इस्लामावाद। एक विश्वव्यापी अधिकार रक्षकले बुधवार आफ्नो नयाँ प्रतिवेदनमा तालिबानले झण्डै एक वर्षअघि देशमा कब्जा गरेदेखि महिला र केटीहरूको अधिकारलाई 'निष्क्रिय' गरेको आरोप लगाएको छ। इस्लामवादी समूहलाई सबै अफगानहरूको अधिकारको सम्मान गर्न तुरुन्तै माग गर्न विश्वलाई आह्वान गरेको छ।

'अफगानिस्तानमा आफ्नो कब्जा गरेको एक वर्षभित्र, समूहको कठोर नीतिहरूले लाखौँ महिला र केटीहरूलाई सुरक्षित, स्वतन्त्र र पूर्ण जीवन जिउने अवसरबाट वञ्चित गरिरहेको छ,' एम्नेस्टी इन्टरनेशनलको खोजी रिपोर्टले भन्यो।

तालिबानले अगस्ट २०२१ मा राजधानी काबुल सहित लगभग सम्पूर्ण देश कब्जा गरेपछि पश्चिमी समर्थित सरकार पतन भयो। संयुक्त राज्य अमेरिकाको नेतृत्वमा सबै अन्तर्राष्ट्रिय सेनाहरू इस्लामवादी समूहसँगको झण्डै २० वर्षको युद्धपछि फिर्ता भएका थिए। 

तालिबानले सबै अफगानीहरूको अधिकारलाई कायम राख्ने वाचा गरेको छ। तर, इस्लामवादी शासकहरूले सातौँ कक्षादेखि केटीहरूलाई विद्यालयमा जान प्रतिबन्ध लगाएका छन्, महिलाहरूलाई सार्वजनिक रूपमा अनुहार छोप्न बाध्य पारिएको छ। शिक्षा मन्त्रालयहरूमा काम गर्नेहरू बाहेक सार्वजनिक क्षेत्रमा कार्यरत महिलाहरूलाई घरमै बस्न दबाब सिर्जना गरिएको छ। 

एम्नेस्टीको अनुसन्धानले शान्तिपूर्ण रूपमा प्रतिबन्ध र नीतिहरूको विरोध गर्ने महिलाहरूलाई उत्पीडन, धम्की, गिरफ्तार, जबरजस्ती बेपत्ता, मनमानी रूपमा हिरासतमा राखिएको र यातना दिइएको खुलाएको छ।

'एकसाथ लिँदा, यी नीतिहरूले दमनको प्रणाली बनाउँछ, जसले महिला र केटीहरूलाई उनीहरूको जीवनको लगभग हरेक पक्षमा भेदभाव गर्दछ। हरेक दैनिक विवरण... नियन्त्रित र भारी प्रतिबन्धित छ,' एम्नेस्टी इन्टरनेशनलका महासचिव एग्‍नेस कालामार्डले भने।

'अफगानिस्तानको महिला जनसङ्ख्या विरुद्धको यो दमनकारी क्र्याकडाउन दिनानुदिन बढिरहेको छ। अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले तत्काल तालिबानले महिला र केटीहरूको अधिकारको सम्मान र संरक्षण गर्न माग गर्नुपर्छ,' उनले भनिन्।

वाचडग समूहले यसका अनुसन्धानकर्ताहरूले मार्चमा नौ महिना लामो अनुसन्धानको एक भागको रूपमा देशको भ्रमण गरेको र उनीहरूले अफगानिस्तानमा १४ देखि ७४ वर्ष उमेरका १०० भन्दा बढी महिला र केटीहरूको अन्तर्वार्ता लिएका थिए।

प्रतिवेदनले अफगानिस्तानमा तालिबानले कब्जा गरेपछि बिग्रिएको आर्थिक र मानवीय अवस्था, र महिलाहरूको लागि शिक्षा र रोजगारीको कमीलाई औँल्याएपछि अफगानिस्तानमा बाल, बाल्यकाल र जबरजस्ती विवाहको दर बढ्दै गएको  देखाएको छ।  तालिबान अधिकारीहरूले भने एम्नेस्टीको निष्कर्षमा तुरुन्तै टिप्पणी गरेनन् तर उनीहरूले अधिकार समूह र विदेशी सरकारहरूले लगायतका यस्ता आरोपहरूलाई निराधार प्रचार भएको भन्दै खण्डन गरेका छन्।