काठमाडौँ। काश्मीरी महिला खेलाडीहरूले राष्ट्रिय स्तरमा जम्मा-काश्मीरको प्रतिनिधित्व मात्र गरेनन्, उनीहरूले अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रहरूमा पनि देशको नाम राखेका छन्। जम्मुका काश्मीरमा यति धेरै महिला खेलाडीहरू छन्, जसले आफ्नो समस्याका बाबजुद पनि आफ्नो खेललाई कर्मका रूपमा लिएर सफलता हासिल गरेका छन्।
जसमध्येकै एक हुन्, अन्तर्राष्ट्र ह्वीलचेयर बास्केटबल खेलाडी इन्शा। दुर्घटनाका कारण दुवै अङ्ग गुमाएका विभिन्न कठिनाइको बाबजुद पनि इन्शाले अन्तर्राष्ट्र ह्वीलचेयर बास्केटबल खेलाडी बन्न सफल भएकी छन्। उनी काश्मीरमा पहिलो कश्मीरी महिला अन्तर्राष्ट्रिय ह्वीलचेयर बास्केटबल खेलाडी हुन्। २७ वर्षीया इन्शा मध्य काश्मीरको बडगाम जिल्लाको बिरवाह गाउँकी हुन् र हाल दिल्ली विश्वविद्यालयबाट सामाजिक कार्यमा स्नातकोत्तर गर्दै छिन्।
ह्वीलचेयरमा बाँधिए पनि उनले आफ्नो लक्ष्य बिर्सन सकिनन्। उनले मार्च २०१९ मा संयुक्त राज्य अमेरिकामा भारतको प्रतिनिधित्व गरेकी थिइन् र २०१९ मा मोहाली पन्जाबमा भएको राष्ट्रिय च्याम्पियनसिपमा जम्मु र कश्मीरको प्रतिनिधित्व गर्दै महिला टोलीको कप्तानको रूपमा भाग लिइन्।
इच्छाशक्तिको साथ व्यक्तिले आफूलाई राम्रो स्थानमा पुर्याउन सक्छ भन्ने उदाहरण बनेकी छन्।
त्यसै गरी अर्की एक महिला महिला खेलाडी र प्रशिक्षक हुन्, नादिया निघाट। मध्य काश्मीरको श्रीनगर जिल्लाको रामबाग क्षेत्रकी नादिया निघाटले २००७ मा १२ वर्षको उमेरमा 'रुढिवादी समाज' मा रहेको स्टिरियोटाइप तोड्दै फुटबल खेल्न थालिन्। तर, सुरुमा पहिचान नपाएसम्म उनको यात्रा सहज थिएन, तर उनको कडा परिश्रम र दृढ सङ्कल्पले उनको परिवारले उनको महत्त्वाकाङ्क्षालाई समर्थन गर्यो।
निघाटले अन्ततः ज्वारलाई आफ्नो पक्षमा फर्काइन् र उपत्यकाका महिलाहरूको लागि उदाहरण बनाउँदै सम्मान पनि कमाइन्। अहिले उपत्यकाका धेरै म महिलाहरू फुटबल खेल्न थालेका छन्। २५ वर्षीया नादिया उपत्यकाकी पहिलो महिला फुटबल प्रशिक्षक हुन्। उनले लोनेस्टार फुटबल एकेडेमीमा सहायक प्रशिक्षक र ‘रियल कश्मीर एफए’ मा प्रशिक्षकका रूपमा पनि काम गरिसकेकी छिन्।
काश्मीरी अन्तर्राष्ट्रिय कराते च्याम्प हन्दवाराकी बालिका मेहरीन बन्देले विशाखापट्टनम, आन्द्रा प्रदेशमा सम्पन्न ५औँ अन्तर्राष्ट्रिय कराते च्याम्पियनसिप २०२२ मा स्वर्ण पदक जितेर जम्मू कश्मीरको ख्याति कमाएकी छन्।
१८ वर्षीया मेहरीनले १९ वर्षमुनिको उमेर समूहमा भुटानकी प्रतिद्वन्द्वीलाई हराउँदै यो स्वर्ण जितेकी हुन्। मेहरीनले आफ्नो पहिलो लडाई बङ्गलादेशी प्रतिद्वन्द्वीसँग लडे र दोस्रो लडाई नाइजेरियन विपक्षीसँग लडे। यस च्याम्पियनसिपमा विभिन्न देशका २०० भन्दा बढी मार्सल आर्टिस्टहरुको सहभागिता रहेको थियो।
चार भाइबहिनीहरूमध्ये तेस्रो महरीन उत्तरी काश्मीरको कुपवाडा जिल्लाको हन्डवारा क्षेत्रकी हुन् र हाल सरकारी गर्ल्स हायर सेकेन्डरी स्कुल हन्डवाराबाट आफ्नो माध्यमिक शिक्षा गरिरहेकी छन्।
बन्देले १३ वर्षको उमेरदेखि कराते खेल्न थालेका थिए र त्यसयता एक अन्तर्राष्ट्रिय र पाँच राष्ट्रिय खेल खेल्दै ५ स्वर्ण र एक रजत पदक जितिसकेका छन्। उनले हलिउड फिल्म ‘कराँते किड्स’बाट कराँते खेल्ने प्रेरणा पाएकी हुन्। प्रशिक्षक फैसल नाजिर बाहेक उनका आमाबुवाले उनलाई साथ दिए।
युनाइटेड शोतोकन कराते-डो इन्डियाले कराते इन्डिया सङ्गठनद्वारा स्वीकृत माहिरा शोतोकन कराते-डो इन्डियासँगको सहकार्यमा आयोजना गरेको कार्यक्रममा उनले यो उपलब्धि हासिल गरेकी हुन्।
डेडलिफ्टमा राष्ट्रिय कीर्तिमान तोड्ने हरियाणाको असान्दमा भएको चौथो राष्ट्रिय पावरलिफ्टिङ बेन्चप्रेस र डेडलिफ्ट च्याम्पियनसिपमा दुई स्वर्ण पदक जित्दै फेरि चम्किएकी २४ वर्षीया अरिफा बिलाल कश्मीरकी पहिलो महिला पावरलिफ्टर हुन्।
उनले च्याम्पियनसिपमा महिला ५५ केजी मुनिको तौल समूहमा डेडलिफ्टमा १३० केजी तौल उचालेर राष्ट्रिय कीर्तिमान पनि तोडिन्। आरिफाले डेडलिफ्टमा १३० केजी र बेन्च प्रेसमा ४७.५ केजी तौल उचालेको च्याम्पियनसिपमा भारतभरका करिब ५०० पावर लिफ्टरको सहभागिता रहेको थियो।
मध्य कश्मीरको गान्दरबल जिल्लाको कुज्जर गाउँकी आरिफाले सरकारी डिग्री कलेज गान्दरबलबाट बीए गरिरहेकी छन् र उनले गर्ल्स हायर सेकेन्डरी गन्दरबलबाट माध्यमिक शिक्षा हासिल गरेकी छन्। यी जितसँगै उनी दुबई, युएईमा हुने अन्तर्राष्ट्रिय पावरलिफ्टिङ च्याम्पियनसिपका लागि पनि छनोट भइन्।
कश्मीरको अन्तर्राष्ट्रिय उसु च्याम्पियन हुन्, सादिया तारिक। उनी पनि रुसको मस्कोमा भएको मस्को उसु स्टार्स च्याम्पियनसिपमा स्वर्ण पदक जितेर कश्मीरकी सुनौलो बालिका सादिया तारिक यसै महिनाको सुरुमा अन्तर्राष्ट्रिय च्याम्पियन बनेकी थिइन्।
कश्मीरको पहिलो महिला रग्बी कोच हुन्, सोलिहा युसुफ। सोह्र वर्षको उमेरमा जब उनले उपत्यकाको स्टिरियोटाइप तोड्नको लागि असामान्य काम गर्ने निर्णय गरिन्, उनी रग्बी खेल्न गइन्, जुन खेलमा शारीरिक र मानसिक सहनशीलता चाहिन्छ। सबै बाधाहरूको बाबजुद उनले चुनौती स्वीकार गरिन् र आफ्नो जुनून, रग्बीको लागि गइन्। यी सबै महिला खेलाडीहरू केवल खेलाडी मात्रै होइनन्, उनी काश्मीरका चम्किला तारा हुन्।
