काठमाडौं । बिहीबार अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केनले चीन 'अन्तर्राष्ट्रिय व्यवस्थाको लागि सबैभन्दा गम्भीर दीर्घकालीन चुनौती' भएको बताएका छन् । उनले अहिले विश्वले युक्रेनमा रुसी युद्धसँग लडिरहेको बताए ।
बिहीबार जर्ज वाशिंगटन विश्वविद्यालयमा भाषण गर्दै ब्लिन्केनले भनेका छन्, 'चीन एकमात्र देश हो जसमा अन्तर्राष्ट्रिय व्यवस्थालाई पुन: आकार दिने उद्देश्य र बढ्दो रूपमा, आर्थिक, कूटनीतिक, सैन्य र प्राविधिक शक्ति दुवै छ ।'
'बेइजिङको दृष्टिकोणले विगत ७५ वर्षमा विश्वको उच्च प्रगतिलाई निरन्तरता दिने विश्वव्यापी मूल्य मान्यताबाट हामीलाई टाढा लैजाने छ,' ब्लिन्केनले अघि भनेका छन् ।
अमेरिकाले विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र चीलाई युक्रेनमा क्रेमलिनको आक्रमणको विषयमा मास्कोमाथिका विश्वव्यापी प्रतिबन्ध हटाउन मद्दत नगर्न चेतावनी दिएपछिको अवस्थामा ब्लिन्केनले चीनप्रति जो बाइडेन प्रशासनको नीतिलाई रूपरेखा दिने भाषण गरेका हुन् ।
यस्तै ब्लिन्केनको भाषणले चीनले ताइवानमाथि आक्रमण गरे अमेरिकाले रक्षा गर्छ भन्ने बाइडेनको टिप्पणीमाथि बेइजिङलाई शान्त पार्नसमेत प्रयास गरेको छ ।
ब्लिन्केनले अमेरिकी नीति परिवर्तन नभएको र बाइडेन प्रशासन 'एक चीन नीति' प्रति प्रतिबद्ध रहेको कुरा दोहोर्याएका छन् ।
अमेरिकाले समर्थन गरेको एक चीन कूटनीतिक सम्झौताले त्यहाँ एकमात्र चिनियाँ सरकार छ भन्ने कुरा मान्छ र सोही समयमा अमेरिकालाई ताइवानसँग अनौपचारिक सम्बन्ध पनि कायम राख्न अनुमति दिन्छ ।
'हामी ताइवानको स्वतन्त्रतालाई समर्थन गर्दैनौं र हामी क्रस स्ट्रेट विवादहरु शान्तिपूर्ण माध्यमबाट समाधान हुने आशा गर्दछौं,' उनले भनेका छन्, 'हाम्रो नीति परिवर्तन भएको छैन । परिवर्तन त बेइजिङको बढ्दो जबरजस्ती भएको छ, जस्तै विश्वभरका देशहरूसँग ताइवानको सम्बन्ध तोड्ने प्रयास गर्ने र यसलाई अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूमा भाग लिनबाट रोक्ने ।'
ब्लिन्केनले अमेरिकाले चीनसँग धेरै मोर्चाहरूमा प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्ने तर देशहरू बीचको तनावलाई रोक्नको लागि कदम चालेको स्वीकार गरेका छन् ।
'हामी हाम्रा सहयोगी र साझेदारहरूको नेटवर्कसँग साझा उद्देश्य र साझा कारणका साथ काम गर्ने र यी दुई मुख्य सम्पत्तिहरू प्रयोग गर्दै हाम्रा प्रयासहरूलाई पङ्क्तिबद्ध गर्नेछौं,' ब्लिन्केनले भनेका छन्, 'हामी हाम्रो चासो र भविष्यको लागि हाम्रो दृष्टिकोणको रक्षा गर्न चीनसँग प्रतिस्पर्धा गर्नेछौं।'
यस्तै उनले बेइजिङले विश्वको नेतृत्व गर्ने प्रयास गरिरहेको शिक्षा, अनुसन्धान, उन्नत उत्पादन र पूर्वाधार रणनीतिमा अमेरिकाले लगानी जारी राख्नेसमेत बताएका छन् ।
'हामी यो गर्न सक्छौं र यसका लागि पर्खन सक्दैन,' ब्लिन्केनले अघि भनेका छन् । यस्तै उनले अमेरिकी सांसदहरूलाई सेमिकन्डक्टर निर्माणको कार्यलाई बढावा दिन सान्दर्भिक कानून पारित गर्नसमेत आह्वान गरेका छन् ।
शीर्ष अमेरिकी कूटनीतिज्ञ ब्लिन्केनले संयुक्त राज्य अमेरिकाले कुनै पनि देशसँग गरेको सबैभन्दा 'जटिल र परिणामात्मक सम्बन्ध' मध्ये विश्वव्यापी अर्थतन्त्रमा अमेरिका र चीनको निर्णायक भूमिका हुने कुरा स्वीकार गरेका छन् ।
विश्वका दुई ठूला अर्थतन्त्रहरूले 'निकट भविष्यको लागि एकअर्कासँग व्यवहार गर्नुपर्ने भएकाले अमेरिका द्वन्द्व वा नयाँ शीतयुद्धबाट बच्न चाहन्छ,' ब्लिन्केनले अघि भनेका छन् ।
'हामी चीनलाई ठूलो शक्तिको रूपमा आफ्नो भूमिकाबाट रोक्न खोज्दैनौं, न त चीन वा कुनै पनि देशलाई उनीहरूको अर्थतन्त्रको विकास गर्न वा आफ्ना जनताको हितलाई अगाडि बढाउनबाट रोक्न चाहन्छौं,' उनले थपे ।
ब्लिन्केनको टिप्पणीको प्रतिक्रियामा अमेरिकी चिनियाँ दूतावासका प्रवक्ताले चीन र अमेरिकाले साझा हित र गहिरो सहयोग सम्भावना साझा गर्नेमा बेइजिङ विश्वस्त रहेको बताएका छन् ।
