काठमाडौं । अर्बपति एलन मस्क र केही विज्ञहरूले शक्तिशाली 'कृत्रिम बौद्धिकता (एआई) को व्यापकता' को विकास तत्कालका लागि रोक लगाउन आग्रहगरेको छ । 

सान फ्रान्सिस्कोको कम्पनी ओपनएआईबाट जीपीटी-४ सार्वजनिक गरिएपछि मस्क र एप्पलका सह-संस्थापक स्टिभ वोज्नियाकसहित हालसम्म एक हजारभन्दा बढीले हस्ताक्षर गरेको खुला पत्रमा उक्त आग्रह गरिएको हो ।

'ओपन एआई' कम्पनीका अनुसार यसको पछिल्लो मोडेल च्याटजीपीटीलाई पावर गर्न प्रयोग गरिएको अघिल्लो संस्करणको तुलनामा धेरै शक्तिशाली छ । स्वचालित कार्यक्रम 'बोट' ले सामान्य तथा संक्षिप्त बुँदाका आधारमा लेखन सामग्रीलाई तयार गर्न सक्षम हुन्छ । 

'मानव प्रतिस्पर्धात्मक बुद्धिमत्ता भएको एआई प्रणालीले समाज र मानवताका लागि गहिरो जोखिम निम्त्याउन सक्छ,'पज जाइन्ट एआई एक्सपेरिमेन्ट्स' शीर्षकको खुला पत्रमा भनिएको छ ।

'शक्तिशाली एआई प्रणालीको विकास तब मात्र गर्नुपर्छ जब हामी विश्वस्त हुन्छौं कि यसको प्रभाव सकारात्मक हुनेछ र उनीहरूको जोखिम व्यवस्थापन गर्न सकिनेछ,' विज्ञप्तिमा भनिएको छ ।

मस्क ओपनएआईमा प्रारम्भिक लगानीकर्ता थिए भने यसको सवोच्च समितिमा वर्षौं बिताएका थिए । उनको कार कम्पनी टेस्लाले अन्य अनुप्रयोगहरूको बीचमा यसको स्वचालित-चालक प्रविधिलाई शक्ति प्रदान गर्न एआई प्रणालीहरू विकास गर्दछ ।

मस्कको आर्थिक सहयोगमा सञ्चालित 'फ्युचर अफ लाइफ इन्स्टिच्युट'ले आयोजना गरेको उक्त पत्रमा प्रमुख आलोचकका साथै स्टेबिलिटी एआईका प्रमुख इमाद मोस्ताकजस्ता ओपनएआईका प्रतिस्पर्धीले हस्ताक्षर गरेका छन् ।

ओपनएआईका संस्थापक साम अल्टम्यानले लेखेको ब्लगबाट उद्धृत गर्दै पत्रमा भनिएको छ, 'कुनै न कुनै समयमा भविष्यको प्रणालीलाई तालिम दिन सुरु गर्नुअघि स्वतन्त्र समीक्षा गर्नु महत्वपूर्ण हुन सक्छ ।'

उनीहरूले भनेका छन्, 'हामी सहमत छौं । त्यो बिन्दु अहिले हो ।' त्यसैले हामी सबै एआई ल्याबहरूलाई जीपीटी-४ भन्दा बढी शक्तिशाली एआई प्रणालीको प्रशिक्षणलाई कम्तिमा छ महिनाका लागि तत्काल रोक्न आह्वान गर्दछौं ।

कम्पनीहरू सहमत नभएमा सम्बन्धित देशका सरकारहरूलाई कदम चाल्न र स्थगन लागू गर्न आह्वान पत्रमा गरिएको छ । 

यो छ महिनाको उपयोग सुरक्षा कानुन, एआई प्रशासन प्रणालीको विकास गर्न र एआई प्रणालीहरू अधिक सटीक, सुरक्षित, 'विश्वसनीय र वफादार' सुनिश्चित गर्न को लागी अनुसन्धान को पुनः लक्षित गर्नको लागि प्रयोग गर्नुपर्छ । पत्रमा जीपीटी-४ ले प्रकट गरेका खतराबारे विस्तृत विवरण भने दिइएको छैन ।

तर उक्त पत्रमा हस्ताक्षर गर्ने न्यूयोर्क युनिभर्सिटीका ग्यारी माक्र्सलगायत अनुसन्धाताहरूले लामो समयदेखि 'च्याटबोट'हरू व्यापक झूटा हुन् र गलत सूचनाको व्यापक प्रचारक हुनसक्ने तर्क गर्दै आउनुभएको छ । 

यद्यपि, लेखक कोरी डक्टरोले एआई प्रणालीको क्षमता र खतरा दुवैलाई व्यापक रूपमा अतिरञ्जित गरिएको तर्क गर्दै एआई उद्योगलाई 'पम्प र डम्प' योजनासँग तुलनागरेको छ ।