्मल श्रेष्ठले बताए । ‘यो जात्रा खर्चिलो भएकाले आर्थिक अभावका कारण पछिल्ला बर्षहरुमा रोपाँईजात्रा निकाल्ने प्रचलन कम हुँदै गएको छ,’ उनले भने,–‘यसको संरक्षणमा सबैले चासो दिनुपर्ने बेला आएको छ ।’ जिल्लाका जात्राहरु धार्मिक, सांस्कृतिक र मनोरञ्जन सँग जोडिएकाले पनि संस्कृति जोगाई राख्न नयाँ पुस्तालाई संस्कृतिका विषयमा जानकारी गराउनुपर्ने इतिहासकार श्रेष्ठले बताए ।
जिल्लामा सञ्चालन हुँदै आएका जात्राको आफ्नै छुट्टै पहिचान भएकाले यसको संरक्षणमा सबै जुट्नुपर्ने तानसेन ६ का वडा अध्यक्ष सागर महर्जनले बताए । पछिल्लो समयमा जात्रा बढी खर्चिलो भएकै कारण पनि जात्राको रौनकता घट्दै गएकाले स्थानीय निकायहरुले यसको खर्चको प्रवन्ध मिलाई जिल्लाको संस्कृतिको संरक्षणमा लाग्नुपर्ने अध्यक्ष महर्जनको भनाई छ ।
२०१४ सालदेखि जिल्लामा देखाइँदै आएको जात्रा संरक्षण गर्नेप्रति सरोकारवाला निकायले चासो नदेखाएकोमा जात्रामा सहभागीहरुले गुनासो गरेका छन् । जात्रामा सहभागि तानपा १ बराङ्दीका यमलाल बस्यालले जात्रा निकाल्न सानो रकमले नहुने बताए । उनी भन्छन् ‘आधुनिकताको नाममा जात्रा हराउनै थाल्यो । जात्रा निकाल्न सहयोग कहिँ कतैबाट छैन । सरकारी निकायले र सरोकारवालाहरुले बेलैमा ध्यान नदिने हो भने यो जात्रा विस्तारै हराउदै जाने छ ।’