काठमाडौं । महाभारतको युद्ध समाप्त भएपछि सबै पाण्डवहरू भौतिक रूपमा स्वर्ग प्रस्थान गरेका थिए। पाँच पाण्डवहरू आफ्नो राज्य परीक्षितलाई सुम्पेर स्वर्गको कठिन यात्रामा थिए । उनीसँगै द्रौपदी पनि यात्रामा थिइन् । सबै जना स-शरीर स्वर्ग पुग्न चाहन्थे । तर बाटोमा केही घटना पड्यो र पाण्डवहरू एक एक गर्दै सकिए।
महाभारतको कथा अनुसार पाँच पाण्डव, द्रौपदी र एउटा कुकुर हिँड्न यात्रामा अघि बढे । एक ठाउँमा द्रौपदी ठोक्किएर लडिन् । द्रौपदीको पतन देखेर भीमले युधिष्ठिरलाई सोधे -'द्रौपदीले कहिल्यै कुनै पाप गरेकी थिइनन्, उनी किन लडेकी ?' युधिष्ठिरले भने- 'द्रौपदीले अर्जुनलाई हामी मध्ये सबैभन्दा बढी माया गर्थिन् । त्यही भएर उनलाई यस्तो भएको हो ।' यति भन्दै युधिष्ठिर द्रौपदीलाई नहेरी अघि बढे ।
प्रचलित मान्यता अनुसार द्रौपदी स्वर्ग भीमको सहारा लिएर हिँड्न थालेकी थिइन् । धेरै टाढा हिँड्न नसकेर द्रौपदी ढल्न थालिन् । यस समयमा भीमले द्रौपदीको हेरचाह गरे। त्यति बेला द्रौपदीले भीमले सबै दाजुभाइमध्ये सबैभन्दा बढी माया गरेको र अर्को जन्ममा फेरि भीमकी पत्नी बन्न चाहने इच्छा व्यक्त गरेकी थिइन् ।
केही समयपछि सहदेव पनि ढले । तब भीमले सोधे- 'सहदेव किन ढले ?' युधिष्ठिरले भने -'सहदेवले कसैलाई पनि आफू समान विद्वान मानेनन्, यही दोषको कारणले उनको पतन भयो ।' केही बेरपछि नकुल पनि लडे । भीमले सोध्दा युधिष्ठिरले नकुललाई आफ्नो रूपप्रति धेरै गर्व भएको बताए । त्यसैले आज यो गति आएको सुनाए ।
केही समयपछि अर्जुन पनि ढले । युधिष्ठिरले भीमलाई भने -अर्जुनलाई आफ्नो शक्तिमा गर्व थियो । अर्जुनले भनेका थिए कि म एकै दिनमा शत्रुहरूलाई नष्ट गर्छु, तर त्यसो गर्न सकेनन्। उनको अभिमानले गर्दा आज अर्जुनलाई यो अवस्था आएको हो ।' यति भन्दै युधिष्ठिर अघि बढे ।
अलि अगाडि हिँडेपछि भीम पनि ढले । त्यसपछि जब भीमले युधिष्ठिरलाई पतनको कारण सोधे, उनले भने कि तिमी धेरै खान्थ्यौ र आफ्नो झूटो शक्तिको प्रदर्शन गर्थ्यौ । त्यसैले त आज भूमिमा गिर्न पर्यो। यति भन्दै युधिष्ठिर अघि बढे । त्यो कुकुर मात्र उनीहरूसँगै हिँडिरह्यो।
युधिष्ठिर केही टाढा पुगेका थिए । देवराज इन्द्र उनलाई स्वर्गमा लैजान रथ ल्याएर आए । त्यसपछि युधिष्ठिरले इन्द्रलाई भने-'मेरो भाइ र द्रौपदी बाटोमा लडेका छन् । उनीहरू पनि हामीसँगै जानुपर्छ, त्यस्तो व्यवस्था मिलाउनु होस् ।' तब इन्द्रले भने 'सबै देह त्यागेर स्वर्ग पुगिसकेका छन्, तर तपाई भौतिक रूपमा स्वर्गमा जानुहुनेछ।'
इन्द्रको कुरा सुनेर युधिष्ठिरले कुकुर पनि सँगै लिएर जाने बताए तर इन्द्रले मानेनन् । लामो समयसम्म मनन गरेर पनि जब युधिष्ठिर कुकुरविना स्वर्ग जान राजी भएनन्, तब कुकुरको रूपबाट यमराज प्रकट भए। युधिष्ठिरलाई आफ्नो धर्ममा अवस्थित देखेर यमराज प्रसन्न भए । यसपछि इन्द्र र युधिष्ठिर रथमा बसेर स्वर्गतिर लागे ।
