काठमाडौँ । ७० वर्षीया महिला मैया श्रेष्ठ न्यूरोडको मेमोरी कन्सर्नमा ग्राहकको राहदानी साइजको फोटो खिच्न तयार हुँदै थिइन् । न्यूरोड नेपालको धेरै भीडभाड हुने ठाउँमध्ये एक हो । 

श्रेष्ठ लेन्सको पछाडि उभिरहेकी छिन् । प्रत्येक क्लिकमा जीवनको सार समात्दै अटुट दृढ संकल्प र फोटोग्राफीको जोशका साथ मैयाले आफ्ना ग्राहकहरूका लागि कालातीता सम्झनाहरू सिर्जना गर्न उमेरको अवरोधलाई अस्वीकार गर्छिन् ।

५४ वर्षको उमेरमा यो यात्रा शुरु गरेकी मैयाको दक्ष फोटोग्राफर बन्ने बाटो अपारंपरिक थियो । यसअघि उनले राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकमा बैंक सहायकको रुपमा काम गरिसकेकी छिन् । 

तर छोराको जन्मपछि पतिको सुझावले उनको करियर नै परिवर्तन भयो । उनको फोटोग्राफी पसलमा उनीसँग सामेल भइन् ।

पहिलाका दिनहरूमा उनीहरूको पसलमा भीडभाड हुने गरेको थियो । विशेष गरी दशैँ जस्ता चाडपर्वहरूमा । तर त्यो समय थियो जब फोटो विकासको अर्थ बैंककमा तस्विरहरू पठाउनु हो। 

तर काठमाडौँमा स्थानीय प्रयोगशालाको स्थापनासँगै मैया विकसित हुँदै गइरहेको फोटोग्राफी उद्योगको हिस्सा बन्न पुगिन् । 

ती प्रयोगशालाहरूमध्ये एउटामा काम गर्दै पनि उनी ती दिनहरू सम्झन्छिन् जब पोलारोइड क्यामेराहरू राहदानी–साइज फोटोहरू खिच्नका लागि प्रयोग गरिन्थ्यो उनीहरूका ग्राहकहरूको लागि प्रक्रियालाई सरल बनाउँदै । 

डिजिटल युग बढ्दै जाँदा ल्यापटप र स्मार्टफोनहरू सर्वव्यापी भए । जसले गर्दा परम्परागत तस्बिर सेवाहरू खोज्ने ग्राहकहरूमा गिरावट आएको छ । 

तैपनि यो परिवर्तनको बीचमा मैयाले आफ्ना ग्राहकहरूको माग पूरा गर्न फोटोशप जस्ता फोटो सम्पादन सफ्टवेयरलाई अँगालेर अनुकूलन गरिन् । 

भाइबर र ईमेलमार्फत आफ्ना ग्राहकहरूसँग जडान गर्दै उनले यस आधुनिक युगमा निर्वाध सञ्चार सुनिश्चित गर्छिन् ।

अक्सर उनको पसलमा आगन्तुकहरूले फोटोग्राफरको बारेमा सोधपुछ गर्दा र लेन्सको पछाडि मैया हो भनेर थाहा पाउँदा छक्क पर्छन् ।  

तिनीहरू अचम्ममा हुन्छन् किनकि तिनीहरूले उनको कामको क्षमता देख्छन् । मैयाको प्रतिभा र समर्पणले आफ्ना ग्राहकहरूको प्रशंसा र सन्तुष्टि कमाउँदै दीगो छाप छोडेकी छिन् ।

उनको व्यक्तिगत उपलब्धिहरू भन्दा बाहिर मैयाको यात्राले सबै ठाउँमा महिलाहरूको लागि प्रेरणाको रूपमा काम गर्दछ । 

एक ७० वर्षीया महिला जसले सामाजिक अपेक्षाहरूलाई अस्वीकार गर्छिन् । उनले अरूलाई आफ्नो जुनूनलाई पछ्याउन र उमेर वा लिङ्गको पर्वाह नगरी आफ्नो काम जारी राख्न प्रोत्साहित गर्छिन् । 

“म अझै पनि काम गर्छु भनेर मेरा आफन्तहरू छक्क पर्छन्, किनकि तिनीहरू विभिन्न पीडा र रोगहरूको कारण घरमा बस्छन्, तर मेरो उमेरले मलाई बाधा पुर्याएको छैन”, मैया भन्छिन् ।

क्षणिक पलहरूले भरिएको संसारमा, मैया श्रेष्ठ अग्लो उभिरहेकी छिन्, कालातीता सम्झनाहरू कैद गर्दै जुन आगामी पुस्ताका लागि पोषित हुनेछ । आफ्नो लेन्सको माध्यमबाट, उनले हामीलाई सम्झाउँछिन् कि जुनूनलाई कुनै सीमा थाहा हुँदैन । (नेपाल फोटो लाइब्रेरी)