arrow

सङ्कटमा धेरै उपयोगी छन् विदुरका यी ४ कुरा

महात्मा विदुरका ४ कुरा जुन सङ्कटमा आउँछ काम

logo
विदुर नीति,
प्रकाशित २०७८ माघ ५ बुधबार
vidur-niti1.jpg

कोरोनाको यस सङ्कटमा महात्मा विदुरका यी चार कुरा धेरै उपयोगी छन्। विदुर नीतिमा महात्मा विदुरले जनता र समाजको कल्याणका लागि धेरै प्रभावकारी कुराहरू बताएका छन् । विदुर महाभारत कालका एक महत्त्वपूर्ण पात्र थिए। उनी धेरै विद्वान थिए। भनिन्छ, भीष्म पितामहले पनि उनीसँग सल्लाह लिन्थे । विदुरका यी नीतिहरूले मानिसले कठिन परिस्थितिलाई सजिलै पार गर्न सक्छ।

ईर्ष्यी घृणी त्वसंतुष्ट: क्रोधनो नित्यशड्कितः।
परभाग्योपजीवी च षडेते दुखभागिनः।।

यस श्लोकमा चाणक्यले ईर्ष्यालु, घृणा गर्ने, असन्तुष्ट, क्रोधित, सधैँ शङ्का गर्ने र अरूमाथि आश्रित हुनेहरू सधैँ दुःखी हुने बताएका छन्। यस्ता छ दोष भएका व्यक्तिले जीवनभर आफ्नो भाग्यलाई श्राप दिइरहन्छन् ।
 
अष्टौ गुणा: पुरुषं दीपयन्ति, प्रज्ञा च कौल्यं च दम: श्रतुं च।
पराक्रमश्चबहुभाषिता च दानं यथाशक्ति कृतज्ञता च।।

महात्मा विदुरका अनुसार बुद्धि, कुलीनता, संयम, ज्ञान, बहादुरी, कम बोल्ने, परोपकार र अरूको कल्याण गर्ने यस्ता आठ गुण भएका व्यक्तिको समाजमा बढी सम्मान हुन्छ ।

षड् दोषा: पुरुषेणेह हातव्या भूतिमिच्छता।
निद्रा तन्द्रा भयं क्रोध आलस्यं दीर्घसूत्रता।।

विदुर नीतिको यस श्लोकमा विदुरले भनेका छन् जसमा निद्रा, आलस्य, भय, क्रोध, निद्रा र कुनै पनि काममा ढिलाइ जस्ता छ वटा दोष हुन्छन्, उनीहरू कहिल्यै सफलताको सिँढी चढ्न सक्दैनन् ।

येऽर्थाः स्त्रीषु समायुक्ताः प्रमत्तपतितेषु च।
ये चानार्ये समासक्ताः सर्वे ते संशयं गताः।।

विदुर नीतिको यस श्लोकमा विदुरले धनको महत्त्व बताएका छन् । विदुर भन्छन्- अल्छी, पापी र अधर्मी पुरुषलाई धन धेरै होसियारी साथ दिनु पर्छ ।



नयाँ