काठमाडौं । चिनियाँ आक्रामकताको बीचमा ताइवानको रक्षा गर्नेकुरामा प्रतिबद्ध पूर्व जापानी प्रधानमन्त्री शिन्जो आबेको हत्या टापु राष्ट्रको लागि ठूलो क्षतिको क्षण बन्न पुगेको थियो ।

आबेले जापानको सेनालाई थप सक्रिय भूमिका दिन र यसको शान्तिवादी संविधान संशोधन गर्न महत्त्वपूर्ण प्रयास खेलेका थिए ।

यसलाई व्यापक रूपमा बेइजिङको बढ्दो दृढताको सामना गर्ने प्रयासको रूपमा हेरिएको थियो। 

आबेले अमेरिकालाई ताइवानप्रतिको रणनीतिक अस्पष्टताको नीति त्याग्न आग्रह गर्न पनि ठूलो प्रयास गरेका थिए ।

पूर्व प्रधानमन्त्री आबे क्वाडका वास्तुकार समेत रहेका थिए । संयुक्त राज्य अमेरिका लगायत समान विचारधारा भएका भारत, जापान, अष्ट्रेलिया र अमेरिकाबीचको गठबन्धन चीनको काउन्टरवेट भएको वाशिंगटन पोस्टले उल्लेख गरेको छ ।

'उनको पछिल्ला वर्षहरू विशेष गरी प्रधानमन्त्री पदबाट अवकाश पाएपछि चालेका कदमहरु सामान्यतया धेरै युद्धरत मानिएका थिए,' बेइजिङमा आधारित राजनीतिक टिप्पणीकार भिक्टर गाओले भनेका छन् ।

सन् २०२० मा पद छोडेपछि आबे इन्डो प्यासिफिक क्षेत्रमा बेइजिङको बढ्दो आक्रामकताको विशेष रूपमा मुखर आलोचक बनेका थिए। 

बेइजिङले ताइवानलाई चीनको हिस्सा भएको दाबी गर्दै आएको छ । ताइवानले उच्च संक्रमणको सामना गरिरहेका बेला आबेले टोकियोबाट ताइपेईमा कोरोनाभाइरस खोपको डोज हस्तान्तरण गर्न पनि मद्दत गरेका थिए ।

यी प्रयासहरूले आबे राष्ट्रपति साई इंग वेन लगायत ताइवानका राजनीतिक नेताहरूसँग निकट बनेका थिए । ती नेताहरुले टापु राष्ट्र ताइवान आबेको जीवनभरको योगदानको लागि कृतज्ञ रहेको बताएका थिए ।

आबेको हत्या पछि शुक्रबार राति ताइपेईको १०१ गगनचुम्बी भवनमा आबेलाई श्रद्धाञ्जली दिँदै धन्यवाद सन्देशहरू चम्किएका थिए ।

हालैका महिनाहरूमा पीपुल्स लिबरेशन आर्मी (पीएलए)ले आफ्नो लडाकु विमानसँग ताइवान नजिकैको हवाई क्षेत्रमा र थप दक्षिणमा पश्चिमी प्रशान्तको एउटा महत्त्वपूर्ण प्रवेशद्वार बाशी च्यानलमा प्रशिक्षण अभ्यासहरू बढाएको थियो। 

यसलाई रक्षा विश्लेषकहरूले मुख्य भूमिका सेनाहरूले सम्भावित द्वन्द्वको तयारीको भागको रूपमा लामो दायरामा आकाशलाई नियन्त्रण गर्ने क्षमता विकास गरिरहेको हुनसक्ने भनेका छन् ।

चीनले यस वर्ष जुनको अन्त्यसम्ममा ताइवानको एयर डिफेन्स आइडेन्टिफिकेशन जोन (एडीआईजेड) मा २९ वटा लडाकु विमान पठाएको छ । 

यसलाई चीनको तेस्रो ठूलो घुस पैठ भनिएको छ । जसमा १७ वटा लडाकु विमान, ६ वटा बमवर्षक र अन्य सहयोगी विमानसहितका लडाकु विमानहरू टापुको वायु रक्षा पहिचान क्षेत्रमा प्रवेश गरेका थिए। 

बेइजिङले २०२० को अन्त देखि टापुमा दबाब बढाउन लगभग दैनिकरुपमा ताइवानको एडीआईजेडमा गस्ती पठाउँदै आएको छ। गत जनवरीमा पनि ३५ वटा चिनियाँ सैन्य विमानहरु ताइवानको वायु रक्षा क्षेत्रमा उडेका थिए ।

मेको अन्त्यमा २२ लडाकु विमान र अन्य आठ समर्थन विमानहरू पनि ताइवानको वायु रक्षा क्षेत्रमा प्रवेश गरेका थिए ।

टापुको आत्मरक्षालाई समर्थन गर्न प्रतिबद्ध रहेको वाशिंगटन र ताइवानमाथि बेइजिङबीचको तनाव यस महिनाको सुरुमा सिङ्गापुरमा शाङ्ग्री ला संवाद रक्षा सम्मेलनमा उनीहरूका सम्बन्धित रक्षा प्रमुखहरूले भेट्दा खुलासा भएको थियो।

७० वर्षअघि चिनियाँ गृहयुद्धको अन्त्यमा पराजित राष्ट्रवादीहरू टापुमा फर्किएपछि ताइवान र मुख्य भूमि चीनमा छुट्टाछुट्टै शासन सुरु भएको थियो । त्यतिबेलादेखि दुवैले एकअर्कालाई आफुमा गाँभ्ने भन्दै आएका थिए ।

त्यतिबेला देखिकै अवस्थालाई लिएर चीनको सत्तारुढ चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीपीसी) ले स्वशासित टापुलाई आफ्नो क्षेत्रको हिस्सा मान्ने गरेको हो । बेइजिङले ताइवानलाई कब्जा गर्न सैन्य बल प्रयोग गर्नेसमेत भनेको छ ।