न्यूयोर्क। चीनको सन् १९८९ को प्रजातन्त्र आन्दोलनमा पूर्व सहभागी युआन्जुन ताङको हालैको गिरफ्तारीले चीनको जासुसी कार्यको डरलाग्दो पहुँचलाई उजागर गर्दै अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई स्तब्ध बनाएको छ। दशकौँअघि चीनबाट भागेर अमेरिकामा शरण लिएका ताङलाई बेइजिङको गुप्तचर निकायको दर्ता नभएको एजेन्टको रूपमा काम गरेको आरोपमा न्यूयोर्कमा पक्राउ गरिएको थियो। उनलाई अमेरिकामा विगत छ वर्षदेखि प्रजातन्त्र समर्थक समूहहरूको जासुसी गरेको आरोप लगाइएको छ। जसले विश्वभरका कार्यकर्ताहरूको सुरक्षामा गम्भीर चिन्ता व्यक्त गरेको छ।

चिनियाँ अमेरिकी विद्वान र प्रख्यात लोकतान्त्रिक कार्यकर्ता शुजुन वाङलाई चिनियाँ सरकारका लागि विदेशी असन्तुष्टहरूको जासुसी गरेको आरोपमा दोषी ठहराएपछि यो गिरफ्तारी भएको हो। घटनाहरूले बेइजिङद्वारा विश्वव्यापी रूपमा असन्तुष्ट समूहहरूलाई घुसपैठ गर्न र दबाउनको लागि व्यापक र गोप्य प्रयासहरूलाई रेखाङ्कित गर्दछ। यस्तै अभियानहरूले अस्ट्रेलिया जस्ता देशहरूमा कार्यकर्ताहरूलाई लक्षित गरेको रिपोर्ट गरिएको छ।

वास्तविक असन्तुष्टहरूको विश्वास जित्न चिनियाँ सरकारको आलोचकको रूपमा प्रस्तुत गर्ने वाङले बेइजिङमा आफ्ना गतिविधिहरू रिपोर्ट गरेर आफूले अन्तरक्रिया गरेका मानिसहरूलाई धोका दिएकोमा दोषी पाइयो। उनको सजाय चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी (सीसीपी) को गुप्त प्रभाव र जासुसी रणनीतिको पर्दाफास र अदालतमा प्रमाणित भएको दुर्लभ उदाहरण हो।

युरोपमा, जर्मन अधिकारीहरूले हालै चिनियाँ असन्तुष्ट र विदेशी कार्यकर्ताहरूको जासुसी गरेको आरोपमा संसदीय सहायक गुओ जियानलाई गिरफ्तार गरेका छन्। गुओ, एक जर्मन नागरिक, कथित रूपमा एक चिनियाँ गुप्तचर एजेन्सीको तर्फबाट विशेष गरी युरोपेली संसद् वार्ताका सम्बन्धमा संवेदनशील जानकारी सङ्कलन गरिरहेको थियो। फेडरेशन फर डेमोक्रेटिक चाइना र चाइना रिपब्लिकन पार्टी जस्ता सङ्गठनहरू सहित जर्मनीमा प्रजातन्त्र समर्थक सर्कलहरूमा उनको संलग्नताले उनलाई बहुमूल्य जानकारीहरू पहुँच गर्न र बेइजिङमा फिर्ता रिपोर्ट गर्न सक्षम बनायो।

चिनियाँ असन्तुष्ट समूहहरू लामो समयदेखि घुसपैठको विषय बनेको भन्दै विज्ञहरूले यी घटनाक्रमहरूमा चिन्ता व्यक्त गरेका छन्। अस्ट्रेलियाली रणनीतिक नीति संस्थान सुरक्षा विश्लेषक डारिया इम्पियोम्बाटोले जोड दिए कि यी भर्खरका केसहरू महत्त्वपूर्ण छन् किनभने तिनीहरूले सीसीपीको गोप्य कार्यहरू हाई लाइट गर्छन्, जुन प्रमाणित गर्न प्राय: गाह्रो हुन्छ।

विदेशमा रहेका असन्तुष्ट र प्रजातन्त्र समर्थक कार्यकर्ताहरूलाई दबाउन बेइजिङको आक्रामक रणनीतिप्रति विश्वव्यापी समुदाय चिन्तित छ। यी प्रयासहरूमा गोप्य प्रहरी स्टेसनहरू स्थापना गर्ने, गुप्तचर एजेन्टहरू तैनाथ गर्ने र विदेशमा चिनियाँ समुदायहरूको निगरानी र नियन्त्रण गर्न कन्सुलर नेटवर्कको फाइदा उठाउने समावेश छ। क्यानडामा आधारित लेखक र कार्यकर्ता शेङ जू, जसले प्रजातन्त्र समर्थक कार्यक्रमहरूमा गुओ जियानलाई भेटेका थिए, उनले कसरी संवेदनशील सर्कलहरूमा पहुँच प्राप्त गरे, अक्सर अन्तरक्रिया गर्नुको सट्टा अवलोकन गर्नेहरूले लेखेका छन्।

गुओ जियानको गिरफ्तारीले विश्वभरका असन्तुष्ट र कार्यकर्ताहरूलाई लक्षित गर्ने चीनको जासुसी नेटवर्कको व्यापक पहुँचलाई उजागर गरेको छ। जर्मनीमा आधारित अधिकारकर्मी र पत्रकार सु युटोङले उल्लेख गरे अनुसार, गुओले जर्मनीमा चिनियाँ प्रजातान्त्रिक समुदायमा प्रभावशाली पदहरू सम्हालेका थिए। जसले उनलाई धेरै प्रसिद्ध प्रजातन्त्रवादीहरूको विश्वास जित्न मद्दत गर्‍यो।

यसैबीच, ताइवानमा, बेइजिङको जासुसी गतिविधिको व्यापक दायरालाई हाई लाइट गर्दै, चीनको लागि जासुसी गरेको आरोपमा हालै आठ सैनिकहरूलाई जेल पठाइएको थियो। ताइवान, जसलाई चीनले छुट्टिएको प्रान्त ठान्दछ, चिनियाँ जासुसी प्रयासहरू विरुद्ध बढ्दो सतर्क भएको छ। विशेष गरी दुई पक्षहरू बीचको तनाव बढ्दै जाँदा।

चीनको जासुसी गतिविधि कुनै एक क्षेत्रमा मात्र सीमित छैन। उदाहरणका लागि, युरोपमा जासुसीका घटनाहरूमा उल्लेखनीय वृद्धि भएको छ। जसमा चिनियाँ एजेन्टहरूले आफ्नो लक्ष्यलाई रोमान्टिक रूपमा फसाउन खोज्ने "हनीपोटहरू" समावेश छन्। फाइनान्सियल टाइम्सले फ्रान्सेली बन्दरगाह सहर ब्रेस्टमा चिनियाँ विद्यार्थी र नौसेनाका कर्मचारीहरू बीचको विवाहमा वृद्धि भएको रिपोर्ट गरेको छ, जसले महाद्वीपमा चीनको जासुसी कार्यको विस्तार भएको सङ्केत गर्छ।

चीनको गुप्तचर गतिविधिहरू तीव्र हुँदै जाँदा, पश्चिमी एजेन्सीहरूले पनि यी अपरेसनहरू पत्ता लगाउन र प्रतिरोध गर्ने क्षमतामा सुधार गरिरहेका छन्। बेलायतको एमआई ६मा अपरेसनका पूर्व निर्देशक निगेल इन्कस्टरले भने कि चिनियाँ जासुसी बढ्दै गएको छ। तर पश्चिमी गुप्तचर एजेन्सीहरू यी खतराहरू पहिचान गर्न र सम्बोधन गर्न अझ माहिर भइरहेका छन्।

जवाफमा, चीनका राज्य सुरक्षा मन्त्री चेन यिक्सिनले देशद्रोहीहरू विरुद्ध "शक्तिशाली आक्रमण" को लागि आह्वान गरे र विशेष जासुसी विरोधी अभियानको आवश्यकतामा जोड दिए। विश्वव्यापी समुदायले चिनियाँ जासुसीको बढ्दो खतरासँग जुध्न थालेपछि यी सञ्जालहरूलाई भत्काउन र विश्वभरका असन्तुष्ट र कार्यकर्ताहरूको सुरक्षाको रक्षा गर्न अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग महत्त्वपूर्ण हुनेछ।