बेइजिङ। चीनको नागरिक मामिला मन्त्रालयको नयाँ तथ्याङ्कले देशका युवाहरूमाझ बढ्दो बेरोजगारी दरसँगै विवाह दर्तामा उल्लेखनीय गिरावट आएको देखाएको छ। २०२४ को पहिलो त्रैमासिकमा १९ लाख ६९ हजार दम्पतीहरूले विवाह दर्ता गरेका छन्। जुन २०२३ को सोही अवधिको तुलनामा ८.३ प्रतिशत कम छ।
विज्ञहरूका अनुसार विवाहमा महँगो खर्च र बढ्दो आर्थिक दबाबका कारण यस्तो गिरावट आएको हो। भ्वाइस अफ अमेरिका (भिओए) का अनुसार गत वर्ष २५ देखि २९ वर्ष उमेरका आधाभन्दा बढी चिनियाँ पुरुष अविवाहित थिए।
विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र चीनले आफ्नो कार्य शक्ति कायम राख्न चुनौतीको सामना गरिरहेको छ। २०१३ मा एक करोड ३२ लाख विवाहको शिखरबाट देशले विवाह दर्तामा निरन्तर गिरावटको अनुभव गरेको छ। यद्यपि २०२३ मा छोटो वृद्धि भएको छ। एपोच टाइम्सले रिपोर्ट गरेको छ।
२०२३ मा ७० लाख भन्दा बढी विवाह भएका थिए जहाँ २०२२ मा ६८ लाख मात्र भएको थियो। तर सम्बन्ध विच्छेदको दर्ता पनि २०२२ मा २ करोड १० लाखबाट बढेर २०२३ मा २ करोड ५९ लाख पुगेको छ।
घट्दो विवाह दरले बढ्दो उमेरको जनसङ्ख्याको बीचमा घट्दो जन्मदरको बारेमा चिन्ता बढाउँछ। काउन्सिल अन फरेन रिलेसनस (सीएफआर) ले सुझाव दिन्छ कि २०२३ मा विवाहमा भएको वृद्धि अस्थायी विसङ्गति थियो। कम प्रजनन क्षमता र घट्दै युवा सङ्ख्या भएको वृद्ध समाज तर्फ दीर्घकालीन प्रवृत्तिको उल्टो भएको जनाएको छ।
चीनले २०२२ को अन्तमा आफ्नो कडा कोभिड-शून्य नीतिहरू अचानक हटायो। जसले गम्भीर गतिशीलता प्रतिबन्धहरू र सहर-व्यापी तालाबन्दीहरू लगाएको थियो। जसले आर्थिक गतिविधि र विवाह दरहरूमा अस्थायी वृद्धि निम्त्यायो। यद्यपि, यी नीतिहरूले धेरै जोडीहरूलाई आफ्नो विवाह स्थगित गरेको छ। जसले गर्दा २०२१ र २०२२ बीचको विवाहमा ११ प्रतिशत गिरावट आएको छ।
सीएफआरले उल्लेख गरेको छ कि पूर्वी एसियामा, जहाँ विवाह बाहिरको जन्म दुर्लभ छ। घट्दो विवाह दरहरू प्रत्यक्ष रूपमा घट्दो प्रजनन दरसँग सम्बन्धित छन्। चीनले आफ्नो पूर्वी एसियाली छिमेकीहरूलाई छिटो बुढ्यौली समाज तर्फ अघि बढिरहेको देखिन्छ। जहाँ विवाह र प्रजनन दर कम छ।
सन् १९८९ को विद्यार्थी आन्दोलनका प्रमुख व्यक्तित्व जी फेङले आर्थिक सङ्घर्षका कारण चिनियाँ युवाहरूमा विवाहको चाहना कम भएको इपोक टाइम्सलाई बताए। "आर्थिक मन्दीले धेरै मानिसहरूलाई आधारभूत खाना पनि किन्न गाह्रो भइरहेको छ। उनीहरूको प्राथमिकताहरू बाँच्नको लागि केन्द्रित भएको छ," जीले भने।
उच्च बेरोजगारी दरहरू, विशेष गरी साना र मध्यम आकारका सहरहरू र ग्रामीण क्षेत्रहरूमा, स्थिर आम्दानी बिना विवाहलाई अप्ठ्यारो बनाउँछ। पेकिङ विश्वविद्यालयका एसोसिएट प्रोफेसर झाङ डन्डनले गरेको अनुसन्धानले मार्च २०२३ मा चीनमा वास्तविक युवा बेरोजगारी दर ४६.५ प्रतिशत पुगेको बताएका छन्।
नाटिक्सिस कर्पोरेट एण्ड इन्भेस्टमेन्ट बैङ्कका वरिष्ठ अर्थशास्त्री ग्यारी एनजीले चीनको युवा जनसङ्ख्याको बदलिँदो मनोवृत्तिलाई ध्यानमा राख्दै विवाह दरमा आएको गिरावटलाई "अपरिहार्य" भने। एसियाली अध्ययनका प्रोफेसर जेम्स चिनले सम्भावित उमेर असन्तुलनको बारेमा चिन्ता व्यक्त गरे। बच्चा हुर्काउने उच्च लागत र बढ्दो सम्बन्ध विच्छेदको दरले चीनमा विवाहलाई निरुत्साहित गर्छ। थप रूपमा, निवृत्तिभरण दायित्वहरूको बोझ बढ्दै गएको छ। प्रमुख राज्य पेन्सन कोषहरू २०३५ सम्ममा सेवा निवृत्तहरूको द्रुत रूपमा बढ्दो सङ्ख्याको कारण पैसा समाप्त हुने अपेक्षा गरिएको छ। आर्थिक दबाब, उच्च बेरोजगारी र परिवर्तनशील सामाजिक मनोवृत्तिको संयोजनले चीनमा विवाह दरमा उल्लेखनीय गिरावट आएको छ र यसले देशको जनसाङ्ख्यिक र आर्थिक भविष्यका लागि चुनौती खडा गरेको छ।
