संयुक्त राष्ट्रसंघको तेस्रो समितिले चीनको सिन्जियाङमा मानवअधिकारको गम्भीर उल्लंघन भएको निष्कर्ष निकालेको छ। समितिको बैठकमा बोल्दै बोल्दै राजदूत जेम्स कारिउकीले  जनवादी गणतन्त्र चीनका अधिकारीहरूद्वारा उनीहरूको मानवअधिकारको गम्भीर उल्लङ्घनको सामना गरिरहेको बताएका हुन्।

उनले भने, 'मानवअधिकारका लागि संयुक्त राष्ट्र संघको उच्चायुक्तको कार्यालय (ओएचसीएचआर) ले सिन्जियाङ उइघुर स्वायत्त क्षेत्रको मानवअधिकार सरोकारको आफ्नो मूल्यांकन प्रकाशित गर्दा चीनको आफ्नै अभिलेखमा भर परेको छ। यो स्वतन्त्र र आधिकारिक मूल्यांकनले धर्म र जातीय आधारमा ठूलो मात्रामा मनमानी नजरबन्द र आक्रामक निगरानीको व्यवस्थित प्रयोगको प्रमाण फेला पारेको; धार्मिक स्थलहरूको विनाशको रिपोर्ट सहित वैध सांस्कृतिक र धार्मिक अभ्यासहरू, पहिचान र अभिव्यक्तिमा गम्भीर र अनुचित प्रतिबन्धहरू लगाएको र जबरजस्ती गर्भपतन र नसबंदी सहित यातना, दुर्व्यवहार र यौन तथा लिङ्गमा आधारित हिंसा गरेको उल्लेख छ।'

सिन्जियाङमा ठूलो मात्रामा उइघुर र अन्य मुख्यतया मुस्लिम अल्पसंख्यकहरूको स्वेच्छाचारी र भेदभावपूर्ण नजरबन्दीले "अन्तर्राष्ट्रिय अपराधहरू, विशेष गरी मानवता विरुद्धको अपराध" हुन सक्ने भन्ने निष्कर्ष निकालेको छ।

त्यो मूल्यांकन जारी भएको एक वर्षभन्दा बढी भइसक्यो तर चीनले यी निष्कर्षहरूको कुनै पनि रचनात्मक छलफलमा संलग्न नभएको जनाइएको छ।

गत महिना, मानव अधिकार परिषद्को ५४ औं सत्रमा मानव अधिकारका लागि संयुक्त राष्ट्रसंघीय उच्चायुक्त भोल्कर टर्कले चीनलाई मूल्याङ्कनका फारिसहरू पालना गर्न र 'कडा सुधारात्मक कदम चाल्न' आग्रह गरेका छन्। अहिलेसम्म हामीले चीनले त्यस्तो कुनै कदम चालेको प्रमाण नदेखेको जनाइएको छ।

'हामी चीनलाई सिन्जियाङमा मानवअधिकारको उल्लङ्घन अन्त्य गर्न, मानवअधिकार आयोगसँग रचनात्मक रूपमा संलग्न हुन र मूल्याङ्कनका सिफारिसहरूलाई पूर्ण रूपमा कार्यान्वयन गर्न आग्रह गर्दछौं,' उनले भने।

समितिको बैठकमा देशहरूको तर्फबाट यो क्रस-क्षेत्रीय संयुक्त वक्तव्य प्रदान जारी गरिएको छ। जसमा अल्बानिया, एन्डोरा, अष्ट्रेलिया, अस्ट्रिया, बेल्जियम, बुल्गेरिया, क्यानडा, क्रोएसिया, चेकिया, डेनमार्क, इस्टोनिया, इस्वाटिनी, फिजी, फिनल्याण्ड, फ्रान्स, जर्मनी, ग्वाटेमाला, आइसल्याण्ड, आयरल्याण्ड, इजरायल, इटाली, जापान, लाटभिया, लाइबेरिया, लिकटेन्स्टाइन, लिथुआनिया, लक्जमबर्ग, मोल्डोभा, मोनाको, मोन्टेनेग्रो, नाउरु, नेदरल्याण्ड, उत्तरी म्यासेडोनिया, न्यूजील्याण्ड, नर्वे, पलाउ, पाराग्वे, पोल्याण्ड, पोर्चुगल, गणतन्त्र मार्शल टापुहरू, रोमानिया, सान मारिनो, स्लोभाकिया, स्लोभेनिया, स्पेन, स्वीडेन, स्विजरल्याण्ड, टुभालु, युक्रेन, संयुक्त राज्य अमेरिका, र मेरो आफ्नै देश, युनाइटेड किंगडम रहेका छन्।