काठमाडौं। चीनको सुदूरपश्चिमी सिन्जियाङ क्षेत्रको एउटा सहरका बासिन्दाहरूले कडा कोरोना भाइरसको लकडाउन अन्तर्गत ४० दिनभन्दा बढी समय बिताइसकेका छन् । अल जजीरामा प्रकाशित हालैको रिपोर्ट अनुसार चीनको सुदूर सिनजियाङ क्षेत्रको गुल्जा सहरका बासिन्दाले आफ्ना खाली फ्रिज र भोकाएका बालबालिकाको तस्बिर सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट गरेका छन् ।

अगस्तकाे महिलो सातादेखि शुरु भएको लकडाउनको समयमा आफ्नो अनुभव बाँड्दा केहीले बासिन्दाहरुले आँसु बगाएका छन्। उनीहरूले आफ्नो अवस्थाबारे अरूलाई जानकारी दिन सामाजिक सञ्जालको प्रयोग गरेका छन् । उनीहरूले डरलाग्दो परिस्थितिबाट गुज्रिरहेका र सबैभन्दा आधारभूत आवश्यकताहरूको लागि मात्र पनि संघर्ष गरिरहेको बताएका छन् ।

घुल्जा जिल्लाको लकडाउन मुस्लिम उइगुर सिनजियाङका मूल निवासी तुर्किस जातीय समूहलाई लक्षित गरिएको आरोपसमेत लगाइएको छ। चीनले यस क्षेत्रमा यातना शिविर र जेलहरूको नेटवर्क चलाएको आरोप समेत छ ।

संयुक्त राष्ट्र संघले चीनले करिब १० लाख उइगर र अन्य ठूलो संख्यामा मुस्लिम अल्पसंख्यकलाई मानवता विरुद्धको अपराध हुन सक्ने व्यवस्थामा जबरजस्ती राखेको बताएको छ। तर बेइजिङले यी शिविरहरू अतिवादलाई सम्बोधन गर्न डिजाइन गरिएको व्यावसायिक सीप तालिम केन्द्रहरू भएको दाबी गरेको छ ।

गुल्जामा कथित दमनकारी लकडाउन  ‘शून्य कोभिड’ नीतिप्रति चीनको दृढ प्रतिबद्धताको एक हिस्सा हो। यद्यपि औसत नागरिकका लागि बढ्दो कठिनाइहरू विरुद्ध यी प्रतिबन्धहरूको प्रभावकारितालाई उपयोगी छ । 

यो लकडाउनले स्थानीय प्रकोपहरू फैलिनबाट जोगाउन सक्छ तर जनसंख्यालाई ठूलो आर्थिक र मनोवैज्ञानिक संकटसमेत गराउँछ ।

चिनियाँ उपप्रधानमन्त्री सुन चुनलानले हालसालै मानिसहरूको काम र जीवनमा महामारीको प्रभावलाई न्यूनीकरण गर्न लक्षित र विज्ञानमा आधारित कोभिड नियन्त्रण उपायहरूको लागि आह्वान गरेका थिए । 

जेहोस् राज्यसंचालित सिन्ह्वा समाचार एजेन्सीका अनुसार उनले २० औं पार्टी कांग्रेस अगाडि ठूलो मात्रामा प्रकोप रोक्नको आवश्यकतामा पनि जोड दिएका छन् ।

उनको अवलोकन राष्ट्रिय कोभिड प्रतिक्रिया टास्क फोर्सले देशका प्रान्तहरूलाई शानक्सी प्रान्तको राजधानी सियानको उन्नत अनुभवको उदाहरण पछ्याउन सल्लाह दिएको केही दिन पछि आएको थियो । 

जुलाईको शुरुमा यो सहरले ओमिक्रोनको अत्यधिक संक्रामक बीए ५ संस्करणको पहिलो स्थानीय संक्रमण फेला पारेको थियो । यसले यात्रा र समूह भेलाहरूमा प्रतिबन्धको एक हप्ता लामो श्रृंखलाको साथ प्रतिक्रिया दिएको थियो ।

उपप्रधानमन्त्रीले कोभिड नियन्त्रणका लागि विज्ञानमा आधारित नीतिहरू अगाडि बढाउनुपर्नेमा जोड दिँदै त्यहाँ थप प्रभावकारी विदेशी खोपहरू आयात गर्न चीनको हतोत्साहीले कोरोनाभाइरस संक्रमण विरुद्धको लडाईलाई बलियो बनाउन सक्ने रिपोर्टहरू छन् ।

यो विशेष चिन्ता वृद्ध बिरामीहरूको मामलामा सबैभन्दा बढी देखिन्छ। यो स्पष्ट छैन कि किन घरेलु खोपको प्रशस्त आपूर्ति र विशाल प्रवर्तन शक्तिको साथ उपलब्ध छन् । यसभन्दा बढी चिनियाँ खोपहरु उपलब्ध भएको एक वर्ष भन्दा बढी चीनका धेरै ज्येष्ठ नागरिकहरू खोपबाट बञ्चित छन् ।

मेको मध्यमा व्यापक रूपमा प्रसारित ब्लूमबर्ग रिपोर्ट अनुसार ६० वर्ष वा सोभन्दा बढी उमेरका करिब २१ करोड ६० लाख चिनियाँहरू वा त्यो उमेर समूहको झन्डै ८२ प्रतिशत पूर्ण रूपमा खोप लगाइएका छन् । 

तर प्रतिवेदनले अधिकारीहरूलाई उद्धृत गर्दै दाबी गरेको छ कि ८० वर्ष वा सोभन्दा बढी उमेरका करिब ५० प्रतिशत मानिसहरूलाई मात्रै खोप लगाइएको छ । 

प्रतिवेदनले जनसंख्याको त्यो खण्डलाई कोभिडबाट सबैभन्दा खराब नतिजाहरूका लागि अति संवेदनशील हुन बाध्य पार्न चीनको अनिच्छालाई रहस्यमयको रूपमा खोप लगाइएको वर्णन गरेको छ। 

यो अधिकारीहरूको सामूहिक लकडाउन र परीक्षणको कडा कार्यान्वयन र खोप लिनका लागि सरकारी स्वामित्वका उद्यमहरूमा विद्यार्थी र कर्मचारीहरूलाई लगाइएको दबाबको विपरीत छ ।

चीनले सबैभन्दा प्रभावकारी विदेशी कोरोना भाइरस खोपको आयातलाई पनि प्रतिरोध गरेको छ भने कम प्रतिरक्षा प्रदान गर्ने घरेलु खोपहरु सञ्चालनमा राखेको छ। सरकारले आफ्नो शून्य कोभिड नीतिको धेरै स्थानीय आलोचनामाथि रोक लगाएको छ ।

युरोपको एक विश्वविद्यालयमा अध्ययनरत उइगुर यासिनुफले पुष्टि गरे कि उनकी सासुले गत सप्ताहन्तमा चिन्तित भ्वाइस सन्देशहरू पठाउँदै हल्का खोकीको कारण केन्द्रीकृत क्वारेन्टाइनमा बस्न बाध्य भइरहेको बताइन् ।

आफ्ना आफन्तहरू विरुद्ध बदलाको डरले आफ्नो थर खुलाउन अस्वीकार गर्ने यासिनुफले पनि आफ्ना आमाबुवाले लकडाउन अघि भण्डारण गरे पनि खानामा कम भइरहेको बताए। 

भाइरस फैलाउने डरले आफ्नो घरपछाडि ओभन प्रयोग गर्न प्रतिबन्ध लगाइएको थियो । तिनीहरू कथित रूपमा पीठो, पानी र नुनले बनेको नपकाएको पीठो खाएर बाँचिरहेका थिए ।

त्यस्तै गुल्जाकी उइगुर नाइरोला एलिमाले आफ्ना बुबाले आफ्नो ९३ वर्षीया हजुरआमासँग हरेक दिन एक एक गरी टमाटरको घट्दो आपूर्तिलाई रासन दिइरहेको जानकारी दिइन्। उनकी काकी डराएकी थिइन् किनभने उनीसँग आफ्नो २ वर्षीय नातिलाई खुवाउन दूधको पहुँच थिएन।

गत हप्ता स्थानीय गभर्नरले कथित रूपमा थाहा नभएका ठाउँहरु लगायत कोरोनाभाइरसप्रति सरकारको प्रतिक्रियामा कमजोरीको लागि एक समाचार सम्मेलनमा माफी मागे र सुधारको वाचा गरेका थिए।

गत हप्ता गुइझोउ वन्यजन्तु पार्कले बाघ, पाण्डा र अन्य जंगली जनावरहरूको लागि खानाको लागि अपील गर्दै सार्वजनिक निवेदन राखेको थियो।

केही शहरहरूमा छिमेकी संस्थाहरूले तालाबन्दीमा परेकाहरूलाई निःशुल्क किराना सामानहरू पुर्‍याएका छन्। तर, त्यहाँ केही छिमेकी समितिले चर्को मूल्यमा खाद्यान्न बिक्री गरिरहेको रिपोर्टहरू आएका थिए र त्यो पनि प्रायः पर्याप्त हुँदैन।

प्रकोप बिना चिनियाँ सहरका बासिन्दाहरू पनि सरकारको नीतिहरूको सामना गर्न संघर्ष गरिरहेका छन्। बेइजिङ जस्ता शहरहरूमा, बासिन्दाहरूले कार्यालय भवन, रेस्टुरेन्ट र अन्य सार्वजनिक स्थानहरूमा अनुमति दिन प्रत्येक तीन दिनमा नकारात्मक कोरोनाभाइरस परीक्षण परिणामहरू प्राप्त गर्नुपर्छ।

यस महिनाको सुरुमा दक्षिणपश्चिमी चिनियाँ प्रान्त सिचुआनको राजधानी चेङ्दुले यसका अधिकांश जिल्लाहरूको कोरोनाभाइरस लकडाउन अनिश्चितकालका लागि विस्तार गरेको थियो। भर्खरै गर्मीयामको लहर, विद्युत् कटौती र भूकम्पले त्रसित बनेको मेगा सिटीलाई गत भदौ १ गते केही बिरामी भेटिएपछि लकडाउन गरिएको थियो । 

यो वर्षको सुरुमा शाङ्घाईपछि प्रतिबन्ध लगाउने सबैभन्दा ठूलो चिनियाँ महानगर थियो। लकडाउन अन्ततः सेप्टेम्बर १ मा हटाइएको थियो । यद्यपि केही सार्वजनिक स्थानहरू जस्तै स्कूलहरू, केटीभी लाउन्जहरू, इन्टरनेट क्याफेहरू, संग्रहालयहरू, पुस्तकालयहरू, जिमहरू र पौंडी पोखरीहरू बन्द छन् । समग्रमा यो कोभिडको बहानामा सर्वसाधारणमाथि गरिएको बन्दाबन्दी र मानवअधिकारको घोर उल्लङ्घन हो ।