श्रीनगर। काश्मीरमा जाडोको आगमनसँगै बिजुलीको कटौती, जम्मु-श्रीनगर राष्ट्रिय राजमार्ग बारम्बार बन्द हुने, सरकारी कार्यालयहरू श्रीनगरबाट जम्मु सार्ने चलन थियो। पहिलेको जम्मू-काश्मीर राज्यमा धार्मिक रूपमा पछ्याइएको थियो।

तर, ‘नयाँ जम्मू कश्मीर’ मा विगत तीन वर्षमा जनजीवन फेरिएको छ। त्यहाँ कुनै विद्युत् कटौती छैन, अत्यावश्यक वस्तुको अभाव छैन र दरबार सर्ने अवस्था छैन। श्रीनगर र जम्मू जोड्ने राजमार्ग पनि जाडोमा खुला रहन्छ।

चिसो तापक्रममा पनि काश्मीर भ्रमण गर्ने पर्यटकहरूको सङ्ख्याले नयाँ रेकर्ड कायम गरिरहेको छ। पर्यटनलाई सबै मौसमी उद्योगमा परिणत गरेको छ। उपत्यकाभरका पर्यटकीय रिसोर्ट, होटेल, गेस्ट हाउस र झुपडीहरू भरिएका छन् र अफ सिजन पनि बम्पर सिजनमा परिणत भएको छ ।

५ अगस्ट २०१९ पछि केन्द्रले जम्मु-काश्मीरको विशेष दर्जा खारेज गर्ने र यसलाई दुई केन्द्र शासित प्रदेशहरूमा विभाजन गर्ने निर्णयको घोषणा गर्‍यो - काश्मीर देशको सबैभन्दा जीवन्त ठाउँहरू मध्ये एकमा परिणत भएको छ।

विगत तीन वर्षहरूमा केन्द्रले केन्द्र शासित प्रदेशमा पूर्वाधार र बिजुली उत्पादनमा सुधारमा ध्यान केन्द्रित गरी लगभग ५१ हजार करोड रुपैयाँको कुल लगानीको साथ जलविद्युतमा ठूलो लगानी गरेको छ। कष्टकर विद्युत् कटौती हटेको र जाडो महिनामा पनि जनताले बिजुली पाइरहेकाले यसको नतिजा प्रस्ट देखिन्छ।

राजमार्गको दुःख समाप्त हुन्छ

जम्मु-श्रीनगर राष्ट्रिय राजमार्ग एक्सप्रेस राजमार्ग बन्ने बाटोमा छ। भारतीय राष्ट्रिय राजमार्ग प्राधिकरणले यस महत्त्वपूर्ण मार्गलाई सबै मौसमी सडकमा परिणत गर्न चौबीसै घण्टा काम गरिरहेको छ।

प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले २०१५ मा काश्मीर भ्रमणका क्रममा ‘नयाँ जम्मु काश्मीर’ निर्माणका लागि ८० हजार करोडको प्याकेज घोषणा गरेका थिए। प्याकेजमा नयाँ सडक र राजमार्ग निर्माण, विद्यालय निर्माण, विद्युत् पूर्वाधार सुधार र अन्य आयोजनामा रकम समावेश गरिएको थियो।

यद्यपि जम्मु-काश्मीरमा पीपुल्स डेमोक्र्याटिक पार्टीको नेतृत्वमा रहेको तत्कालीन शासनले परियोजनाहरूमा पैसा खर्च गर्नेतर्फ खासै ध्यान दिएन। श्रीनगर-जम्मु राष्ट्रिय राजमार्गलाई एक्सप्रेस राजमार्गमा परिणत गर्ने काम कछुवाको गतिमा चलाइएको थियो, जसले गर्दा सडक बारम्बार बन्द हुन थाल्यो। 

सन् २०१९ पछि सबै महत्त्वपूर्ण श्रीनगर-जम्मु राजमार्गको कामलाई तीव्रता दिइएको छ र २०२४ सम्म यो चार लेनको सडक बन्ने अपेक्षा गरिएको छ। राजमार्गका दुई कोरिडोरहरू अर्थात् श्रीनगरदेखि काजीगुण्ड र उधमपुरदेखि जम्मूसम्म चार लेन सडकमा परिणत भइसकेका छन् र बाँकी रहेका कोरिडोरहरूको काम तीव्र गतिमा भइरहेको छ। 

काजीगुन्ड-बन्हियाल सुरुङ र नाश्रीटनेलले जम्मू र श्रीनगर बीचको यात्राको समय धेरै घण्टा घटाइसकेको छ। दुई सहरबीच १२ घण्टा लाग्ने यात्रा ६ देखि ७ घण्टामा पूरा हुन्छ ।

राजमार्गमा पहिरो प्रवण क्षेत्रहरू प्लग गरिएको छ र भारतीय राष्ट्रिय राजमार्ग प्राधिकरणले जम्मू-श्रीनगर राष्ट्रिय राजमार्ग खराब मौसमको अवस्थामा पनि खुला रहने सुनिश्चित गरिरहेको छ।

जाडो मौसम सुरु भएसँगै काश्मीरका बजारहरूबाट अत्यावश्यक वस्तुहरू हराउन थालेका छन्, हरियो तरकारीहरू लगायतका नाश हुने वस्तुहरू जाडो महिनाहरूमा फेला पार्न दुर्लभ थिए। तरल पेट्रोलियम ग्यास (एलपीजी) सिलिन्डरको अभाव एक दिनचर्या थियो।

मितिअनुसार माघ महिनामा पनि हरियो तरकारी बजारमा पाइन्छ र एलपी ग्यासको अभाव इतिहास बनेको छ। काश्मीर देशका अन्य भागहरू जस्तै फस्टाउँदै छ किनभने विगत तीन वर्षमा सरकारले जनताको जीवन सहज बनाएको छ। सामान्य मानिसले सहज जीवनयापनको अर्थ बुझेका छन्।

धारा ३७० को खारेज, संविधानको अस्थायी प्रावधानले कश्मीरलाई भारत सङ्घको नजिक ल्याएको छ। विगत तीन वर्षको अवधिमा हिमालय क्षेत्रले देखेको अभूतपूर्व विकासले कथित विशेष दर्जाले जम्मू-कश्मीर र यसका जनतालाई विकासबाट वञ्चित राख्ने बाधा बाहेक अरू केही थिएन भन्ने कुरामा कुनै शङ्का छैन।