काठमाडौं। नेपालका लागि अमेरिकी प्रस्तावित राजदूत डी थम्सनले चिनियाँ दबाब र भ्रम फैलाउने अभियानका बाबजुद पनि एमसीसी पारित भएकोमा नेपालको प्रशंसा गरेका छन्। नेपालका लागि संयुक्त राज्य अमेरिकाका राजदूत थम्पसनले चीनको ‘विकृत सूचना अभियान’ को बाबजुद मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेशन कम्प्याक्टलाई नेपाली सांसदहरूले अनुमोदन गरेको बताएका हुन्।

बुधवार सिनेटको विदेश सम्बन्ध समिति समक्ष आफ्नो उद्घाटन बयानमा, थम्पसनले भने, 'फेब्रुअरीमा, नेपालको संसदले पीआरसी [जनता गणतन्त्र चीन] को विकृति अभियानको सामना गर्दै ५०० मिलियन अमेरिकी डलरको मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेशन कम्प्याक्टलाई अनुमोदन गर्यो।'

फेब्रुअरीमा नेपाली संसदले अनुमोदन गर्ने क्रममा अमेरिकी डलर ५० करोड अमेरिकी अनुदानको विवादका सम्बन्धमा नेपालको उत्तरी छिमेकी चीनको आलोचना गरेको सायद यो पहिलो पटक हो। नेपालले सेप्टेम्बर २०१७ मा अमेरिकासँग एमसीसी कम्प्याक्टमा हस्ताक्षर गरेको थियो।

'यस आयोजनाले नेपालको स्वच्छ, प्रशस्त जलविद्युतलाई दक्षिण एसियाको ऊर्जा ग्रिडसँग जोड्न विद्युत प्रसारण लाइन निर्माण गर्नेछ,' सिनेटको विदेश सम्बन्ध समितिको विज्ञप्तिमा थम्पसनले भने, 'यसले नेपालमा उच्च गुणस्तरको सडक पनि बनाउनेछ। यी परियोजनाहरूले हाम्रा दुवै देशको समृद्धि बढाउनेछन्।'

हस्ताक्षर भएको पाँच वर्षपछि एमसीसी कम्प्याक्ट नेपालमा राजनीतिक रूपमा विभाजनकारी मुद्दा बनेको थियो। आलोचकहरूका साथै कम्युनिष्ट पार्टीहरूको एक समूहले यसको संसदीय अनुमोदनको आवश्यकतामा प्रश्न उठाउँदै र यसका केही प्रावधानहरूले नेपालको सार्वभौमसत्तामा आँच पुर्‍याउने बताएका थिए। तर, नेकपा (माओवादी केन्द्र) र नेकपा (एकीकृत समाजवादी) दुई कम्युनिष्ट शक्तिको समर्थनमा रहेको शेरबहादुर देउवा सरकारले व्याख्यात्मक घोषणापत्र जोडेर सदनबाट अनुमोदन गराउन सफल भयो।

जसरी एमसीसी कम्प्याक्ट नेपालमा विभाजनकारी विषय बन्दै गएको छ, त्यसरी नै चीन मैदानमा उत्रिएपछि यो भूराजनीतिक मुद्दा बनेको छ। बेइजिङ अधिकारीहरूले दुईवटा ब्याक-टु-ब्याक टिप्पणी गरेको थियो-  अमेरिकालाई "जबरदस्ती कूटनीति" विरुद्ध चेतावनी दिने र उपहार कसरी समयसीमामा आउन सक्छ भन्ने प्रश्न उठाएको थियो। 

चिनियाँहरूले एमसीसी कम्प्याक्टको अनुमोदनका लागि फेब्रुअरीको समयसीमा र अमेरिकी सहायक सचिव डोनाल्ड लुको नेपालका शीर्ष नेताहरूसँगको छुट्टै टेलिफोन वार्तालाई उल्लेख गरेका थिए। अमेरिकाले गत वर्ष सेप्टेम्बरमा एमसीसीको मुख्यालयमा पठाएको पत्रलाई जनाउँदै प्रधानमन्त्री देउवा र माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले समयसीमा तोकेको नभएको बताएको थियो।

‘हामी नेपालसँगको सम्बन्धको महत्वपूर्ण मोडमा छौं। नेपाललाई ‘दुई ढुङ्गा बिचको तरुल’ भनिन्छ, ती ढुङ्गा चीन र भारत हुन्,’ उनले भने, 'नेपालसँग ती देशहरूको महत्वपूर्ण सम्बन्ध रहँदा पनि हामी नेपालको सार्वभौमसत्ता र संयुक्त राज्य अमेरिकासँगको साझेदारीलाई सुदृढ गर्नेमा नेपालको चासो राख्छौं।'

मार्चमा राष्ट्रपति जो बाइडेनले थम्पसनलाई नेपालका लागि अमेरिकी राजदूतमा मनोनयन गरेका थिए। सिनेटको समितिबाट सुनुवाइ भएपछि उहाँलाई नियुक्त गरिनेछ। उनी हाल दक्षिण र मध्य एसियाली मामिलाका लागि राज्य विभागको प्रमुख उप-सहायक सचिवको रूपमा सेवा गरिरहेका छन्, र २०२० देखि २०२१ सम्म कार्यवाहक सहायक सचिव थिए।