बेइजिङ। भारतले बिहीबार बेइजिङको पैसाले निर्माण गरिएको श्रीलङ्काको बन्दरगाहमा चिनियाँ जहाजको योजनाबद्ध भ्रमणको रिपोर्टबारे सचेत गराएको छ। रिफिनिटिभ इकोनबाट ढुवानी डाटाले अनुसन्धान र सर्वेक्षण जहाज युआन वाङ ५ दक्षिणी श्रीलङ्काको हम्बनटोटा बन्दरगाहमा जाँदै थियो र अगस्ट ११ मा पुग्ने अपेक्षा गरिएको थियो।

विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता अरिन्दम बागचीले साप्ताहिक मिडिया ब्रिफिङमा भने, 'सरकारले भारतको सुरक्षा र आर्थिक हितमा असर गर्ने कुनै पनि घटनाक्रमलाई ध्यानपूर्वक अनुगमन गर्दछ, र तिनीहरूलाई सुरक्षित गर्न सबै आवश्यक उपायहरू लिन्छ। मलाई लाग्छ कि यो स्पष्ट सन्देश हुनुपर्छ।'

उनले भारतले के कदम चालेको छ र कसलाई सम्बोधन गरिएको थियो भन्ने कुरा भने खुलाएका छैनन्। चीनको विदेश मन्त्रालयले तुरुन्त टिप्पणीको लागि अनुरोधलाई प्रतिक्रिया दिएन। टिप्पणीको लागि श्रीलङ्काका अधिकारीहरू तुरुन्तै पुग्न सकेनन्।

श्रीलङ्काका एक सरकारी अधिकारीले नाम न छाप्ने सर्तमा रोयटर्सलाई कोलम्बोमा रहेका भारतीय कूटनीतिज्ञहरूले सोमबार श्रीलङ्काको विदेश मन्त्रालयमा मौखिक विरोध गरेका थिए। बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ श्रीलङ्काको एक श्रीलङ्काको परामर्शदाता कम्पनीले आफ्नो वेबसाइटमा युआन वाङ ५ एक हप्ताको लागि हम्बनटोटामा रहने जनाएको छ।

'पोतले अगस्ट र सेप्टेम्बर सम्म हिन्द महासागर क्षेत्रको उत्तर-पश्चिमी भागमा अन्तरिक्ष ट्र्याकिङ, उपग्रह नियन्त्रण र अनुसन्धान ट्र्याकिङ सञ्चालन गर्नेछ,' यो स्रोतलाई उद्धृत नगरी भनेको छ। श्रीलङ्काले ऋण तिर्न सङ्घर्ष गरेपछि सन् २०१७ मा औपचारिक रूपमा आफ्नो मुख्य दक्षिणी बन्दरगाहमा व्यावसायिक गतिविधिहरू चिनियाँ कम्पनीलाई ९९ वर्षको भाडामा हस्तान्तरण गरेको थियो। यो बन्दरगाह एसियाबाट युरोप जाने मुख्य ढुवानी मार्गको नजिक छ।

अमेरिकी र भारतीय अधिकारीहरूले १.५ अर्ब डलरको यो बन्दरगाह चिनियाँ सैन्य अड्डा बन्न सक्ने चिन्ता व्यक्त गरेका छन्। श्रीलङ्काका एक अधिकारीले सोमबार रोयटर्सलाई भने कि बेइजिङले हम्बनटोटा र कोलम्बोमा चीन समर्थित विशाल परियोजनाहरूमा थप पैसा खर्च गर्न स्वागत छ।

चीन श्रीलङ्काको सबैभन्दा ठूलो ऋणदाता मध्ये एक हो र उसले एयरपोर्ट, सडक र रेलमार्गलाई पनि आर्थिक सहयोग गरेको छ, जसले भारतलाई अस्तव्यस्त पारेको छ। श्रीलङ्का अहिले सात दशकमा सबैभन्दा खराब आर्थिक सङ्कटसँग लडिरहेको बेला भारतले यो वर्ष मात्रै झण्डै ४ अर्ब डलर सहयोग गरेको छ।

प्रस्तावित हम्बनटोटा भ्रमणको बारेमा ट्विटको जवाफ दिँदै भारतीय सुरक्षा विश्लेषक नितिन ए गोखलेले २०१४ मा एक चिनियाँ पनडुब्बी र एक युद्ध पोत कोलम्बोमा डक गर्न अनुमति दिने श्रीलङ्काको निर्णयलाई आह्वान गरे, यो कदमले त्यस समयमा भारतलाई क्रोधित बनाएको छ।

श्रीलङ्कामा चिनियाँ प्रभावलाई लिएर भारतको चासो अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेन र चीनका सी जिनपिङले बिहीबार नेताको रूपमा पाँचौँ फोन गरेपछि अमेरिकी सदनका सभामुख न्यान्सी पेलोसीको चिनियाँ दाबी गरिएको ताइवानको सम्भावित भ्रमणलाई लिएर तनाव सिर्जना भएको छ। 

ताइवानको सेनाले एक ड्रोनलाई चेतावनी दिनको लागि प्लेयरहरू फायर गरेको र चिनियाँ तट नजिकै रणनीतिक रूपमा अवस्थित र भारी सुदृढ टापुले "हेर्‍यो" जुन सम्भवतः यसको रक्षाको जाँच गरिरहेको ताइवानको रक्षा मन्त्रालयले जनाएको छ।