काठमाडौँ। नेपाली काँग्रेस; लगानी, पूर्वाधार र रोजगार दृष्टिकोण एवं दिगो परियोजना केन्द्रित विशेष समितिले देशमै उद्यमशीलता र रोजगारीका अवसर सिर्जना गरी युवा शक्ति पलायन हुनबाट रोक्न अर्थमन्त्री जनार्दन शर्मालाई सुझाव पेस गरेको छ।

समितिका संयोजक प्रतिनिधि सभा सदस्य विनोद चौधरी तथा सहसंयोजक अनिल रूंगटा लगायतका पदाधिकारीले अर्थमन्त्री शर्मासँगको भेटमा अर्थमन्त्रीको कार्यकालको सफलताको शुभकामना दिदैं केही रूपान्तरणकारी काम मार्फत यसअघि विद्युतभार कटौती (लोडसेडिङ) निवारणमा जस्तै उदाहरणीय कार्यको अपेक्षा रहेको बताएका छन्।

अर्थमन्त्री शर्मासँगको भेटमा समितिका संयोजक चौधरीले विद्यमान जनस्वास्थ्य र आर्थिक सङ्कटकै बीचमा प्राकृतिक प्रकोपले समेत ठुलो क्षति पुगेको उल्लेख गर्दै आम जनताको आयआर्जनको सुनिश्चितताका लागि सरकारले ठोस कार्यक्रम ल्याउनुपर्ने उल्लेख गरे। ‘एकातिर कोभिडको प्रभाव निरन्तर जारी छ, भने अर्कोतिर बाढी पहिरोका कारण दिन प्रतिदिन निर्माणाधीन परियोजना रोकिएका छन्।

साथै बनेका भौतिक पूर्वाधारहरूमा समेत क्षति पुग्नुका साथै नष्ट समेत भएका छन्। पर्यटन क्षेत्रका गतिविधि ठप्प छन्,’ उनले भने, ‘अबको परिस्थितिमा हाम्रो जस्तो विकासशील देशले उत्पादन वृद्धि गरी आन्तरिक खपत र निर्यात बढाउन सकेमात्र अर्थतन्त्र चलायमान हुनुका साथै सबल र स्थायित्व प्राप्ति हुनेछ। रोजगारीका अवसरसँगै आम जनताको आय आर्जनमा सुधार हुनेछ।’

मुलुकभित्र उद्यमशीलता विकासका लागि ‘गरिखाने अभियान’ सञ्चालन गरिरहेको समितिले बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाका ६ हजार शाखामार्फत प्रत्येकबाट कम्तीमा १० ओटा सहुलियत कर्जा प्रदान गर्ने व्यवस्था प्रभावकारी रूपमा लागू गर्न सके ६० हजार नेपाली युवालाई उद्यमी बनाउन सकिने सुझाव दिदैं एउटा उद्यममा न्यूनतम ३ जना मात्र रोजगार भएको खण्डमा पनि वार्षिक झन्डै २ लाख रोजगारी सिर्जना हुने बताएको छ।

‘यसले श्रम बजारमा आउने ४ लाख मध्ये आधा श्रम शक्तिलाई यहीँ रोजगारी सिर्जना गर्न सकिन्छ, बाँकी श्रम शक्ति अन्य क्षेत्रमा पनि खपत हुन्छन् र बाध्यात्मक वैदेशिक रोजगारीको अवस्था अन्त्य गर्न सकिन्छ,’ समितिका सहसंयोजक अनिल रूंगटा भन्छन्, ‘यो नीतिगत व्यवस्थाले मुलुकमा उद्यमशीलता, उत्पादन र रोजगारीको अवसरमा रूपान्तरणकारी परिवर्तन ल्याउनेछ।’

समितिले यसरी निर्माण हुने उत्पादन र रोजगारीको जगले देशको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन विस्तार, अर्थतन्त्रको स्थायित्व, समावेशी विकास र सरकारका लागि राजस्व प्राप्तिका आधार विस्तार गर्ने बताएको छ।

अर्थमन्त्रीसमक्ष पेस गरिएको सुझावमा समितिले बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाले कम्तीमा पनि हरेक प्रदेशमा दिगो बैङ्किङ मार्फत यस्ता सहुलियत कर्जा कार्यक्रमलाई सहजीकरण गरी उत्पादनमूलक र दिगो विकास लक्ष्यलाई सहयोग गर्ने क्षेत्रमा लगानी गराउनु वाञ्छनीय हुने उल्लेख गरेको छ।

यसका अतिरिक्त समितिले बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाको संस्थागत सामाजिक उत्तरदायित्व (सीएसआर) बापत खर्च गर्नुपर्ने रकमलाई मेन्टरिङ, परियोजना विकासलगायत सहुलियत कर्जा प्राप्ति र परियोजना सञ्चालन, बजारीकरणका क्षेत्रमा गर्नुपर्ने आधारभूत-पृष्ठभूमिका कामका लागि खर्च गर्न स्वीकृति प्रदान गर्ने व्यवस्था गर्न सुझाव दिएको छ।

भेटमा अर्थमन्त्री शर्माले उपयुक्त सुझावहरूलाई ग्रहण गरी कार्यान्वयन गर्ने बताए। उनले मुलुकको अर्थतन्त्रको विस्तार, स्थायित्व, समावेशीकरण र दिगो विकासको आधार तयार गर्न आफू क्रियाशील रहने बताएका छन्। आम नागरिकको जीवनमा रूपान्तरण ल्याउनका लागि तृणमूल तहमा अनुभूत हुने खालका उद्यमशीलता विकास कार्यक्रम लागू गर्ने ती उद्यमको दिगो सञ्चालन आफ्नो प्राथमिकतामा रहेको मन्त्री शर्माको भनाई थियो। 

गरिखाने अभियानको बारेमा 
गरिखाने अभियान नेपाली काँग्रेसद्वारा गठित ‘लगानी, पूर्वाधार र रोजगार : दृष्टिकोण एवं दिगो परियोजना केन्द्रित विशेष समिति’ ले सञ्चालन गरिरहेको उद्यमशीलताको देशव्यापी अभियान हो। यो अभियानले आउँदो दुई महिनाभित्रै देशभरमा करिब ५०० परियोजनाका लागि लगानी जुटाई कार्यान्वयनको अवस्थामा पुर्‍याउनेछ।

उद्यमशीलताका अतिरिक्त, त्यसलाई स्थायित्व दिने र सम्भावना अनुसार स्तरोन्नति (स्केल–अप) समेत गराउने काम यस अभियान अन्तर्गत हुँदै आएको छ। ‘गरिखाने अभियानले’ उद्यमशील बन्न चाहनेलाई उद्यमी बनाउने अभियान स्वरूप अहिले पहिलो चरणमा आकांक्षीहरूलाई वित्तीय साक्षरता र उद्यमका सम्बन्धमा अभिमुखीकरण, दोस्रो चरणमा परियोजना विकासमा सहयोग, तेस्रो चरणमा सहुलियत कर्जाका लागि बैङ्क तथा वित्तीय संस्थासँग पहल र सहुलियत कर्जाको उपलब्धता तथा परियोजना कार्यान्वयनका क्रममा आवश्यक विभिन्न मेन्टरिङ लगायत सम्पूर्ण सेवा निःशुल्क प्रदान गर्दै आइरहेको छ।

‘गरिखाने अभियान’ अन्तर्गत पहिलो चरणमा देशका विभिन्न भागमा ‘रोड शो’ आयोजना गरी उद्यमशीलता विकासका लागि यस अभियानबारे जानकारी गराउने र यसमा जोडिन आउने आकांक्षीहरूलाई उद्यमी बनाउन सम्पूर्ण सहयोग प्रदान गर्ने कार्य यस अभियान मार्फत हुँदै आएको छ।

‘रोड शो’ कार्यक्रम २०७७ माघदेखि सुरु भएको हो र गरिखाने अभियानमार्फत वीरगन्ज, झापा, हेटौँडा, चितवन, पोखरामा ‘रोड शो’ सम्पन्न भई यसमा जोडिएका आकांक्षीहरूलाई उदशीलताका लागि मेन्टरिङ र सहुलियत कर्जाको प्रबन्धका काम अघि बढिसकेको छ।