जेनेभा।  पाकिस्तान र चीनले 'क्रूर सैन्य संयन्त्र' प्रयोग गरी मानवअधिकार उल्लङ्घन गरेको कुरालाई जोड दिँदै बलुच, सिन्ध र अन्य नेताहरूले विरोध गरेका छन्। बलुच र सिन्धको प्राकृतिक स्रोतहरूलाई चीन र पाकिस्तान सरकारले शोषण गरिरहेको तर, त्यहाँका नागरिकहरू भने कुपोषित र अशिक्षित नै राखिएकोप्रति आक्रोश व्यक्त गरेका छन्।
 
जेनेभाको प्रेस क्लबमा भएको सम्मेलनमा बोल्दै विश्व सिन्धी काँग्रेस (डब्लुएससी) का महासचिव डा. लखुमल लुहानाले सन् १९४७ मा विभाजन हुँदा सिन्ध पाकिस्तानमा आएको र त्यो ‘अत्यन्तै कालो युग’ को सुरुवात भएको बताए।

आधिकारिक तथ्याङ्क अनुसार पाकिस्तानको राजस्वको ७० प्रतिशत स्रोत सिन्धले उपलब्ध गराउँछ। तर, अवस्था यस्तो छ कि १० वर्ष मुनिका ७० लाख बालबालिका शिक्षाबाट वञ्चित छन्। ६७ प्रतिशत बालिका शिक्षाबाट वञ्चित रहेको वास्तविक तथ्याङ्क रहेको लुहानाले बताए। करिब ८० प्रतिशत विद्यालयमा खानेपानी वा सरसफाइको सुविधा छैन।

उनले सर्वोच्च अदालतका अनुसार सिन्धुवासीले प्रयोग गर्ने खानेपानी पशुपक्षीका लागि समेत उपयुक्त नभएकाले हेपाटाइटिस र क्षयरोगको महामारी सृजना भइरहेको बताए।

पाकिस्तान सरकारले कब्जा गरेको जग्गाबारे कुरा गर्दै उनले लाखौँ एकड जमिन कब्जामा लिएको सिन्धीहरूलाई आफ्नै मातृभूमिमा अल्पसङ्ख्यकमा परिणत गर्नका लागि बाहिरबाट आएका मानिसलाई बसाउने काम गरिरहेकोप्रति आक्रोश व्यक्त गरे। 

विश्व सिन्धी काँग्रेस नेता रहेका उनले अहिले विश्वविद्यालयबाट उत्तीर्ण भएका ६० प्रतिशत युवा रोजगारीविहीन रहेको बताए। 'कुपोषणको स्तर, संयुक्त राष्ट्रसङ्घका अनुसार, सिन्धमा औसतमा ७० प्रतिशत मानिसहरू कुपोषणबाट ग्रस्त छन्। सिन्धमा हरेक दिन १० बालबालिका कुपोषणका कारण मर्छन्,’ उनले थपे, 'यदि तपाईँले आवाज उठाउनुभयो भने -तपाईँलाई अपहरणमा पर्नुहुन्छ।'

धेरै वर्षदेखि बेपत्ता भएका सयौँ सिन्धी युवाहरूको बारेमा सरकार अझै मौन छ। पहिले सिन्धीहरुको जनसङ्ख्या २९ प्रतिशत थियो तर आज उनीहरूमाथि हुने अत्याचारका कारण ६ प्रतिशत मात्रै रहेको उनले बताए।

अर्कोतर्फ, चीनमा चरम मानवअधिकार उल्लङ्घनको बारेमा कुरा गर्दै, बिटर विन्टर म्यागजिनका निर्देशक मार्को रेस्पिन्टीले चीन एक अधिनायकवादी राज्य भएको र त्यहाँ मानिसहरू शासक अभिजात वर्गको कार्यका रूपमा मात्र अवस्थित रहेको बताए।

'आधारभूत अधिकारहरू स्पष्ट रूपमा अस्वीकार गरिएको छ, र सरकारको लागि मात्र सरकारको छुटको रूपमा स्वतन्त्रतालाई गम्भीर रूपमा प्रतिबन्धित गरिएको छ,' उनले भने।

मानव संहारमा सीसीपीको एउटै ऐतिहासिक प्रतिद्वन्द्वी कम्युनिस्ट सोभियत सङ्घ थियो तर सोभियत सङ्घको अन्त्य हुँदा पनि विश्वमा कम्युनिस्ट चीन अझै बढिरहेको उनले बताए।

बलुचिस्तानमा मानवअधिकार उल्लङ्घनमा ध्यान केन्द्रित गर्दै, बलुच मानव अधिकार परिषद्का कार्यकारी अध्यक्ष डा.नसीर दश्तीले सन् १९४८ मा पाकिस्तानले बलुचिस्तानको कब्जा गरेपछि, बलुचको इतिहास 'रगत र आँसु' को कथा बनेको बताए। बलुच राष्ट्रवादीहरूले आफ्नो स्वतन्त्रता पुनः प्राप्त गर्न प्रयास गरिरहँदा, पाकिस्तानले विगत धेरै दशकहरूदेखि आतङ्कको शासन जारी राखेको छ।

बलुचिस्तानमा मानवअधिकार उल्लङ्घनका पक्षहरूको बारेमा कुरा गर्दै उनले भने, 'एउटा पक्ष नरसंहार कार्य हो, जसमा जबरजस्ती बेपत्ता पार्ने गरेका छन्। जसमा पाकिस्तानी सेना र यसका सुरक्षा एजेन्सीहरूले मानव अधिकारकर्मी, राजनीतिक कार्यकर्ता, डाक्टरहरूलाई बलपूर्वक बेपत्ता पार्ने गरेका छन्।