इस्लामावाद। बलोच राष्ट्रिय आन्दोलनका अध्यक्ष नसीम बलोचले पाकिस्तानको वर्तमान अवस्था अचानक उत्पन्न भएको नभएर राष्ट्रिय अन्तर्विरोधको परिणाम भएको बताएका छन्।  

उनले भने, 'राष्ट्रका स्रोतमाथिको कब्जा र शोषण साथै धर्मको शोषण र औपनिवेशिक उद्देश्यका लागि यसको प्रयोग जस्ता कार्यहरूको परिणामले पाकिस्तानमा अस्थिरताको स्थिति सिर्जना भएको हो। पाकिस्तानको वर्तमान अवस्थालाई 'टाइम वार्प'को रूपमा लिनु स्थिति र घटनाहरूको गलत विश्लेषण हुनेछ किनभने पाकिस्तानसँग बलुच, पख्तुन, सिन्धी र अन्य अधीनस्थ राष्ट्रहरूको द्वन्द्वहरू ठोस र समाधान गर्न नसकिने, असम्भव र असंलग्न भएका छन्।'

यी घटनाहरूले पाकिस्तानको सरकार र सेना भित्र विभाजन निम्त्याएको छ र यसले सैन्य अधिकारीबीच असहमति, राजनीतिक झगडा र आर्थिक सङ्कट निम्त्याउने बलोचले बताएका छन्। 

पाकिस्तान 'गन्तव्य र दिशाविहीन राज्य' को रूपमा स्थापित हुन लागेको र इस्लामावादले 'धर्मको आडमा आफ्नो औपनिवेशिक आकाङ्क्षालाई वैध बनाउने रणनीति अपनाएको' उनको आरोप छ। 

उनले भने, 'जसको कुनै इतिहास र कुनै सांस्कृतिक पृष्ठभूमि छैन। यो राज्यले आफ्नो स्थापनाकालदेखि नै धर्मको आडमा आफ्नो औपनिवेशिक आकाङ्क्षालाई वैधानिक बनाउने रणनीति अपनाएको छ र प्राय: अन्य राष्ट्रहरूको कब्जाबाट प्राप्त हुन्छ,' नसीम बलोचले भने।

'पाकिस्तान प्रारम्भमा आफ्नो उद्देश्यहरू पूरा गर्न अस्थायी रूपमा सफल भयो किनभने ठूला विश्व शक्तिहरूलाई त्यस क्षेत्रमा भाडामा लिने संरक्षकको आवश्यकता थियो, र त्यो भूमिका पूरा गर्नको लागि पाकिस्तान एक मात्र व्यवहार्य विकल्प थियो। तथापि, यसले मात्र पाकिस्तान भित्रको आन्तरिक विरोधाभासलाई बढवा दियो। पाकिस्तानी सेनाले बलियो उपायहरू मार्फत दबाउनको लागि सहारा लियो,' उनले थपे।

उनले पाकिस्तान वर्तमानमा धेरै विरोधाभासहरू भएको 'बलोच-पन्जाबी कब्जा' विरोधाभासको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण र परिपक्व उदाहरण भएको उनले बताए। 

'बलोच-पाकिस्तान द्वन्द्वलाई बन्दुकको आडमा व्यापक नरसंहार र शोषणको माध्यमबाट विजयमा परिणत गर्न सकिन्छ भन्ने पाकिस्तानको विश्वास छ। यस सन्दर्भमा पाकिस्तान यस मुद्दालाई सम्बोधन गर्न सैन्य शक्तिको अत्यधिक परिचालनमा मात्र केन्द्रित छ,' उनले भने, 'पाकिस्तान एकपछि अर्को पराजयको सामना गरिरहेको कुरा बिर्सिरहेको छ।' 

उनले सन् १९७१ मा पाकिस्तान र बङ्गलादेशबिच चलिरहेको द्वन्द्व तार्किक निष्कर्षमा पुगेको र पश्चिम पाकिस्तानलाई मात्रै छोडेर संयुक्त पाकिस्तान विघटन भएको स्मरण गराए। 'यसले पाकिस्तानी अभिजात वर्गको अहङ्कार र पाकिस्तान अजेय रहेको दुई राष्ट्रको विचारधारालाई सदाका लागि गाडिदिएको छ,' उनले भने।

'जब बङ्गाली विरोधाभास तार्किक निष्कर्षमा पुग्यो, पाकिस्तानको असङ्गति कायम रह्यो र पश्चिमाहरूले आफ्नो स्वार्थका लागि अस्थिरता कायम राखे। त्यो अवधिमा पनि बलूच मुद्दा प्रचलित थियो,' उनले भने, 'पाकिस्तानले बङ्गलादेशबाट हालै पराजित भएको सेनाको मनोबल माथि उठाउन बलुचिस्तानमा 'नरसंहार' गराएको थियो।'