काठमाडौं । ग्लोबल केबल न्यूज नेटवर्क (सीएनएन) द्वारा जुलाई २५ मा प्रकाशित एक रिपोर्ट अनुसार हुवावेको दूरसञ्चार उपकरणहरुभित्र यस्ता फिचर रखिएका छन् जसले गैरकानूनी रूपमा आणविक उर्जासँग सम्बन्धित रणनीतिक नेटवर्कहरुभित्र प्रवेश गर्नसक्छ ।

प्रतिवेदनले ओबामा प्रशासनसँगको एफबीआई अनुसन्धानलाई उल्लेख गरेको छ जसले मध्यपश्चिममा अवस्थित अमेरिकी सैन्य अड्डाहरू नजिकका सेल टावरहरूको जाँच गरेको थियो र पत्ता लगाएको थियो कि यी टावरहरूमा राखिएका हुवावेका उपकरणहरूमा 'अत्यधिक प्रतिबन्धित रक्षा विभाग संचारहरू सहित' कब्जा र अवरोध गर्न सक्ने उपकरणहरू रहेका छन्। यस्ता खतरनाक फिचर समावेश हुवावेका उपकरण अमेरिकी रणनीतिक कमाण्डद्वारा प्रयोग गरिएको छ जसले देशको आणविक हतियारहरूको निरीक्षण गर्दछ।

प्रतिवेदनले थप उल्लेख गरेको छ कि ग्रामीण वायरलेस प्रदायकहरूले हुवावेका दूरसञ्चार उपकरणहरू प्रयोग गर्न रुचाउँछन् किनभने यसको खरिदहरूमा संघीय सञ्चार आयोग (एफसीसी)युनिभर्सल सर्भिसेज फन्ड (युएसएफ)ले सस्तो मूल्य निर्धारण गर्छ र अनुदान दिइन्छ। युएसएफलाई तिनीहरूको अन्तर राज्य र अन्तर्राष्ट्रिय राजस्वको आधारमा नेटवर्क प्रदायकहरूबाट असुल गरिएको पैसाबाट वित्त पोषित गरिन्छ।

हुवावेविरुद्ध यस्तो आरोप रिपोर्ट गरिएको यो पहिलो पटक भने होइन। चिनियाँ टेलिकम कम्पनी हुवावेको चीन सरकारसँग घनिष्ठ सम्बन्ध र नेक्सस रहेको विश्वास गरिन्छ। 

विगत धेरै वर्षदेखि कम्पनीले आफ्ना फोन र टेलिकम्युनिकेसन उपकरणहरूमा जासुसी उपकरण राखेको हल्ला चलिरहेको छ जुन चिनियाँ सरकारको तर्फबाट व्यक्तिगत र कर्पोरेट डाटा सङ्कलन गर्न सक्षम छन्। 

कम्पनी र चिनियाँ सरकार द्वारा लगातार अस्वीकारको बाबजुद अफवाहहरू अझै जारी छन्। अमेरिकी सरकारले आफ्ना सबै सहयोगीहरूलाई आफ्नो ५जी नेटवर्क निर्माण गर्दा हुवावे नेटवर्किङ उपकरणहरू प्रयोग नगर्न आग्रह गर्दा स्थितिले गम्भीर मोड लिएको छ ।

सन् २०२१ मा अमेरिकी संसदले ग्रामीण अमेरिकाको व्यापक क्षेत्रहरूमा चिनियाँ निर्मित हुवावे र जेटटीई सेलुलर प्रविधि हटाउन १.९ अर्ब अमेरिकी डलर अनुमोदन गरेको थियो।

एफसीसीले हुवावे र जेडटीईबाट उपकरणहरू प्रयोग गर्ने ग्रामीण नेटवर्कहरूबाट गियर रिप एण्ड रिप्लेस गर्न स्वीकृत बजेट खर्च अहिले बढेर ५.६ अर्ब अमेरिकी डलर पुगेको छ । ग्रामीण वाहकहरूले चिनियाँ उपकरणहरू प्रतिस्थापन गर्न यो रकमको प्रतिपूर्ति चाहन्छन्।

एफसीसीले लागत कभर गर्न थप खर्च स्वीकृत नगरेसम्म यो प्रतिस्थापन अपूर्ण हुनेछ। हालको आंकलनले यस्ता टेलिकम गियर हटाउन अनुमानित खर्चको ४० प्रतिशत मात्र समेट्छ।

सीएनएनले सार्वजनिक गरेको एफबीआई प्रतिवेदनले चिनियाँ दूरसञ्चार कम्पनीहरूको डाटा चोरी र चिनियाँ सरकारलाई हस्तान्तरण गर्ने सम्बन्धमा फेरि आशंका बढाएको छ। 

यद्यपि, यो अझै थाहा छैन कि एफबीआईले उपकरणले चोरीको डाटा बेइजिङमा पठाएको हो कि भनेर निर्धारण गर्न सक्षम थियो। 

तर सीएनएनद्वारा सम्पर्क गरिएका धेरै स्रोतहरूका अनुसार हुवावेका उपकरणहरूमा व्यावसायिक सेल ट्राफिक र सैन्य संचारलाई रोक्न सक्ने क्षमता थियो। 

यो पनि खुलासा भएको छ कि चिनियाँ गियरले अमेरिकी रणनीतिक संचारमा बाधा पुर्‍याउन सक्छ जसले चिनियाँहरूलाई संयुक्त राज्य अमेरिकामा उपलब्ध आणविक हतियारको विवरण प्राप्त गर्न अनुमति दिन्छ।

उल्लेखनीय कुरा के छ भने अष्ट्रेलिया, न्युजिल्यान्ड, जापान, ताइवान र अमेरिकाले आफ्ना मोबाइल नेटवर्कमा हुवावेका उत्पादनहरूलाई प्रतिबन्ध लगाउने र फेज आउट गर्ने निर्णय गरेका छन्।

यस्तै बेलायतले पनि कम्पनीलाई ५जी प्रविधिको मुख्य भागहरूमा काम गर्नबाट प्रतिबन्ध लगाएको छ र बेलायतको नयाँ नेटवर्क  (५जी)मा हुवावेको हिस्सा३५ प्रतिशतमा झरेको छ। क्यानाडाले पनि सन् २०२२ को मेमा क्यानाडाको दूरसञ्चार प्रणालीहरूमा हुवावे र जेडटीईका उत्पादनहरू र सेवाहरू समावेश गर्न निषेध गर्ने घोषणा गरेको थियो ।

यसैबीच जर्मनी र फ्रान्सले हुवावेमाथि प्रतिबन्ध लगाउने तयारी गरिरहेको छ । यद्यपि, तत्कालका लागि, उनीहरूले हुवावेको प्रविधिको हिस्सा भएको आशंका गरिएका सञ्चार च्यानलहरूमा पछाडिको ढोकाबाट जोगाउन सुरक्षा उपायहरू बढाउने निर्णय गरेका छन्। 

विभिन्न देशहरूले आफ्नो ५जी दिशानिर्देशहरूमा हुवावेलाई उल्लेख नगर्ने निर्णय गरेका छन् । यद्यपि डेनमार्क, स्वीडेन र बेल्जियमलगायत धेरै युरोपेली देशहरू यस मुद्दामा अझै अनिर्णित छन्। 

तर, डच टेलिकम सेवा प्रदायक केपीएनले चिनियाँ कम्पनीलाई आफ्नो ५जी नेटवर्क अपग्रेडको मुख्य जिम्मेवारीबाट बाहिरै राखेको छ ।

हाल चिनियाँ कम्पनीहरूले युरोपको लगभग ३० प्रतिशत दूरसञ्चार प्रणाली हात पाएका छन् । त्यहाँ हुवावेको कुनै सजिलो र सस्तो विकल्प छैन तर, आशंका बढ्दै गएको छ । 

अमेरिकाले जनवरी २०२२ मा हुवावेविरुद्ध धोखाधडी, व्यापारमा गोप्य चोरी, इरान विरुद्ध अमेरिकी प्रतिबन्धलाई खारेज गर्नेलगायतका आरोपसहितको उच्च प्रोफाइल मुद्दाको पर्दाफास गरेपछि धेरै देशहरु हुवावे कम्पनी चिनियाँ सरकारबाट पर्याप्त स्वतन्त्र नभएको र यो चिनियाँ स्वार्थको लागि प्रयोग हुनसक्नेमा चिन्तित छन् ।

यसअघि अमेरिकी न्याय विभागले सन् २०२० मा हुवावेको उपकरणको बारेमा आफ्नो राष्ट्रिय सुरक्षा चिन्ता वाणिज्य विभागलाई दिएको थियो र अमेरिकामा उपकरणहरू कहाँ छन् भन्ने जानकारी उपलब्ध गराएको थियो। 

यद्यपि ग्रामीण दूरसञ्चार कम्पनीहरूले अझै पनि उपकरण प्रतिस्थापनका लागि संघीय प्रतिपूर्तिको पर्खाइमा छन्। यदि अमेरिकाजस्तो विकसित देशलाई चिनियाँ टेलिकमलाई हटाउन गाह्रो भइरहेको छ भने विकासोन्मुख देशहरूका लागि यो झनै कठिन हुनेछ। 

वास्तवमा, चिनियाँ कम्पनीहरूले ५जी टेलिकममा विश्वव्यापी रूपमा ठूलो हिस्सा लिन विकसित र विकासशील देशहरूको वित्तीय र प्राविधिक अवरोधहरूको फाइदा उठाएका छन्। 

यसैले इटाली, रुस, अर्जेन्टिना, ब्रजिल, दक्षिण कोरिया, थाइल्याण्ड र फिलिपिन्स जस्ता देशहरूले डाटा सुरक्षा सम्बन्धी कथित चुनौतीहरूको बावजुद ५जी नेटवर्कहरूको लागि हुवावे प्रविधि लागू गरिसकेका छन्।