एक पटक महात्मा बुद्ध गाउँ नजिकै बगिरहेको खोलाको किनारमा बसिरहेका थिए । किनारहरू ढुङ्गाहरूले भरिएका थिए, तर सानो नदी यसको तरल प्रवाहको कारणले बगिरहेको थियो । बुद्ध भन्थे सबैभन्दा पहिले आफूलाई चिन्नु पर्छ । अरूलाई भन्दा आफ्नो बारेमा धेरै थाहा हुन्छ । दुष्टलाई घृणा गर, दुष्ट व्यक्तिलाई होइन।
बुद्धले सोचे 'यो सानो नदीले आफ्नो तरलताले धेरैको तिर्खा मेटाउँछ तर ठुला ढुङ्गाहरू एकै ठाउँमा रहन्छ र अरूको बाटोमा बाधा पुर्याउँछ । अरूको बाटोमा बाधा पुर्याउनेहरू कहिल्यै अगाडि बढ्दैनन् । तर जसले अरूलाई सद्भाव र स्नेह दिन्छ, ऊ आफै पनि अगाडि बढ्छ।'
बुद्ध यस्तै सोचमा मग्न थिए यसैबिच गाउँलेहरूको भीड आफूतिर आउँदै गरेको देखे। त्यहाँ ठुलो आवाज आयो र मानिसहरूले युवतीलाई गाली गरिरहेका थिए। तथागतले देखे कि मानिसहरूले युवतीलाई तानेर ल्याउँदै छन् । भीडको नजिक पुगेर बुद्धले मानिसहरूलाई केटीलाई कुटपिट र दुर्व्यवहार गर्नुको कारण सोधे। भिडबाट मानिसहरूले भने,'यी महिला व्यभिचारी हुन् । यो हाम्रो समाजको नियम हो कि कुनै व्यभिचारी महिला पक्राउ परे ढुङ्गाले हानेर मारिनुपर्छ ।'
तथागतले युवती तर्फ हेरे र भने, 'तिमीहरूलाई जे मन लाग्छ गर। तर मेरो एउटा सर्त छ । ढुङ्गा प्रहार गर्ने अधिकार उसैलाई छ जसले कहिल्यै व्यभिचार गरेको छैन । न त मनमा यस्तो विचार आएको छ ।' यति भन्दै तथागत शान्त भए । चारैतिर मौन छायो । केही समयपछि मनमा पश्चात्तापको भावना बोकेर त्यहाँबाट मानिसको भीड उठ्यो ।
यस घटनाको सार हामी आफैले आफैलाई न्याय गर्न सक्छौँ, दोस्रो प्रति होइन, किनभने अरूको बारेमा हाम्रो जानकारी अपूर्ण हुन्छ। यदि हामी कसैलाई न्याय गर्न चाहन्छौँ भने, उसलाई यति माया र स्नेह दिनुपर्छ कि उसले आफ्नो गल्ती आफै स्वीकार गरोस् र फेरि नदोहोर्याउने कसम लियोस् ।
