काठमाडौं । प्रमुख प्रतिपक्ष दल नेकपा एमालेले अमेरिकी सहयोग परियोजना मिलेनियम च्यालेन्ज कम्प्याक्ट (एमसीसी) बारे धारणा बनाउनु आवश्यक ठानेको छैन । बुधबार बसेको सचिवालय बैठकमा सो विषयले प्रवेश पाएको थिएन । तर एमालेकै कारण सत्ता गठबन्धन दलमा खटपट आएको दाबी गरिएको छ । 

प्रधानमन्त्री एवं नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवालाई एमालेले मन्त्रिपरिषदको बैठकबाट निर्णय गरेर एमसीसी संसदमा टेबुल गर्नु अनि संसद खोल्छु भन्ने शर्त अघि सारेको र त्यसमा देउवा सहमत भएकाले गठबन्धनमा चिसो उत्पन्न भएको माओवादी केन्द्रको ठम्याइ छ । यद्यपि सरकार गठन भएदेखिनै देउवाले एमसीसी संसदमा पेश गर्न चाहेका थिए । 

यो विषयमा शुरुदेखिनै जानकार रहेको उत्तरी छिमेकी मुलुक चीनले सबै दललाई एमसीसी पास नगराउन लबिङ गरेको थियो । एमालेका हिमाली भेगका नेताहरुलाई पनि चीनले प्रयोग गरेको थियो । तर एमाले सत्ता बाहिर भएपछि एमालेलाई भन्दा बढी माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र नेकपा एस पार्टीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाललाई हातमा लिएर जसरी पनि एमसीसी पास नगराउने नीतिमा लाग्यो । 

भदौको पहिलो साता सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटाले संसदमा एमसीसी पेश गर्ने अवस्था आए राजीनामा दिने भनेका थिए । उनी तिब्बतसँग जोडिएको सिन्धुपाल्चोकबाट माननीय भएका हुन् । चिनियाँ पक्षले सापकोटाका अतिरिक्त अर्का नेतालाई निकै विश्वास गरेको छ ।  पूर्व सभामुख कृष्णबहादुर महरालाई माओवादीभित्र आफ्नो विषय वस्तु राख्नु पर्यो भने प्रयोग गर्ने गरेको छ ।
 
प्रचण्डका अति निकट मानिएका महरा २०६७ सालमा सांसद किन्न चिनियाँ व्यापारीसँग पैसा माग्ने काममा संलग्न भएको टेप सार्वजनिक भएको थियो । प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री बनाउन चिनियाँ व्यापारीसँग ५० करोड रुपैयाँ मागेको अडियो टेप सार्वजनिक भए पनि त्यसबारेमा पार्टीले छानबिन आवश्यक ठानेको थिएन र चिनियाँ पक्षले पनि कुनै प्रतिक्रिया नदिइ सामसुम बनाएका थियो । 

त्यसयता चिनियाँ पक्षले माओवादीलाई आफ्नो अनुकूल प्रयोग गर्दै आएको छ । त्यसपछि देवप्रसाद गुरुङलाई पनि चिनियाँ पक्षले अनुकुलतामा प्रयोग गर्ने गरेको छ । पछिल्लो पटक सभामुखको भूमिका हुने भएकाले सभामुख सापकोटालाई चिनियाँ पक्षले राम्रैसँग प्रयोग गर्ने गरेको छ । 

त्यसको ज्वलन्त उदाहरण उनका छोरा रुपक सापकोटालाई चिनियाँकै दबाबमा चीनका लागि राजदूत बनाउने तयारी भएको छ । रुपक राजदूत हुनकै लागि परराष्ट्र मामिला अध्ययन प्रतिष्ठानको उपकार्यकारी निर्देशकबाट राजीनामा दिएर बसेका छन् । 

बाबु सभामुख भएपछि अग्नि सापकोटा र नेपालका लागि चिनियाँ राजदूत हाउ यान्छीको भेटमा सापकोटाका छोरा रुपकले ट्रान्सलेटरको भूमिका निभाएका थिए । सभामुखको सपथ लिएलगत्तै सापकोटालाई भेट्न चिनियाँ राजदूत हाउ यान्छी संघीय संसद सचिवालय पुगेका बेला रुपकले ट्रान्सेलटरको भूमिका निभाएका थिए । 

रुपकले चीनको रनवीन विश्वविद्यालयबाट अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धमा विद्यावारिधि गरेका छन् । अहिले माओवादीलाई महरा र सापकोटामार्फत चिनियाँ पक्षले एमसीसी संसदमा टेबुल गर्न खोजे गठबन्धनबाट बाहिरिनु परे पनि चिन्ता नलिनु भन्दै सन्देश प्रवाह गरिरहेको स्रोतको दाबी छ ।

‘प्रचण्डलाई आश्वस्त पार्नकै लागि गत शनिबार चिनियाँ विदेश विभाग प्रमुख सुङ थाओसँग कुराकानी गराइएको हो । यसको चाँजोपाँजो सबै महराले मिलाएका थिए’, स्रोतले भन्यो । स्रोतका अनुसार चिनियाँहरुले एमालेलाई भन्दा अहिले माओवादीलाई च्यापेका छन् । 

एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले एमसीसीलाई चुनावी दाउपेचको मुद्दा बनाएको र एमसीसी पारित गर्ने–नगर्ने विषयमा आफू नबोलेको कारण चिनियाँको महत्वको सूचीमा नपरेका हुन् । अझ एमाले उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवाली र केही नेताहरुले एमसीसीलाई संसदमा पेश गर्नुपर्ने र संसदमा सांसदहरुलाई खुला रुपमा निर्णय गर्ने अधिकार दिनुपर्ने बताइरहेका बेला चिनियाँहरुले बवास्ता गरेको स्रोतको दाबी छ ।  

एमसीसी पास गराउन प्रधानमन्त्री देउवा तयार भए सहयोग गर्ने एमालेले संकेत गरेको भनिए पनि त्यो कतै पनि प्रकट भएको छैन । 

गठबन्धन भित्रैका दल र सभामुखको असहयोगबीच एमसीसी प्रस्ताव मन्त्रिपरिषदबाट निर्णय गराएर संसदमा लैजान प्रधानमन्त्री देउवा तयार भए त्यसमा सहयोग गर्न सक्ने एमालेले संकेत गरेको राजनीतिक हल्ला छ । 

एमसीसी मुद्दामा प्रधानमन्त्री देउवा र एमाले अध्यक्ष ओलीबीच पटक–पटक संवादसमेत भएको भनिए पनि त्यहाँ के के कुराकानी भयो भन्ने बारेमा कही कतै आधिकारिक धारणा सार्वजनिक भने भएको छैन ।  

प्रधानमन्त्री देउवा एमसीसी पास गर्ने र गठबन्धन जोगाउनु पर्ने दोहोरो दबाबमा भएकाले भरसक गठबन्धन नटुटी  एमसीसी पास गर्ने मुडमा देउवा रहेका छन् ।