बेइजिङ। पूर्वी चीन र दक्षिण चीन सागरका देशहरूको क्षेत्रीय जल सीमाको उल्लङ्घन गर्दै सैन्य विस्तारवाद सुरु गरेको छ। चिनियाँ यस अकर्मण्यताका कारण यस क्षेत्रमा भूराजनीतिक अस्थिरता निम्त्याउन सक्ने बताइएको छ।

तर, चीनले अब यस क्षेत्रमा नयाँ सङ्कट निम्त्याउन रुसको समर्थन जुटाएको छ र यस क्षेत्रमा चिनियाँ र रुसी फ्रिगेटको उपस्थितिले यस क्षेत्रमा सैन्य गतिविधिको आशङ्का बढाएको एसियन लाइट इन्टरनेशनलले रिपोर्ट गरेको छ।

जुलाई ४ मा विवादित पूर्वी चीन सागर टापुहरू वरपर आफ्नो क्षेत्रीय पानीको बाहिर चिनियाँ र रुसी युद्ध पोतहरू देखेपछि जापानले बेइजिङको विरोध गरेको थियो। जापानको रक्षा मन्त्रालयले दाबी चिनियाँ फ्रिगेट सेन्काकु टापुहरू वरपरको जापानी क्षेत्रीय पानीको बाहिर 'निरन्तर जोन' भित्र धेरै मिनेटको लागि यात्रा गर्‍यो।

बेइजिङले पनि सेन्काकु टापुहरूलाई आफ्नो क्षेत्रको भागको रूपमा दाबी गर्छ र यसलाई डियाओयु नामकरण गरेको छ। जापानले उक्त घटनालाई लिएर बेइजिङसमक्ष 'गम्भीर चिन्ता' व्यक्त गर्दै विरोध गर्‍यो।

सेन्काकु टापुहरू ऐतिहासिक रूपमा र अन्तर्राष्ट्रिय कानून अन्तर्गत जापानको भूभागको अन्तर्निहित हिस्सा हो। सरकारले जापानी भूमि, क्षेत्रीय जल र हवाई क्षेत्रको रक्षा गर्न शान्त तर दृढताका साथ यस विषयलाई समाधान गर्ने बताएको छ। 

यद्यपि, चिनियाँ विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता झाओ लिजियानले 'नजिकैको पानीमा चिनियाँ जहाजहरूको गतिविधि कानुनी र न्यायसङ्गत' भएको एसियन लाइट इन्टरनेशनलले रिपोर्ट गरेको छ। जापानले पूर्वी र दक्षिण चीन सागरमा चीनको बढ्दो बलियो सैन्य गतिविधिलाई क्षेत्रीय स्थायित्वका लागि खतराको रूपमा हेरेको छ।

सन् २०१६ यता जापानको दाबी गरिएको जल क्षेत्र र भूभागमा यो चौथो यस्तो घुसपैठ थियो, जुन क्षेत्रीय समुन्द्र र फराकिलो विशेष आर्थिक क्षेत्रको बीचमा रहेको एसियन लाइट इन्टरनेशनलले रिपोर्ट गरेको छ।

पूर्वी चीन सागरमा हाल चीन र जापानबीच दुई वटा अन्तर क्रियात्मक क्षेत्रीय विवाद जारी छ। पहिलो विवाद सेन्काकु/डियाओयु टापुहरूका सार्वभौमसत्तासम्बन्धी मुद्दाहरू छन्। टापुहरू जापानद्वारा प्रशासित छन् तर चीनद्वारा दाबी गरिएको छ, जापानले क्षेत्रीय विवादको अस्तित्वलाई मान्यता दिँदैन।

क्वाड, संयुक्त राज्य अमेरिका, जापान, अस्ट्रेलिया र भारत सहितको गठबन्धनले सन् २०२२ को मेमा टोकियोमा भएको आफ्नो भर्खरको शिखर सम्मेलनमा स्वतन्त्र र खुला हिँडो-प्यासिफिकको उद्देश्यले उपग्रहमा आधारित समुद्री सुरक्षा पहल सुरु गर्न सहमत भएको थियो।

समुद्री सुरक्षामा क्वाडको सम्झौताको फाइदाले दक्षिण चीन सागर क्षेत्रका साना देशहरूलाई पनि आफ्नो सार्वभौमिकता र आर्थिक हितको रक्षा गर्न मद्दत गर्न सक्ने एसियन लाइट इन्टरनेशनलले रिपोर्ट गरेको छ।