माले। माल्दिभ्समा प्रकोप र राष्ट्रपति मोहम्मद मुइज्जूको खतरनाक निर्णयले नागरिकको ज्यान जोखिममा पर्दै गएको छ । भिलिङ्गिलीको दुर्गम टापुमा एक हृदय विदारक घटनापछि माल्दिभ्सले अब एक जवान जीवन गुमाउने शोकमात्र होइन राष्ट्रपति मुइज्जूको सरकारद्वारा सन्दिग्ध निर्णयहरूको दूरगामी असरको सङ्घर्ष गरिरहेको छ।
१३ वर्षीय मोहम्मद जाह खालिदको दुःखद मृत्यु राष्ट्रपति मुइज्जूको भ्रामक नीतिहरूको हानिकारक प्रभावको सम्झना हो। विशेष गरी उनको भारत विरोधी अडान र चिकित्सा आपतकालीन समयमा महत्त्वपूर्ण स्रोतहरू प्रयोग गर्न अस्वीकार गरे ।
भिलिङ्गिलीको पृथक टापुमा अकाल क्षति मुइज्जूको सरकारद्वारा दुर्भाग्यपूर्ण निर्णयहरूबाट उत्पन्न गहिरो परिणामको एक मार्मिक अनुस्मारक हो । व्यक्तिगत दुःख बाहेक, यो हृदयविदारक घटनाले आफ्नो नागरिकको रक्षा गर्ने मौलिक कर्तव्यभन्दा राजनीतिक अडानलाई प्राथमिकता दिने नेतृत्वको चिन्ताजनक प्रभावलाई रेखाङ्कित गर्दछ । खालिदको असफल चिकित्सा निष्कासनले सरकारलाई जीवन बचाउनु भन्दा राजनीतिक चालबाजीमा बढी लगानी गरेको खुलासा गर्छ । यसले सरकारको प्राथमिकता र क्षमतामा प्रश्न खडा गरेको छ।
ब्रेन ट्युमरबाट पीडित खालिदलाई तत्काल स्वास्थ्य उपचारको खाँचो पर्दा दुःखद गाथा शुरु भयो। मालेमा आकस्मिक निकासीको लागि परिवारको बिन्ती, जहाँ उन्नत चिकित्सा उपचार पर्खिएको थियो, दुर्भाग्यपूर्ण घटनाहरूको शृङ्खलाको साथ भेटियो। चिकित्सा निकासीका लागि विमानमा प्राविधिक त्रुटिहरू र उपलब्ध भारतीय स्रोतहरू प्रयोग गर्न सरकारको अडिग अस्वीकारले हृदय विदारक परिणाम निम्त्यायो। मुइज्जूको सरकारले बच्चाको जीवनको सट्टा राजनीतिक अडान लियो, यस्तो निर्णय जसले यसको प्राथमिकता र योग्यतामाथि गम्भीर प्रश्न खडा गर्छ ।
यसबाट खुलासा भएको त्रासदीको मूलमा राष्ट्रपति मुइज्जूको लगातार भारत विरोधी अडान हो । जुन स्थितिले भारतसँगको कूटनीतिक सम्बन्धलाई निरन्तर कमजोर बनाउँदै लगेको छ। आफ्नो चुनावी अभियानमा आफ्नो पूर्ववर्तीको 'भारत पहिलो' नीतिको विरोध गर्नेदेखि लिएर पदभार ग्रहण गरेपछि भारतीय सैनिकहरूलाई तुरुन्त फिर्ता लैजान माग गर्ने मुइज्जूले गहिरो कूटनीतिक दरारको लागि चरण तय गरेका छन् जसले चिकित्सा निकासी जस्ता महत्त्वपूर्ण मुद्दाहरू निम्त्याउन सक्छ।
कथित मौद्रिक लाभको लागि चीनसँग उनको स्पष्ट गठबन्धनले स्थितिलाई अझ बिग्रँदै गइरहेको छ । यो कदमले सम्भावित ऋणको जालमा फस्ने डर बढाउँछ।
यद्यपि अल्पकालीन लाभहरू आकर्षक लाग्न सक्छ । आर्थिक निर्भरता र सम्झौता सार्वभौमसत्तासहित दीर्घकालीन परिणामहरूले माल्दिभ्सको स्थायित्वको लागि महत्त्वपूर्ण खतरा निम्त्याउँछ। मुइज्जूले यस खतरनाक बाटोमा अघि बढ्दै गर्दा राष्ट्र कूटनीतिक उथलपुथल र आर्थिक कमजोरीको चौराहामा उभिएको छ । यसले दिगो राष्ट्रिय कल्याणको खोजीमा राजनीतिक निष्ठाहरूमा पुनर्विचार गर्नुपर्ने तत्काल आवश्यकतालाई प्रकाश पार्छ ।
माल्दिभ्सको मार्च १५ मा भारतीय सैनिक फिर्ताको समय सीमामा जोडले तनाव मात्र बढाएको छैन कूटनीतिक गतिरोध पनि निम्त्याएको छ। भारतले माल्दिभ्स र भारतले संयुक्त रूपमा गठन गरेको उच्चस्तरीय कोर कमिटी गठन गरेर यो समस्या समाधान गर्न अगाडि बढेको छ।
यद्यपि मानवीय र चिकित्सा सहायतामा भारतको महत्त्वपूर्ण भूमिकालाई स्वीकार गरे पनि मुइज्जूको सरकार अडिग छ। यो स्वेच्छाचारी समय सीमा र चिकित्सा आपतकालीन अवस्थामा भारतीय हेलिकप्टर प्रयोग गर्न अस्वीकारले सरकार आफ्नो नागरिकको हितको रक्षा गर्नुको सट्टा राजनीतिक अङ्क प्राप्त गर्नमा बढी चासो राखेको देखाउँछ ।
चीनतर्फ मुइज्जूको झुकाव, रणनीतिक सहयोग सम्झौता र 'इन्डिया आउट' अभियानमा प्रस्ट देखिएकाले यस क्षेत्रको स्थायित्वमा ठूलो जोखिम खडा गरेको छ। माल्दिभ्सको रणनीतिक पङ्क्तिबद्धतासँगै चीनको बढ्दो प्रभावले भारतसँगको ऐतिहासिक सम्बन्धलाई मात्र कमजोर बनाउँदैन नाजुक भूराजनीतिक सन्तुलनलाई पनि खतरामा पारेको छ। चीनबाट सानो मौद्रिक लाभको लागि मुइज्जूको अदूरदर्शी खोजले माल्दिभ्स र त्यहाँका जनताका लागि गम्भीर परिणामहरू निम्त्याउन सक्छ ।
अन्तर्राष्ट्रिय समुदाय विशेष गरी भारतले माल्दिभ्सको मागप्रति सावधानीपूर्वक प्रतिक्रिया दिएको छ । यद्यपि मुइज्जूको सरकार कूटनीतिक चासोबाट प्रभावित नभएको देखिन्छ र शङ्कास्पद गठबन्धनको खोजीमा द्वीप समूहलाई अझ अलग पार्छ ।
घरेलु रूपमा मिकेल नसीमलगायत विपक्षी नेताहरूले आक्रोश र निन्दा उत्पन्न गरेका छन् । मिकेल नसिमलगायत विपक्षी नेताहरूले माल्दिभ्सका नागरिकहरूको जीवनमा राजनीतिक शत्रुतालाई प्राथमिकता दिएकोमा मुइज्जूमा औँला तेर्सियो ।
यस त्रासदीको केन्द्रबिन्दुमा मुइज्जू सरकारको राजनीतिक चालबाजीभन्दा आफ्नो नागरिकको जीवनलाई प्राथमिकतामा राख्न असफल भएको स्पष्ट छ। एक गम्भीर चिकित्सा निकासीको समयमा भारतीय हेलिकप्टर प्रयोग गर्न अस्वीकार, जसले एक जवान केटाको असामयिक मृत्युको नेतृत्व गर्यो, दया र दूरदर्शिताको चकित पार्ने कमी देखाउँदछ। मुइज्जूका निर्णयहरूले कूटनीतिक सम्बन्धलाई मात्रै तनावपूर्ण बनाएको छैन माल्दिभ्सलाई विश्वव्यापी मञ्चमा अनिश्चित स्थितिमा पुर्याएको छ।
जबकि मुइज्जूको सरकार मार्च १५ को समय सीमा र 'इन्डिया आउट' एजेन्डामा अड्किएको हुनसक्छ, थप व्यावहारिक दृष्टिकोण आवश्यक छ। विशेष गरी महत्त्वपूर्ण मानवीय र चिकित्सा सेवाहरू कायम राख्नका लागि पारस्परिक रूपमा लाभदायक समाधानहरू खोज्न भारतसँगको सहकारी वार्तालाई राजनीतिक आसनभन्दा पनि प्राथमिकतामा राख्नुपर्छ।
माल्दिभ्सले राष्ट्र र यसका जनताका लागि सम्भावित दीर्घकालीन प्रभावहरूलाई ध्यानमा राख्दै चीनसँगको संलग्नताको वास्तविक लागतको पुनः मूल्याङ्कन गर्नुपर्छ।
मोहम्मद जाह खालिदको मृत्युको त्रासदीले राष्ट्रपति मुइज्जूको लापरवाह निर्णयको नतिजालाई उजागर गरेको छ। अत्यावश्यक चिकित्सा सेवाहरूलाई प्राथमिकता दिन अस्वीकार गर्ने भारत विरोधी एजेन्डादेखि लिएर मुइज्जू सरकारले आफ्ना नागरिकहरूको हितको रक्षा गर्न आफूलाई अयोग्य साबित गरेको छ।
माल्दिभ्सले यस हृदयविदारक घटनाको नतिजाको सामना गरिरहेको बेला आफ्नो नेतृत्व प्राथमिकताहरूको पुनः मूल्याङ्कन गर्न र भ्रामक राजनीतिक अडानहरू भन्दा आफ्नो जनताको जीवन र कल्याणलाई प्राथमिकता दिने बाटो खोज्नु आवश्यक छ।
