काठमाडौं । एपोलो अस्पतालको पहलका रुपमा भारतको नयाँ दिल्ली स्थित इन्द्रप्रस्थ एपोलो हस्पिटलले नेपालको स्वास्थ्य क्षेत्रका विज्ञहरुसँग काठमाडौं स्थित होटल र्याडिसनमा अन्तरक्रियात्मक कार्यक्रम सम्पन्न गरेकाे छ ।

इन्द्रप्रस्थ अपोलो हस्पिटलको पल्मोनोलोजी विभाग एवं क्रिटिकल केयर एण्ड स्लीप मेडिसिन विभागका वरिष्ठ सल्लाहकार डा एम एस कंवर, इन्द्रप्रस्थ अपोलो हस्पिटलमा सिनियर कन्सल्टेन्ट, कार्डियक इलेक्ट्रोफिजियोलोजिष्ट र इन्टरभेन्शनल कार्डियोलोजिस्ट डा डा वनिता अरोरा र  इन्द्रप्रस्थ अपोलो हस्पिटलका वरिष्ठ सल्लाहकार, कार्डियोथोरासिक हृदय तथा फोक्सो प्रत्यारोपण शल्यक्रियाका डा मुकेश गोयलले अन्तरक्रियात्मक कार्यक्रमको नेतृत्व गरेका थिए।

अन्तरक्रियात्मक कार्यक्रममा फोक्सो र हृदय रोगका जटिलताहरू र भारतमा उपलब्ध उन्नत उपचार मोडेलहरूको बिषयलाई केन्द्रमा राखिएको थियो ।

अन्तरक्रियात्मक कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै इन्द्रप्रस्थ अपोलो अस्पतालको पल्मोनोलोजी, क्रिटिकल केयर र स्लीप मेडिसिन विभागका वरिष्ठ सल्लाहकार डा एम एस कंवरले भने,'फोक्सो प्रत्यारोपण भनेको शल्यक्रिया मात्र होइन, फोक्सोको प्रत्यारोपणको व्यापक कार्यबाट सुरु हुने प्रक्रिया हो। आईपीएफ, सीओपीडी, एम्फिसेमा, कोभिड फाइब्रोसिस, पल्मोनरी हाइपरटेन्सन र अन्य धेरै किसिमका अन्तिम चरणको फोक्सो रोगका बिरामीहरूको स्थिती सन्तुलन गर्नबाट सुरु हुने प्रक्रिया हो ।

यसमा फोक्सो र जेनरल रिहाबिलिटेसन, अप्टिमल अक्सिजन थेरापी र पोजेटिभ प्रेसर भेन्टिलेसन ईसीएमओ आदि समावेश हुन्छ। 

फोक्सो प्रत्यारोपण शल्यक्रिया जटिल छ र उत्तिकै जटिल शल्यक्रिया पछिको तत्काल र दीर्घकालीन हेरचाह पनि हो। फोक्सो प्रत्यारोपणको संख्यामा लगातार वार्षिक वृद्धि भएको दशकौंदेखि विकसित देशहरूमा लोकप्रिय रहेको फोक्सो प्रत्यारोपण अहिले भारतमा पनि तुलनात्मक नतिजासहित उपलब्ध छ। 

अन्य देशका धेरै अन्तर्राष्ट्रिय बिरामीहरूको हाल इन्द्रप्रस्थ एपोलो अस्पतालमा हामीले उपचार गरिरहेका छौं । वा उनीहरूको फोक्सो प्रत्यारोपणको लागि नयाँ दिल्लीको हाम्रो अस्पतालमा स्थानान्तरणको लागि पर्खिरहेका छन्, धेरै जसो अवस्थामा दोहोरो फोक्सो प्रत्यारोपण हुन्छ,' डा कन्वरले भने।

इन्द्रप्रस्थ एपोलो अस्पताल पहिलेदेखि नै मृगौला, कलेजो र बोम्यारोको लागि एक अग्रणी प्रत्यारोपण केन्द्र हो र हृदय प्रत्यारोपण पनि सम्पन्न भएको छ। इन्द्रप्रस्थ अपोलो हस्पिटल नयाँ दिल्लीका कार्डियक इलेक्ट्रोफिजियोलोजिस्ट र इन्टरभेन्शनल कार्डियोलोजिस्टका वरिष्ठ परामर्शदाता डा वनिता अरोराका अनुसार,एलभी (लेफ्ट भेन्ट्रिकल) डिसफंक्शनका बिरामीहरूमा उच्च मृत्युको कारण या त हृदय पम्प फेल वा अचानक कार्डियक अरेस्ट हो। 

सावधानीपूर्वक चेकजाँच गरिएपछि कार्डियक रिसिंक्रोनाइजेसन थेरापी उपकरण वा स्वचालित प्रत्यारोपणयोग्य डिफिब्रिलेटर उपकरणहरू प्रत्यारोपण गरेर बिरामीहरूलाई बचाउन सकिन्छ। दुबै उपकरणहरू कम्बो उपकरणमा उपलब्ध छन्। 

यी उपकरणले जीवनको गुणस्तर सुधार गर्ने र लामो समयसम्म बाँच्न मद्दत गर्छ। यी उपकरण राखेपछि ती बिरामीहरूलाई प्रत्यारोपणको सूचीबाट हटाइयो। यद्यपि, बिरामीहरूलाई सावधानीपूर्वक चयन गर्नुपर्छ। 

फिजियोलोजिकल पेसिङ कमजोर एलभी भएका बिरामीहरूमा प्रयोग गर्न सकिने अर्काे बिशेष एन्टीटी हो । मुटुमा विद्युतीय बाइपास गर्न तल्लो चेम्बरको सिसा राखेर डुअल चेम्बर पेसमेकर प्रयोग गरेर मुटुको कार्यलाई सजिलो बनाउन सकिन्छ । यद्यपि, यो सबै उपकरणको काम प्रशिक्षितको हातमा हुनुपर्छ।

यसमा थप्दै इन्द्रप्रस्थ अपोलो अस्पताल नयाँ दिल्लीका कार्डियोथोरासिक एण्ड हार्ट एन्ड लङ्ग ट्रान्सप्लान्ट सर्जरी सिनियर कन्सल्टेन्ट डा मुकेश गोयलले भने,'दीर्घ कसिमले फोक्सो फेल भएर बाँच्नु बिरामी र परिवारका लागि धेरै पीडादायी हो। उपचार विधिको रूपमा फोक्सो प्रत्यारोपणले अन्तिम चरणको फोक्सोको रोगबाट पीडित बिरामीको जीवनको गुणस्तर सुधार गर्न सक्छ। फोक्सो प्रत्यारोपण पछि, बिरामीहरूले जीवनको राम्रो गुणस्तरको आनन्द लिन्छन्। प्रविधिको विकासले फोक्सोको डोनर पूललाई ​​विस्तार गरेर र प्रत्यारोपणपछि हुने जटिलताहरूलाई रोकेर बिरामीहरूसँगको खाडल कम गरेको छ। अन्तिम चरणको फोक्सोको रोगका लागि उपलब्ध विशेष सर्जिकल प्रविधिहरूबारे जनतामा चेतना बढ्दै गएपछि फोक्सोको रोगसँग सम्बन्धित मृत्युदर घटाउन विज्ञहरूलाई सहज हुन सक्छ।'

तसर्थ, रोगीहरूले स्वास्थ्य जाँचको सन्दर्भमा आफ्ना गार्डहरूलाई निराश पार्नु हुँदैन। सबैभन्दा जटिल फोक्सो र हृदय रोगहरूको उपचारको लागि आज भारतमा उपचार विधिहरू उपलब्ध छन्। त्यसैले जटिल रोग लाग्ने डरले गर्दा बिरामीले रोग निदानका लागि हिचकिचाहट गर्दै ढिला गर्ने बानी हटाउनु पर्छ । प्रारम्भिक समयमै उपचार गरिएको रोगले बिरामीको रिकभरीको सन्दर्भमा सधैं राम्रो परिणाम दिन्छ।

भारतको पहिलो जेसीआई मान्यता प्राप्त इन्द्रप्रस्थ एपोलो अस्पताल दिल्ली सरकार र अपोलो अस्पताल इन्टरप्राइज लिमिटेड बीचको संयुक्त भेन्चर हो ।

सन् १९९६ को जुलाईमा कमिसन गरिएको यो अस्पताल एपोलो हस्पिटल ग्रुपद्वारा स्थापित तेस्रो सुपर स्पेशलिटी टर्टियरी केयर अस्पताल हो। 

१५ एकडमा फैलिएको इन्द्रप्रस्थ एपोलो अस्पतालमा ३०० भन्दा बढी विशेषज्ञ र ७०० भन्दा बढी अपरेशनल बेड, १९ अपरेशन थिएटर, १३८ आईसीयू बेड, चौबीसै घण्टा फार्मेसी, एनएबीएल मान्यता प्राप्त प्रयोगशालाहरू, २४ सै घण्टा आपतकालीन सेवाहरू र एक सक्रिय एयर एम्बुलेन्ससहित ५७ विशेषज्ञताहरू छन्। 

एपोलो हस्पिटल दिल्लीमा मृगौला र कलेजो प्रत्यारोपणमा भारतकै अग्रणी कार्यक्रम छ। भारतमा पहिलो सफल बालरोग र वयस्क कलेजो प्रत्यारोपण इन्द्रप्रस्थ एपोलो अस्पतालमा गरिएको थियो। 

अस्पताल चिकित्सा प्रविधि र विशेषज्ञताको अग्रभागमा छ। यसले आफ्ना बिरामीहरूको हेरचाहको लागि नवीनतम निदान, चिकित्सा र शल्य चिकित्सा सुविधाहरूको पूर्ण दायरा प्रदान गर्दछ। 

अस्पतालले ६४ स्लाइस सीटी र ३ टेस्ला एमआरआई नोभालिस टीएक्स र एकीकृत पीईटी सुइटको परिचय दिएर भारतमा सबैभन्दा परिष्कृत इमेजिङ प्रविधि ल्याएको छ। 

इन्द्रप्रस्थ एपोलोले निवारक स्वास्थ्य जाँच कार्यक्रमको अवधारणालाई पनि अगाडि बढाएको छ र दशकौंदेखि सन्तुष्ट र खुसी ग्राहक आधार सिर्जना गरेको छ। द वीक सर्वेक्षणले विगत केही वर्षदेखि अस्पताललाई भारतका उत्कृष्ट १० अस्पतालहरूमध्येमा निरन्तर स्थान दिँदै आएको छ ।