इस्लामावाद। नोभेम्बर ५ मा पाकिस्तानको कराँचीमा रहेको कपडा मिलमा काम गर्ने दुई चिनियाँ नागरिकलाई सुरक्षा गार्डले गोली हानेर घाइते बनाएका थिए। जसमध्ये एकको अवस्था चिन्ताजनक रहेको बताइएको छ। यद्यपि, पाकिस्तानी अधिकारीहरूले अन्तर्राष्ट्रिय अपमानको डरले उनको बारेमा अद्यावधिकहरू साझा गर्न अस्वीकार गरेका छन्।

चिनियाँ नागरिकहरू मिलमा नयाँ मेसिनरी जडान गर्न गएका थिए जब गार्डहरूले "अज्ञात कारणहरूका लागि" "गरम तर्क" पछि गोली चलाए। घटनामा कुनै आतङ्कवादी पक्षको पुष्टि भएको छैन। यद्यपि चिनियाँ नागरिकहरूले पाकिस्तानमा विद्रोही समूह र स्थानीयहरूबाट लक्षित हिंसाको सामना गरिरहेका छन्।

फलस्वरूप, बेइजिङले प्रायः पाकिस्तानका विभिन्न भागहरूमा काम गर्ने आफ्ना नागरिकहरूका लागि विशेष गरी चीन पाकिस्तान आर्थिक कोरिडोर (सीपीईसी) मा काम गर्ने आफ्ना नागरिकहरूको लागि राम्रो सुरक्षा खोजेको छ। यसबाहेक, अज्ञात सङ्ख्यामा चिनियाँहरू पनि पाकिस्तानी कारखानाहरूमा काम गरिरहेका छन्।

गत महिना कराँची एयरपोर्ट बाहिर आत्मघाती कार बम विस्फोटमा दुई चिनियाँ नागरिकको मृत्यु भएको थियो। कराँचीको हालैको घटनाले बेइजिङ रिसाएको छ। जसले अब चीनबाट निजी सुरक्षा गार्डहरू सहित संयुक्त सुरक्षा संयन्त्रको लागि इस्लामाबादलाई थप दबाब दिनेछ। 

यसले पाकिस्तानको घरेलु सुरक्षामा सम्झौता गर्नेछ र विदेशी कामदारहरूको सुरक्षा गर्न असफल भएकोमा अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा लज्जित हुनेछ। थप रूपमा, बढ्दो हिंसात्मक हमलाहरूले पाकिस्तानमा चिनियाँ नागरिकहरूको बढ्दो उपस्थितिबाट पाकिस्तानका स्थानीय मानिसहरू असन्तुष्ट रहेको सङ्केत गर्दछ। यो अवस्थाले चीन र पाकिस्तानबीच तनाव बढाउनेछ र सीपीईसी परियोजनाहरूको प्रगतिमा ठूलो बाधा पुग्न सक्छ।

इस्लामाबाद र यसको नजिकको सहयोगी बेइजिङ बीचको दुर्लभ कूटनीतिक तनावको बीचमा कराँची गोलीवारिको घटना भएको हो। यी भिन्नताहरू सीपीईसी अन्तर्गत पूर्वाधार विकास परियोजनाहरूमा संलग्न चिनियाँ कामदार र इन्जिनियरहरूको बढ्दो सुरक्षा खतराहरूबाट उत्पन्न भएका हुन्।

यस वर्षको मार्चमा, खैबर पख्तुनख्वामा आत्मघाती कार बमले दासु जलविद्युत परियोजनामा ​​जाँदै गरेका पाँच चिनियाँ कामदार र उनीहरूका स्थानीय चालकको मृत्यु भयो। सन् २०१५ मा सीपीईसी सुरु भएदेखि नै लक्षित आक्रमणमा चिनियाँ हताहतको कुल सङ्ख्या २१ पुगेको छ। जुन राष्ट्रपति सी जिनपिङको ग्लोबल बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ (बीआरआई) को प्रमुख परियोजना हो।

२०२२ मा, कराँची विश्वविद्यालयमा भ्यान विस्फोट हुँदा तीन चिनियाँ शिक्षक र उनीहरूका पाकिस्तानी चालकको मृत्यु भयो। २०२१ मा, उत्तरी पाकिस्तानमा बस विस्फोटमा नौ चिनियाँ नागरिक सहित १३ व्यक्तिको मृत्यु भयो। गत महिना, पाकिस्तानले चीनसँगको संयुक्त विज्ञप्तिमा घोषणा गर्‍यो कि यसले चिनियाँ नागरिक र पाकिस्तानमा रहेका परियोजनाहरूको सुरक्षा बढाउन सहमत भएको छ। किनकि बेइजिङले बढ्दो आतङ्कवादी खतराका कारण तत्काल सुरक्षा उपायहरू गर्न आह्वान गरेको छ।

गत महिना, एक सार्वजनिक सेमिनारको क्रममा, पाकिस्तानका लागि चिनियाँ राजदूत जियाङ जेडोङले एक दुर्लभ चेतावनी दिए, इस्लामाबादले चिनियाँ कामदारहरूको सम्बन्धमा जारी सुरक्षा विफलताको आरोप लगाए। विश्लेषकहरूले टिप्पणी गरे कि यी टिप्पणीहरूले पाकिस्तानमा आफ्ना कामदारहरूले सामना गर्ने सुरक्षा जोखिमहरूप्रति चीनको बढ्दो निराशालाई प्रतिबिम्बित गर्दछ। 

जियाङले हिंसा "अस्वीकार्य" भएको र बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ अन्तर्गत पाकिस्तानमा चिनियाँ लगानीमा "बाधा" भएको बताए। थप रूपमा, जियाङले यस वर्ष मार्च र अक्टोबरमा आत्मघाती कार बम विस्फोटहरू उल्लेख गरेको छ जसमा सात चिनियाँ कर्मचारीको मृत्यु भएको थियो। पाकिस्तानको विदेश मन्त्रालयले राजदूतको भनाइलाई "भ्रामक" र दुई देशहरू बीचको कूटनीतिक परम्परासँग "असङ्गत" भनी वर्णन गरेको छ।

बढ्दो हिंसात्मक आक्रमणका बीचमा चीनले पाकिस्तानसँग 'संयुक्त सुरक्षा संयन्त्र' प्रस्ताव गरेको छ र दुई देशबीचको सहयोगको वर्तमान स्तर सुरक्षा मामिलाहरूमा विश्वास बढाउन अपर्याप्त छ भन्ने विश्वास गर्दै। सेप्टेम्बरमा चिनियाँ प्रधानमन्त्री ली कियाङको इस्लामावाद भ्रमणका क्रममा यो प्रस्तावमाथि छलफल भएको पाकिस्तानी सञ्चारमाध्यमले जनाएका छन्।

बेइजिङले पाकिस्तानका लागि महत्त्वपूर्ण पूर्वाधार र ऊर्जा सम्झौताहरू सुरक्षित गर्न यस संयन्त्रको महत्त्वलाई जोड दियो। उल्लेखनीय कुरा के छ भने, चीनले चिनियाँ नागरिकलाई आक्रमणबाट जोगाउन असमर्थ भएकोमा पाकिस्तानको आलोचना गर्दै आएको छ। जुनमा राष्ट्रपति सीले प्रधानमन्त्री सेहबाज सरिफलाई चिनियाँ कर्मचारी र सफल द्विपक्षीय व्यापार सहयोगका परियोजनाहरूको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न चेतावनी दिएका थिए। यसबाहेक, धेरैजसो चीनका आधिकारिक प्रतिनिधिमण्डलहरूले सुरक्षा चिन्ताहरूलाई सीपीईसी परियोजनाहरू पछ्याउनको लागि प्रमुख अवरोधको रूपमा उल्लेख गरेका छन्।

बेइजिङको दबाबमा, पाकिस्तानको राजनीतिक र सैन्य नेतृत्वले द्विपक्षीय सम्बन्ध कायम राख्न चिनियाँहरूसँग नियमित रूपमा अन्तरक्रिया गर्छ। प्रधानमन्त्री सरिफले इस्लामाबादस्थित चिनियाँ दूतावास पुगेर कराँची गोली काण्डको निन्दा गरेका थिए जसमा दुई चिनियाँ नागरिक गम्भीर घाइते भएका थिए। आफ्नो विज्ञप्तिमा सरिफले भनेका छन्, ‘म यहाँ चिनियाँ नागरिकमाथि भएको आक्रमणको निन्दा गर्न र घाइतेहरूको स्वास्थ्य अवस्थाबारे जानकारी लिन आएको हुँ। उनले यो पनि दाबी गरे, "म व्यक्तिगत रूपमा धेरै दुखी छु।

यस घटनामा संलग्नहरूलाई पक्राउ गर्ने प्रक्रियाको निरीक्षण र सुनिश्चित गर्ने तिमीलाई सजाय होस्।” पाकिस्तानले चीनको एक तिहाइ ऋण तिर्नुपर्ने भएकाले सुरक्षाका मुद्दामा बेइजिङसँग बढ्दो तनावले गम्भीर आर्थिक नतिजा निम्त्याउन सक्ने इस्लामाबादलाई डर छ।

चिनियाँ नागरिकहरू विरुद्ध आतङ्कवादी हमलाहरू रोक्न बारम्बार असफलताले पाकिस्तानी अधिकारीहरूलाई संयुक्त सुरक्षा संयन्त्रको लागि बेइजिङको मागहरू पूरा गर्न दबाब बढाउनेछ। रिपोर्टहरूले सुझाव दिन्छ कि चीनले पाकिस्तानमा आफ्ना कर्मचारीहरूको सुरक्षा गर्न निजी सुरक्षा कम्पनीहरू प्रयोग गर्न सक्छ। जुन बेइजिङको जबरजस्ती उपायहरूको शृङ्खलामा पहिलो कदम हुन सक्छ।

उदाहरणका लागि, चीनले सुरुमा पाकिस्तानलाई बलुचिस्तान र खैबर पख्तुनख्वामा चरम पन्थी समूहहरूलाई लक्षित गरी नयाँ प्रति आतङ्कवाद अभियान सुरु गर्न आग्रह गरेको थियो। जसलाई इस्लामाबादले जुनमा 'अपरेसन आजम-ए-इस्तेहकाम' (पाकिस्तानको स्थिरता) नाम दिएको थियो।

हालै बेइजिङले प्रधानमन्त्री शरीफलाई कराचीमा अक्टोबरमा भएको आतङ्कवादी हमलाको अनुसन्धानको व्यक्तिगत रूपमा अनुगमन गर्न दबाब दिएको छ। जसमा दुई चिनियाँ नागरिकको मृत्यु भएको थियो र अन्य १० जना घाइते भएका थिए। देशमा आतङ्कवादको प्रकोप नियन्त्रण गर्न सङ्घर्षरत पाकिस्तानी नेतृत्वका लागि यी निर्देशनहरू टाउको दुखाइ बन्दै गएका छन्।

यसबाहेक, इस्लामाबादले चिनियाँ सुरक्षाकर्मीहरूलाई पाकिस्तानमा औपचारिक रूपमा अनुमति दिन बेइजिङप्रति अनिच्छुक देखाएको बताइएको छ। यसले देशको सशस्त्र सेनाको छविमा नकारात्मक असर पार्नेछ र स्थानीय जनतामा चीन विरोधी भावनालाई बिगार्नेछ। दुवै देशहरू यस मुद्दामा अवरोधको सामना गरिरहेका बेला पाकिस्तानमा चिनियाँ नागरिकहरूको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न इस्लामाबादको निरन्तर असफलताका कारण उनीहरूको द्विपक्षीय सम्बन्ध बिग्रने सम्भावना छ।