लेइपजिग। ३८ वर्षीय यान्की एक्स जासुसीको आशङ्कामा जर्मनीको लाइपजिगमा एक चिनियाँ नागरिकको रुपमा गिरफ्तारीले चीनको अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिष्ठा र कूटनीतिक सम्बन्धमा तनाव उत्पन्न गरेको छ।  यस घटनाक्रमलेले विदेशमा जासुसी गतिविधिमा चीनको संलग्नताको बारेमा चिन्तालाई पुनः जगाएको छ।

जर्मन अधिकारीहरूका अनुसार याकी एक्स एयरपोर्टमा एक लजिस्टिक कम्पनीमा काम गर्थे र कथित रूपमा उडानहरू, यात्रुहरूको आवागमन र सैन्य कार्गोको विवरण चिनियाँ गोप्य सेवाहरूसँग जोडिएको सम्पर्कमा पठाउने गरेको पाइएको छ। यस गिरफ्तारीले चिनियाँ सरकारको लागि ठूलो अप्ठ्यारोको प्रतिनिधित्व गर्दछ विशेष गरी एयरपोर्टले युक्रेन लगायत रक्षा निर्यातमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।

यो मुद्दा जर्मनीको अति दक्षिणपन्थी पार्टी अल्टरनेटिभ फर जर्मनी (एएफडी) का संसदीय सहायक जियान जीलाई यस वर्षको सुरुमा हिरासतमा लिइएको अघिल्लो जासुसी घटनासँग जोडिएको छ। यी मामिलाहरूले सुरक्षा कमजोरीहरू, विशेष गरी सैन्य रसदका लागि प्रयोग हुने सुविधाहरूमा विश्वव्यापी चिन्ता बढाएको छ।

लाइपजिगमा भएको घटना एक अलग मामला होइन। हालैका वर्षहरूमा धेरै चिनियाँ नागरिकहरू पश्चिमी देशहरूमा जासुसी गतिविधिमा फसेका छन्। जुनमा, बेलायतको घरेलु खुफिया एजेन्सी एमआई५ ले एक चिनियाँ महिलालाई सम्भावित जासूसको रूपमा पहिचान गरेको थियो। उसलाई राष्ट्रिय सुरक्षाको लागि खतरा भनेको थियो। एजेन्सीले पहिले चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी (सीसीपी) को तर्फबाट बेलायतमा "राजनीतिक हस्तक्षेप गतिविधिहरू" को आरोप लगाइएका वकिल क्रिस्टिन लीको बारेमा दुर्लभ चेतावनी जारी गरेको थियो।

लीको बारेमा एमआई५ले दिएको चेतावनीमा बेलायती सांसदहरूलाई प्रभाव पार्न आर्थिक चन्दा दिएको आरोप पनि समावेश थियो। उनको मुद्दाले पर्याप्त मिडियाको ध्यान आकर्षित गर्‍यो। बेलायत र चीन बीचको सम्बन्धलाई पनि तनावपूर्ण बनायो। छुट्टै घटनाक्रममा, जासुसीको आरोपमा बेलायती संसदीय अनुसन्धानकर्ताको गिरफ्तारीले तनाव थप बढाएको छ। तत्कालीन प्रधानमन्त्री ऋषि सुनकले चीनले बेलायतको लोकतान्त्रिक जीवन शैलीमा खडा भएको खतरालाई स्वीकार गरेका थिए।

चीनले "हनीट्र्याप" योजनाहरू सहित जासुसी रणनीतिहरूको प्रयोग धेरै देशहरूमा रिपोर्ट गरिएको छ। लीक फ्रान्सेली गुप्तचर कागजातहरूले खुलासा गरे कि चिनियाँ जासूसहरूले फ्रान्सेली अधिकारीहरूबाट व्यापार गोप्य निकाल्न एजेन्टहरूलाई भाडामा लिए र ब्ल्याकमेल गरे। त्यस्तै एमआई५ले चीनले बेलायतमा कर्पोरेट नेटवर्क ह्याक गर्न हनीट्र्याप अपरेसनहरू प्रयोग गरेको आरोप लगाएको छ।

एमआई५द्वारा विगतमा जारी गरिएका चेतावनीहरूले यौन सम्बन्ध र गैर कानुनी गतिविधिहरूसँग सम्बन्धित जोखिमहरू हाई लाइट गरेका थिए। जुन चिनियाँ गुप्तचर सेवाहरूले व्यक्तिहरूलाई सहयोग गर्न दबाब दिन प्रयोग गर्छन्। बेइजिङ र साङ्घाई जस्ता प्रमुख चिनियाँ सहरहरूमा विदेशी आगन्तुकहरूले बारम्बार आउने होटेलका कोठाहरूको जासुसी गरियो र त्यहाँ बस्नेहरू टाढा हुँदा खोजी गरियो।

हालैका जासुसी आरोपहरूको जवाफमा चीनले विदेशमा रहेका आफ्ना नागरिकहरूलाई "सुन्दर पुरुष" वा "सुन्दर महिलाहरू" बाट सावधान रहन सल्लाह दिएर यो नतिजा कम गर्ने प्रयास गरेको छ जसले उनीहरूलाई विदेशी शक्तिहरूको लागि जासुसी गर्न प्रलोभनमा पार्न सक्छ। चीनको राज्य सुरक्षा एजेन्सीको यो सल्लाहलाई जासुसी आरोपहरूबाट ध्यान हटाउन व्यापक क्षति नियन्त्रण रणनीतिको भागको रूपमा हेरिएको छ।

विज्ञहरूले टिप्पणी गरेका छन् कि चीनको जासुसी गतिविधिहरू यसको राजनीतिक नेतृत्वको रणनीतिक उद्देश्यहरूमा निहित छन्। राष्ट्रपति सी जिनपिङको आफ्नै पारिवारिक इतिहासमा प्रभावशाली कार्यहरू समावेश छन्। जसमा उनका बुबाले तिब्बतमा यस्तै प्रयासहरूमा प्रमुख भूमिका खेलेका छन्। सीका दाजुभाइ दिदीबहिनीहरू पनि सेनाको तर्फबाट राजनीतिक युद्धमा संलग्न थिए।

फुजियान प्रान्तमा सीको कार्यकाल, ताइवानसँगको निकटताका कारण गुप्तचर कार्यका लागि परिचित क्षेत्रले चीनको फराकिलो जासुसी एजेन्डासँग उनको सम्बन्धलाई अझ जोड दिन्छ। जेम्सटाउन फाउण्डेशनका अध्यक्ष र पूर्व सीआईए विश्लेषक पिटर म्याटिसका अनुसार चीनको गुप्तचर प्रयासहरू कम्युनिस्ट पार्टीको लक्ष्यहरूको पक्षमा विश्वव्यापी गतिशीलतालाई आकार दिनको लागि हो। यी उद्देश्यहरूमा संयुक्त राष्ट्रको मतलाई प्रभाव पार्ने, ताइवानको मान्यतालाई निरुत्साहित गर्ने, मानवअधिकार उल्लङ्घनको बारेमा आलोचनालाई मौन बनाउने र चीनमाथि विश्वव्यापी आर्थिक निर्भरता बढाउने समावेश छन्।

लाइपजिगमा भएको गिरफ्तारीले चिनियाँ नागरिकहरू संलग्न रहेको जासुसी घटनाहरूको बढ्दो सूचीमा थपेको छ। जसले बेइजिङको अभूतपूर्व गुप्तचर गतिविधिहरूमा चीन भित्र र विदेशमा चिन्ता बढाएको छ। देशहरूले जासुसी विरुद्ध सतर्कता बढाउँदै जाँदा चीनले गहन छानबिन र कूटनीतिक नतिजाहरूको सामना गरिरहेको छ। जसले सम्भावित रूपमा आफ्नो विदेश नीति उद्देश्यहरू र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धहरूलाई जटिल बनाउँछ।