काठमाडौँ । चाणक्य एक कुशल अर्थशास्त्री मानिन्छ। उनले आफ्नो नीतिमा धन खर्च गर्ने र जम्मा गर्ने सही तरिकाहरू उल्लेख गरेका छन्। चाणक्यको नीति अनुसार व्यक्तिले आय र व्ययलाई सन्तुलनमा राख्न सकिन्छ। र तपाईँ आफ्नो जीवनमा प्रगति गर्न सक्नुहुन्छ। वर्तमान र भविष्यलाई सुरक्षित राख्न चाणक्यका यो नीति निकै महत्त्वपूर्ण छ ।
धन कमाउन र यसलाई सञ्चित गर्न धेरै महत्त्वपूर्ण छ। एक व्यक्ति जसले आय र खर्चलाई सन्तुलनमा राख्न जान्दछ उसले धनको बारेमा चिन्तित गर्नु पर्दैन । जो व्यक्ति सोचविचार नगरी धन खर्च गर्छ भने उ बुद्धिहीन मानिन्छ । त्यस्ता व्यक्तिले धनको आवश्यक परेकोमा धेरै पश्चाताप गर्नुपर्दछ।
चाणक्यका अनुसार हाम्रो जीवनमा पैसा कमाउनको लागि लक्ष्यहरू निर्धारण गर्न अति महत्त्वपूर्ण छ। यदि तपाईँलाई आफ्नो लक्ष्य थाहा छैन भने तपाईँ सफलता प्राप्त गर्न सक्षम हुनुहुने छैन, तपाईँ निश्चित रूपमा लक्ष्य राखेर सफलता प्राप्त गर्नुहुनेछ। पैसा कमाउन कुनै पनि काममा जोखिम लिन डराउनु हुँदैन, किनभने ती जीवनमा तिने सफल हुन्छन् जसले आफ्नो पेसामा जोखिम उठाउन सक्छन् । जसमा चुनौतीहरू स्वीकार गर्न र सामना गर्ने क्षमता होस्।
पैसा कमाउनको लागि कसैले कहिल्यै गलत नीति अपनाउनु हुँदैन। यदि तपाईँ कसैको अघि झुक्नुपर्दछ वा पैसा कमाउन गलत कार्यको बाटोमा अपनाउनुपर्छ भने, यस्तो पैसाबाट टाढा रहनु सही हुन्छ। पैसाको लागि कहिले पनि लोभमा गर्नु हुँदैन ।
जीवनमा पैसा कमाउन जति आवश्यक छ, यसलाई उचित रूपमा खर्च गर्नु पनि त्यत्तिकै महत्त्वपूर्ण छ। भोग विलासमा कहिले पनि पैसा खर्च गर्न हुँदैन । यस्तो गर्न व्यक्ति एक दिन बरबाद हुन्छ।
धनसम्बन्धी कुराको उल्लेख कसैसँग पनि गर्न हुँदैन। धन सम्बन्धी जानकारीलाई गोप्य राख्नुपर्दछ, अन्यथा काम बिग्रन सक्ने सम्भावना हुन्छ। कसैले तल देखाउन धनको अनावश्यक ढोङ गर्नु हुँदैन, यसो गर्नाले धनको लक्ष्मी खुसी हुँदिनन्।
धनलाई सही चीजहरूमा खर्च गर्नुका साथै बचत पनि गर्नु पर्छ। ताकि भविष्यमा आवश्यक परेमा पैसाको प्रयोग गर्न सकिन्छ। कसैको अगाडि झुक्नु आवश्यक नहोस्, खाँचो परेकालाई पनि सहयोग गर्नुपर्दछ। चाणक्यका अनुसार पैसाको उपयोग दान, व्यापार र लगानीमा गर्नुपर्दछ।
