ध्यानमा राख्नुहोस् महात्मा विदुरका यी कुरा, जीवनमा धेरै हुनेछ प्रगति

विदुर नीति,

प्रकाशित २०७८ कार्तिक २४ बुधबार

महात्मा विदुर धृत राष्ट्रका भाइ थिए। उनका पिता ऋषि वेद व्यास थिए। दासीको गर्भबाट विदुरको जन्म भएको थियो ।यही कारण सबै गुणले सम्पन्न भएर पनि उनलाई राजा बनाइएन । महात्मा विदुर तीक्ष्ण बुद्धिका धनी थिए। सो समयका उनी विद्वान व्यक्ति थिए । त्यस बेला उनले धर्म, राजनीति, समाज आदि विभिन्न विषयमा खुलेर आफ्नो विचार व्यक्त गरेका थिए । यही विशेषताका कारण महात्मा विदुर हस्तिनापुरको महामन्त्री बनेका थिए । उनीहरूले दिएको शिक्षा आजको समयमा पनि सान्दर्भिक छ । विदुर र धृत राष्ट्र बिचको वार्तालापलाई विदुर नीति भनिन्छ। यहाँ हामी महात्मा विदुरले भनेका ती कुराहरू राखेका छौ जसलाई व्यवहारमा लागू गर्नाले मानिसको जीवनमा धेरै प्रगति हुनेछ । यसले उसको जीवन सफल बनाउन सहयोग गर्ने छ।

महात्मा विदुरका अनुसार हामीले सधैँ मीठो बोल्नुपर्छ। मिठो बोल्ने मानिसको सर्वत्र इज्जत हुन्छ, उसले धेरै इज्जत,मान सम्मान र प्रतिष्ठा पाउँछ । कठोर र ईर्ष्यालु बोल्ने व्यक्तिलाई कसैले सोध्दैन भन्ने उनको विश्वास थियो ।

महात्मा विदुरका अनुसार साथीभाइसँग मेलमिलापमा बस्नुपर्दछ । उनका अनुसार स्वार्थ बिना टिक्ने सम्बन्ध मित्रता मात्र हो । विदुर नीतिमा, उनी भन्छन् हामीले सधैँ आफ्ना साथीहरूलाई कठिन समयमा मद्दत गर्नुपर्छ।

महात्मा विदुरले भोजनको सम्बन्धमा पनि धेरै कुरा बताएका छन् । उनका अनुसार सजिलै पचाउन सकिने खालको भोजन ग्रहण गर्नुपर्छ । चाँडै नपच्ने खानेकुराले शरीरमा धेरै गम्भीर रोग निम्त्याउँछ। यस्तो अवस्थामा हामीले सधैँ सादा खाना खानुपर्छ ।

महात्मा विदुरका अनुसार व्यक्तिले सफलतामा टिकी रहनको लागि मर्यादामा रहन अति आवश्यक छ। सफलतामा पुग्नु एउटा कुरा हो र सफलतामा अडी रहनु अर्को कुरा हो । विदुरका अनुसार एक मर्यादित आचरण भएको व्यक्ति मात्र सफलतामा पुग्न सक्छ र लामो समयसम्म त्यसमा टिकी रहन सक्छ।