नयाँ दिल्ली। विश्वव्यापी जलवायु र यससँग सम्बन्धित प्राकृतिक प्रकोपहरूमा समय-समयमा हुने तीव्र परिवर्तनसँगै जी२० ले विपद् जोखिम न्यूनीकरण (डीआरआर) मा नयाँ कार्य समूह स्थापना गर्न तयार छ। भारतको अध्यक्षता अन्तर्गत यस समूहले विपद् जोखिम न्यूनीकरण लक्ष्यहरू हासिल गर्न र विपद् विरुद्ध विश्वव्यापी तयारीलाई थप वृद्धि गर्ने दिशामा काम गर्नेछ।

भारतले विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चहरूमा विपद् जोखिम न्यूनीकरणका लागि लचिलो पूर्वाधार निर्माण गर्ने चिन्ता व्यक्त गरेको छ र यस विषयमा विश्वव्यापी सहकार्यका लागि पनि आह्वान गरेको छ।

डीडी इन्डियासँगको एक विशेष अन्तर्वार्तामा राष्ट्रिय विपद् व्यवस्थापन प्राधिकरणका सदस्य सचिव, कमल किशोरले विपद् व्यवस्थापनमा भारतको उपलब्धिहरूको पछाडि कारणहरूबारे कुरा गरे। कमल किशोरले प्रकोपको प्रभावलाई न्यूनीकरण गर्ने भारतको प्रयासको पछाडि तीन तत्त्वहरू हाई लाइट गरे।

न्यूजनएयरले देशले पूर्वानुमान र चेतावनी प्रणालीमा सुधार, सामुदायिक-स्तरको तयारी र स्थानीय स्तरमा प्रशिक्षित स्वयंसेवकहरू भएको, मानिसहरूलाई समयमा के गर्ने भनेर जान्न मद्दत गर्ने। प्रकोप चेतावनी, र प्रकोप बारे प्रारम्भिक चेतावनी प्रदान गर्न प्रसार प्रणालीमा निरन्तर सुधारहरू गर्ने बताइएको छ।

जी२० शेर्पा अमिताभ कान्तले डीआरआरमा सामूहिक कार्य, बहु-अनुसन्धानात्मक अनुसन्धान र डीआरआरमा उत्कृष्ट अभ्यासहरूको आदानप्रदानलाई प्रोत्साहित गर्न भारतको राष्ट्रपति पदमा डआरआरमा नयाँ कार्य स्ट्रिम स्थापना गरिएको बताएका थिए।

विश्वले डीआरआरमा लगानी बढाउने कुरा गरिरहेको छ तर विपद् व्यवस्थापन कोषको सानो अंश मात्र जोखिम न्यूनीकरणमा जान्छ, कोषको अधिकांश हिस्सा विपद् प्रतिकार्यमा विनियोजन गरिएको छ किशोरले भने।

जी२० डीआरआर समूहमा भारतले प्रस्ताव गरेको प्रमुख प्राथमिकताहरू मध्ये एक बितिएको मुद्दा हो। प्रत्येक वर्ष, देशले विपद् न्यूनीकरणका लागि १ बिलियन अमेरिकी छुट्टाएको छ र विपद् प्रतिक्रियामा कम खर्च सुनिश्चित गर्न जोखिम न्यूनीकरणमा बढी लगानी हुने दिशामा काम गर्न चाहन्छ।

भारतले प्राकृतिक प्रकोपको सामना गर्न सक्ने लचिलो पूर्वाधारको विकासको महत्त्वमा बारम्बार जोड दिएको छ। प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले आफ्नो १० बुँदे एजेन्डामा लचिलो पूर्वाधार निर्माणको वकालत गरेका छन्। यसबाहेक, प्रविधिको प्रयोग र अन्य राष्ट्रहरूसँग विचार आदानप्रदान पनि डीआरआरमा विश्वव्यापी सहकार्य बढाउन लाभदायक हुन सक्छ।