काठमाडौं। इजरायल राज्यको स्थापना भएदेखि 'टेम्पल माउन्ट' एक कथाको रूप बनेको छ, जुन प्यालेस्टिनी र अरब-इजरायली समुदायका चरमपन्थीहरूले 'अल अक्सा मस्जिद'को संस्कृतिलाई संस्थागत गर्न प्रयोग गरेका छन्।

यो एक संस्कृति हो जसले जनतालाई जगाउँछ, जुन भावनात्मक छ र अरब(इजरायली, प्यालेस्टिनीका साथै अन्य सुन्नी देशहरूमा यसले कयौं नागरिकहरुलाई सडकमा ल्याउन सक्छ ।

टेम्पल माउन्ट वरपरका घटनाहरूले इजरायली-प्यालेस्टाइन द्वन्द्वको आगोमा ईन्धन खन्याउन सक्छ र शाब्दिक रूपमा केही घण्टा भित्रै आगलागी अर्थात् द्वन्द्व चर्किन सक्छ।

इजरायली-यहूदी पक्षमा यो मुद्दाले चरमपन्थी कट्टरपन्थी तत्त्वहरूका लागि विस्फोटकको रूपमा पनि काम गर्दछ, जसले टेम्पल माउन्टमा यहूदीहरूको खुट्टाको स्थापनाको लागि निरन्तर प्रचार गर्छन् र साँढेको अगाडि रातो झण्डा फहराउन चाहन्छन्।

यस प्रकृतिका गतिविधिहरूले इजरायली सरकारका नीतिहरू र जेरुसेलममा कानुन र व्यवस्था कायम राख्न इजरायलको राज्यको क्षमतालाई माथि उठाउन सक्छ।

बेन्जामिन नेतान्याहुको नयाँ मन्त्रिपरिषद्मा धेरै पूर्ण रूपमा दक्षिणपन्थी सांसदहरू पहिलो पटक सत्तामा आएका छन्। टेम्पल माउन्ट राजनीतिक कट्टर वातावरणको भाग हो जहाँ उनीहरू हुर्केका थिए।

इजरायली राष्ट्रिय सुरक्षा मन्त्री इटामार बेन गभिरको जनवरी ३ को टेम्पल माउन्टमा भ्रमणले दूरगामी प्रभाव पार्छ किनकि यसले जेरुसेलम, प्यालेस्टिनी प्राधिकरणद्वारा नियन्त्रित क्षेत्रहरूमा र गाजामा नाजुक सुरक्षा सन्तुलनलाई खतरामा पार्छ। 

मन्त्रीको रूपमा आफ्नो पहिलो कार्यमा टेम्पल माउन्ट चढ्ने उनको निर्णय इजरायल राज्यका अरब नागरिकहरू, प्यालेस्टिनीहरू र यस क्षेत्रका अरब राज्यहरू विरुद्ध जानाजानी उत्तेजक थियो।

यो स्पष्ट छ कि अब देखि, बेन गभिर र उनका केही सहकर्मीहरूले गरेको हरेक चाल र प्रत्येक कथन छानबिनमा आउनेछ र निकट भविष्यमा प्रतिक्रिया ट्रिगर गर्नेछ, सायद शब्दमा तर सम्भवतः कार्यहरूमा पनि।

टेम्पल माउन्टमा चढ्नुअघि बेनगभिरले पहिले सोच्ने र पछि काम गर्ने रणनीति अपनाउनु पथ्र्याे। अझैं पनि यो स्पष्ट गर्न महत्त्वपूर्ण छ कि टेम्पल माउन्टको यथास्थिति परिवर्तन भएको छैन र यसलाई परिवर्तन गर्ने कुनै योजना छैन।

नेतान्याहुसँग विकल्प थियो, जुन उनले विगतमा अपनाएका थिए कि आफ्ना मन्त्रीहरूलाई टेम्पल माउन्ट भ्रमण नगर्न निर्देशन दिन र नेसेटका दर्जा र फाइल मन्त्रीहरूलाई मात्र त्यसो गर्न अनुमति दिन। यसपटक त्यस्तो नीति लागू गर्न सकेको छैन।

यसै समयमा हमाससँग यस मुद्दामा युद्धमा जानबाट जोगिनको लागि राम्रो कारणहरू छन्। हालको अवस्था (जहाँ गाजा शान्त छ, तर वेस्ट बैंकले आतंकवादी हमलाहरू र प्यालेस्टिनीहरू र इजरायली सेनाहरू बीचको झडपमा बृद्धि भएको देखिरहेको छ), प्यालेस्टिनी प्राधिकरणको घट्दो स्थितिले हमासको रणनीतिलाई राम्रोसँग मद्दत गर्दछ। 

यो मे २०२१ देखि भएको छ जब हमासले आफूलाई अल अक्साको संरक्षकको रूपमा चित्रण गर्न इजरायलसँग द्वन्द्व सुरु गरेको थियो।

हमासले हाल गाजामा आफ्नो सैन्य बल पुनर्स्थापना गर्न कडा मेहनत गरिरहेको छ, जबकि यसैबीच स्ट्रिपको अर्थव्यवस्था सुधार गर्न र यसमा केही दबाब कम गर्न अवसरहरूको शोषण गरिरहेको छ।

इजरायलले गाजाको अर्थतन्त्रमा अत्यावश्यक नगद ल्याउने गजानका लागि करिब २०,००० कामदार भिसा प्रदान गरेको छ। यसैबीच हमासले युद्धविराम रद्द भएको दिनमा आफ्नो स्थितिलाई अनुकूलन गर्न हिजबुल्लाह, इरान र क्षेत्रीय आतङ्ककारी तत्वहरूसँगको सहकार्यलाई बलियो बनाउँदै छ।

निकट भविष्यमा रमजानको इस्लामिक छुट्टी (जुन मार्च २६ मा सुरु हुन्छ) प्यालेस्टिनी र इजरायल बीचको द्वन्द्वमा खेल परिवर्तन गर्ने सम्भावना हुन सक्छ। र टेम्पल माउन्टको भूमिका यहाँ महत्त्वपूर्ण हुन सक्छ।

रमजानको अघिल्लो महिना ऐतिहासिक रूपमा घृणा र धार्मिक आन्दोलनको वृद्धिसँग सम्बन्धित छ। यस समयमा पूर्वी जेरुसेलम र इजरायलको सडकमा प्यालेस्टिनीहरू र अरब इजरायलीहरू बीच विस्फोट गराउन सबैभन्दा सजिलो हुनेछ। इजरायलको र विशेष गरी यो नयाँ सरकारको रणनीति सम्भव भएसम्म यस परिदृश्यलाई रोक्ने लक्ष्यको हुनुपर्छ।