ढाका। बङ्गलादेशको मुक्ति सङ्ग्राममा भएका युद्ध अपराधहरू चित्रण गर्ने 'युद्ध र महिला' शीर्षकको पुस्तक शुक्रवार जेनेभामा भएको संयुक्त राष्ट्र मानवअधिकार परिषद्को ५२औँ सत्रमा सार्वजनिक गरिएको थियो। डा. एमए हसनले लेखेको पुस्तकले सन् १९७१ को मुक्ति सङ्ग्राममा पाकिस्तानी सेनाले गरेको यौन उत्पीडन, यातना र हत्याको परिमाणलाई समेटेको छ।

डा. हसनले ढाकाबाट भिडियो प्रस्तुतिमा पाकिस्तानी सैनिकहरूले गरेको यस्तो दुर्व्यवहारको वास्तविकता साझा गरे। कार्यक्रममा स्वतन्त्रता सङ्ग्राम लडाकु र अन्तर्राष्ट्रिय गैरसरकारी संस्थाका कार्यकारी सदस्यहरूको सहभागिता रहेको थियो।

पुस्तक विमोचनमा बङ्गलादेश अवामी पार्टीका स्थानीय सरकार, ग्रामीण विकास तथा सहकारी मन्त्री ताजुल इस्लाम पनि सहभागी थिए। उनले सन् १९७१ को युद्धमा पाकिस्तानी सेनाद्वारा बङ्गाली महिलामाथि अत्याचार र यौन दुर्व्यवहारको सिकार भएको गवाही रहेको पुस्तकको महत्त्वबारे बताए।

पुस्तकको विषयवस्तु र बङ्गलादेशका महिलाहरूलाई प्रभावित पार्ने युद्धको बारेमा बोल्दै उनले भने, 'पुस्तक सन् १९७१ को युद्धको समयमा के भयो, विशेष गरी महिलाहरू- उनीहरूले वास्तवमा के सामना गरे, कस्तो प्रकारको दुर्व्यवहार, यातनाहरू सामना गरे, साना बच्चाहरू समेत जानकार रहेका छन्। धेरै ठाउँमा कम उमेरका केटीहरू बलात्कृत भएका थिए। यो सुनियोजित थियो र यहाँ धेरै लेक्चररहरुले भनेका छन् ढाकाका केही सैन्य उच्च कमान्डहरूले सोधे र आज कति जना बलात्कृत भए? इस्लामले भन्यो कि यसको मतलब यो योजनाबद्ध नरसंहार र बङ्गलादेशमाथिको यातना थियो। यस पुस्तकले शीर्ष-देखि-तल डेटा लेखेको छ - २६ मार्च १९७१ देखि बङ्गलादेश स्वतन्त्र भएको दिन सम्म दैनिक के भयो भन्ने कुरा उल्लेख गरिएको छ।' 

ताजुल इस्लामले यसलाई नरसंहारको संज्ञा दिए र उनले संयुक्त राष्ट्र मानव अधिकार परिषद्लाई पाकिस्तानविरुद्ध चण्डालात्मक कारबाही गर्न आग्रह गरे। 'तथ्य र तथ्याङ्कको आधारमा, यो योजना बनाउनेलाई निन्दा हुनुपर्छ, अन्तर्राष्ट्रिय युद्ध अपराधको लागि मुद्दा चलाइयो,' इस्लामले भने।

आम बङ्गलादेशीहरूलाई सन्देशमा उनले भने, 'हामी भन्न चाहन्छौँ कि सार्वभौमसत्ता ३० लाख जनता र २ लाख महिलाको जीवनबाट प्राप्त भएको छ। यो कठिन तरिकाले प्राप्त भएको हो। बङ्गलादेशका जनताले सिक्नुपर्छ -- कसरी टिक्ने हो। यो लामो समयको लागि। केही हासिल गर्नु र यसलाई कायम राख्नु दुई फरक कुरा हुन्।' उनले २ करोड बङ्गलादेशीलाई गरिबीबाट बाहिर निकालेकोमा प्रधानमन्त्री शेख हसिनाको पनि प्रशंसा गरेका छन्। 

'वर्तमान नेतृत्वले बङ्गलादेशलाई गरिबीबाट मध्यम आय भएको देशमा उचालेको छ। मलाई लाग्छ यो सन्देश हो- यदि कसैले प्रयास गर्छ भने उसले समस्याबाट बाहिर निस्कन सक्छ र प्रधानमन्त्री शेख हसिनाको नेतृत्वमा बङ्गलादेशले करिब २ करोड मानिसहरूलाई बाहिर ल्यायो।'