काठमाडौं । नेकपा एकीकृत समाजवादी (एस) पार्टीका सम्मानित नेता एवं पूर्व प्रधानमन्त्री झलनाथ खनालले स्थानीय तहको निर्वाचनमा एमालेसँग सहकार्य गरेका थिए । आफ्नो गृह जिल्ला इलाममा खनालले एमालेसँगको सहकार्यमै जिल्ला समन्वय समिति बनाएका थिए । उनले आफ्नो गृह जिल्लाको सूर्योदय नगरपालिका लगायतका केही गाउँपालिकामा पनि एमालेसँगै सहकार्य गरेका थिए । 

इलाममा एमाले उपाध्यक्ष सुवास नेम्वाङवीच सहकार्य भएको हल्ला पनि खुवै चलेको थियो । आगामी निर्वाचनमा दुवै नेताहरुले चुनाव जित्नुपर्ने बाध्यता रहेका कारण स्थानीय तहको निर्वाचनमा सहकार्य गरेको आशंका सबैतिर छ । यद्यपि उनीहरुबीच सार्वजनिक कार्यक्रममा भने सधै आरोप प्रत्यारोप हुने गरेको छ । 

बिहीबार पनि दुवैबीच आरोपप्रत्यारोप चल्यो । सिंहदरबारमा बिहीबार ६४औँ संसद सेवा दिवसको अवसरमा आयोजित कार्यक्रममा दुई शीर्ष नेताबीच सवाल जवाफ भएको हो । तर पनि एमालेलाई खनालले त्यतिधेरै गाली गरेनन् । कार्यक्रममा खनालले एमालेको संसद् अवरोधका कारण जनताको कुरा राख्न नपाएको बताएका थिए । 

पछिल्लो समय निरन्तर नौ महिनासम्म अवरोध गरेको उल्लेख गर्दै उनले अवरोधका कारण पुनर्स्थापित प्रतिनिधिसभामा पनि जनताको कुरा राख्न नपाइएको र सरकारले कानून बनाउन नपाएको गुनासो गरिरहँदा एमाले उपाध्यक्ष नेम्वाङ सुनेर बसेका थिए । 

दुई दुई पटक संसद भंग गर्ने एमालेको प्रयासलाई सर्वोच्च अदालतले रोकेको भन्दै खनालले पुनःस्थापित संसदमा पनि एमालेले निरन्तर अवरोध गरेको भन्दै आलोचना गरेका थिए । 

जसकारण संसद् प्रभावकारी नहुँदा गैरदलीय प्रवृत्ति देखापर्न थालेको खनालको भनाइ थियो । संसद् भंग गर्ने प्रयास र संसदमा लामो अवरोध गरेको भन्दै खनालले एमालेको आलोचना गरेपछि सुवास नेम्वाङले जवाफ फर्काउदै विगतमा के के भएको थियो भनेर सम्झिनु पर्ने बताएका थिए । 

एमाले संसदीय दलको उपनेतासमेत रहेका नेम्वाङले भने, ‘संसद् अवरोध अहिलेको कुरा गर्नुभयो । विगतमा पनि अवरोध भएको थियो । को–को थियौं विगतमा अवरोध गर्नेहरू सम्झिऔँ ।’ 

के कारणले संसद् अवरोध हुन्छ भन्ने विषयमा अध्ययन गर्न सुझाव दिँदै नेम्वाङले भने, ‘के कारणले संसद अवरोध हुन्छ भनेर पूर्वसांसद मञ्चलाई अध्ययन गर्न र निचोड दिन अनुरोध गर्न चाहन्छु ।’ 

तर पूर्व सांसद मञ्चको कार्यक्रममा एकले अर्कालाई आरोप लगाए पनि उनीहरुको भित्री सम्बन्ध कायम रहेको अनुमान गरिएको छ । खनालको क्षेत्र सूर्योदय नगरपालिकामा गठबन्धन टुटेको थियो । 

जिल्लाकै सबैभन्दा ठूलो स्थानीय तहमा कार्यपालिका सदस्य चयनका लागि नेकपा एकीकृत समाजवादीले एमालेसँग सहकार्य गरेको थियो । खनालले यसअघि गठबन्धनबाट आफूलाई धोका भएको बताउँदै आएका छन् । 

खनालले बैशाख ३० गतेको स्थानीय तहको निर्वाचनमा एसलाई धोका दिएको र माओवादीलाई बोकेको बताएका थिए । एस पार्टीको सचिवालय बैठक, स्थायी कमिटी, पोलिटव्यूरो र केन्द्रीय कमिटीका सबै बैठकमा खनालले गठबन्धनबाट धोका भएकाले कांग्रेससँगको सहकार्यमा भर नपर्न आग्रह गर्दे आएका छन् । 

अमेरिकी सहयोग परियोजना मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेशन (एससीसी) संसदबाट अनुमोदन भएदेखि नै उनी कांग्रेससँग चिढिएका थिए । उनले एमसीसी अनुमोदन गर्न नहुने भन्दै लविङ गरेका भए पनि असफल भएका थिए ।

एमसीसी अनुमोदन भएपछि पनि त्यसको चर्को विरोध गर्दै आएका खनाल अहिले गठबन्धनको विरोधमा उत्रेका छन् ।

 ‘इलाममा एमालेको सहयोग बिना निर्वाचन नजित्ने भएका कारण पनि खनालले गठबन्धनको विरोध गरेका हुन्’, इलाम एस पार्टीका एक नेताले भने । 

उनका अनुसार आगामी निर्वाचनमा इलामभित्र एमाले र एस पार्टीको सहकार्यका लागि भित्रभित्रै पहल भैरहेको छ । ‘खनाल–नेम्वाङबीच सहकार्य हुने अवस्था छ दुवै नेताहरु यसमा सकारात्मक छन्’, एमालेका एक नेताले भने । 

खनालले स्थानीय तहको निर्वाचनपछि पाँच दलको गठबन्धनभित्र सम्मानजनक ढंगले गठबन्धन हुँदै नभएको भनेर वकालत गर्दे आएका छन् । 

केन्द्रीय कमिटीको बैठक र राष्ट्रिय प्रतिनिधि परिषदको बैठकमा सम्बोधन गर्ने क्रममा पनि खनालले गठबन्धनमा एस पार्टी सन्तुष्ट हुने ठाउँ नभएको बताउँदै त्यसको गम्भीर समीक्षा हुने भनेर कार्यकर्तालाई उत्तेजित बनाएका थिए । 

सम्मानित नेता खनालले वामपन्थी दलहरुबीचको एकता तत्कालका लागि आवश्यक भए पनि मुख्य नेताहरुका कारण त्यो सम्भावना कमजोर रहेको तर्क गर्दै आएका छन् । 

‘वामपन्थीहरुबीच एकता हुनु चाहिँ वस्तुगत आवश्यकता हो । तर वामपन्थी आन्दोलनका मेजर संगठनका नेताहरु अहिले वामपन्थी एकताको पक्षमा देखिनुहुन्न । यसो हुनाले तत्काल वामपन्थी एकताको आवश्यकता छ’, परिषद बैठकमा सम्बोधन गर्दै भनेका थिए ।