इस्लामाबाद। पाकिस्तानमा कोभिडका बढ्दो केसहरू भए पनि दक्षिण एसियाली देशले प्राविधिक क्षमताको अभाव र नवीनतम प्रकारको उत्पादन गर्न बायोटेक्नोलोजी प्लान्टको अनुपलब्धताका कारण आफ्नै कोभिड खोप उत्पादन गर्न नसक्ने अवस्था सिर्जना भएको छ।

विश्व व्यापार सङ्गठनले दिएको छुटले पाकिस्तानलाई एमआरएनए प्रविधि प्रयोग गरेर खोप उत्पादन गर्ने बाटो खुला गरेको छ। तर पाकिस्तानसँग पछिल्लो प्रकारको खोप उत्पादन गर्ने बायोटेक्नोलोजी प्लान्ट नभएको युनिभर्सिटी अफ हेल्थ साइन्सेज (यूएचएस)का उपकुलपति डा. जावेद अक्रमले बताए।

कोभिडमा वैज्ञानिक कार्यदलका सदस्य समेत रहेका डा. अक्रमले अहिले पाकिस्तानमा प्रयोग हुने एमआरएनए भ्याक्सिनहरू मात्रै फाइजर र मोडर्ना खोप रहेको बताएका छन्। उनले यस छूटको फाइदा उठाउने पाकिस्तानको क्षमताबारे चिन्ता व्यक्त गरेका छन्। इस्लामाबादमा यस्तो खोप उत्पादन गर्न प्रयोग गरिने एउटै बायोटेक प्लान्ट पनि नभएको बताइएको छ।

'मैले पाकिस्तान फार्मास्युटिकल म्यानुफ्याक्चरर्स एसोसिएसन (पीपीएमए) लाई सम्पर्क गरेको थिएँ र उनीहरूले बायोटेक्नोलोजी प्लान्ट निर्माण गर्न एक कन्सोर्टियम बनाए। सङ्घबाट रकम पनि उठाइएको थियो, तर सरकारले [हामीलाई] कर छुट लगायतका अनुकूल नीतिहरूको आश्वासन दिन सकेन,' उनले भने, 'त्यसपछि सीजेपी निसारले उनलाई यस विषयमा अदालतलाई जानकारी गराउन बोलाएको थियो।'

यो मुद्दा अझै अदालतमा विचाराधीन रहेको उनले बताए। अर्बौँ रुपैयाँ लगानीमा बायोटेक्नोलोजी प्लान्ट स्थापना गर्नु सरकारको काम नभएकाले निजी क्षेत्रलाई संलग्न गराएर पाकिस्तानले अवसरको सदुपयोग गर्नुपर्ने पनि डा. अक्रमले सुझाव दिए।

हेल्थ सर्भिसेज एकेडेमीका उपकुलपति डा शहजाद अलि खानले डनसँग कुरा गर्दै भने, 'यो सबैभन्दा अत्याधुनिक प्रविधि हो, जसमा कृत्रिम रूपमा आनुवंशिक सामग्री उत्पादन गरी मानव शरीरमा इन्जेक्सन गरी सङ्क्रमणको सम्भावना कम हुन्छ।'

उनले थपे, 'एमआरएनए भ्याक्सिनहरू ठूलो सङ्ख्यामा रोगहरूका लागि लाभदायक छन् र म आशावादी छु कि भविष्यमा एचआइभी (ह्युमन इम्युनोडेफिशियन्सी भाइरस) लाई पनि यिनै जर्सीहरू मार्फत नियन्त्रण गरिनेछ।'