काठमाडौं । भारतको रुस युक्रेन नीतिमाथि प्रश्न उठाएकोमा भारतीय विदेशमन्त्री एस जयशंकरले मङ्गलवार युरोपको चर्को आलोचना गरेका छन् । 

रायसिना संवादको अन्तरक्रियात्मक सत्रमा बोल्दै भारतीय विदेशमन्त्री जयशंकरले गत वर्ष अफगानिस्तानमा भएका घटनाहरू, यस क्षेत्रको नियममा आधारित व्यवस्थामाथिको निरन्तर दबाब र एसियाका प्रमुख चुनौतीहरूप्रति पश्चिमी शक्तिहरू बेखबर भएको भन्दै आलोचना गरेका हुन् ।

'विश्वका अन्य भागहरूमा पनि उत्तिकै दबाबका मुद्दाहरू छन् जस्तै अफगानिस्तान र एशियाली चुनौतीहरू... जब एसियामा नियममा आधारित व्यवस्था खतरामा थियो, हामीले युरोपबाट थप व्यापार गर्ने सल्लाह पाएका थियौँ। कम्तीमा हामी तपाईँलाई त्यो सल्लाह दिइरहेका छैनौँ। कृपया मलाई बताउनुहोस् कि अफगानिस्तानमा विश्वले जे गर्‍यौ त्यसलाई नियममा आधारित आदेशको कुन अंशले जायज ठहराउँछ,' एस जयशंकरले भनेका छन् ।

यसबीच उनले कुनै पनि देशले उच्च ऊर्जा मूल्य, खाद्य मुद्रास्फीति र अन्य अवरोधहरू जस्ता द्वन्द्वका व्यावहारिक परिणामहरू हेर्न नचाहेको र द्वन्द्वमा कसैको जित नहुने बताएका छन् ।

यसअघि जयशंकरले फेब्रुअरीमा नेटोको विस्तार युक्रेन युद्ध हुनेको एउटा कारणको रूपमा सूचीबद्ध गरेका थिए ।

युरोपले फेब्रुअरी भन्दा मार्चमा रुसबाट १५ प्रतिशत बढी ऊर्जा खरिद गरेको थियो । तर, आफ्नो स्थितिलाई मतलब नगरी भारतले रुसबाट आयात गरिरहेको तेलमा प्रश्न उठाएपछि विदेशमन्त्री एस जयशंकरले बेलायती विदेशमन्त्री एलिजाबेथ ट्रसको उपस्थितिमा पश्चिमको आलोचना गरेका थिए। 

विगतमा चिनियाँ विस्तारवादप्रतिको उदासीनताका लागि युरोपविरुद्धको यो दनक निकै गम्भीर थियो । यद्यपि यो सन्दर्भ नर्वे र लक्जमबर्ग २ युरोपेली विदेशमन्त्रीहरूको प्रश्नको जवाफमा आएको थियो।

युक्रेनको अवस्थाबारे नर्वेका विदेश मन्त्री एनिकेन हुइटफेल्डको एक विशेष प्रश्नको जवाफमा, जयशंकरले  भारतले युद्धको तत्काल अन्त्य गर्न र कूटनीति र वार्ताको बाटोमा फर्कन दबाब दिइरहेको बताएका छन् । तर, भारतको नीतिको विषयमा प्रश्न गर्दा उनले कडा जवाफ दिएका छन् ।

'तपाईँले युक्रेनको बारेमा भन्नुभयो। मलाई याद छ, एक वर्ष भन्दा कम समय अघि, अफगानिस्तानमा के भएको थियो, जहाँ संसारले सिङ्गो नागरिक समाजलाई बसमुनि फ्याँक्यो,' उनले भने।

युरोपमा घटनाहरू घटिरहेको र एशिया यसमा चिन्तित हुनुपर्छ किनभने यस्तो घटना एशियामा पनि हुन सक्छ भन्दै युरोपबाट तर्क आएको विषयमा समेत जयशंकरले जवाफ दिएका छन् । 

'अनुमान गर्नुहोस्, एसियामा विगत १० वर्षदेखि के भइरहेको छ। युरोपले त्यता नदेखेको होला । यो युरोपको लागि मात्र नभई एशियालाई हेर्नको लागि एक वेकअप कल हुन सक्छ। यो (एशिया) जहाँ सीमाहरू मिलाइएको छैन, जहाँ आतङ्कवादको अभ्यास अझै पनि जारी छ र प्रायः राज्यहरू द्वारा प्रायोजित छ... यहाँ नियममा आधारित व्यवस्था निरन्तर खतरामा छ। समस्या आउँदै छ भन्ने होइन, समस्या विगत १० वर्षदेखि भइरहेको छ,' जयशंकरले भनेका छन् ।

यस्तै उनले युक्रेन द्वन्द्वका कारण भएको विश्वव्यापी खाद्यान्न अभावको पूर्ति गर्न भारतले कृषिजन्य वस्तुहरू, विशेष गरी गहुँको निर्यात बढाउन तयार रहेको समेत बताएका छन्। 

उनले सार्वजनिक स्टकमा डब्ल्यूटीओको सीमाको रूपमा बाधाहरू रहेको र वर्तमान असामान्य अवस्थाका कारण विश्व व्यापार सङ्गठनले यसमा ध्यान दिने आशासमेत व्यक्त गरेका छन् ।