काठमाडौँ । ओलम्पिक लगायतका विश्व प्रतियोगिताहरूमा आफ्नो प्रभुत्व राख्दै आएको चिनियाँ खेलकुद क्षेत्र अहिले भ्रष्टाचार र स्वेच्छाचारी जस्ता गम्भीर समस्याहरूबाट गुज्रिरहेको छ। 

जसले गर्दा देशको प्रतिष्ठामा आँच आएको छ। चीनको लोकप्रिय खेल फुटबल विशेष गरी राजनीतिक प्रोत्साहनबाट प्रभावित भएको छ। हालैका अनुसन्धानहरूले चिनियाँ फुटबल संघ (सीएफए) भित्रको चिन्ताजनक कुव्यवस्थापनलाई खुलासा गरेका छन् । 

चीनको खेल नियामकले घोषणा गरेअनुसार दुई वरिष्ठ सीएफए कर्मचारीहरू अनुशासन र कानूनको गम्भीर उल्लङ्घनको लागि अनुसन्धानको दायरामा परेका छन् । चिनियाँ फुटबलमा भ्रष्टाचार विरोधी अभियानको बीचमा सीएफएका अधिकारीहरूमाथि गरिएको अनुसन्धानको श्रृंखलामा यो अनुसन्धान पछिल्लो कडी हो। पर्याप्त लगानी र शीर्ष प्रशिक्षकहरूमा पहुँचका बाबजुद चीनको पुरुष फुटबल टोलीको खराब प्रदर्शनका कारण हालैको अनुसन्धान शुरु भएको हो।

उल्लेखनीय कुरा के छ भने चीनको पुरुष राष्ट्रिय फुटबल टोली सन् (२००२ मा) हालसम्म एउटा मात्रै विश्वकपमा छनोट भएको छ। जहाँ चीन एक खेल जित्न वा एक गोल गर्न पनि असफल भएको थियो । यसको विपरीत महिला टोलीले भने विश्वव्यापी मञ्चमा बढी सफलता हासिल गरेको छ।

व्यापक दुराचारलाई सम्बोधन गर्ने प्रयासमा चीनको फुटबल प्रशासक निकायले पहिले देशको प्रमुख फुटबल प्रशिक्षण विद्यालयसँग सम्बन्धित उच्च श्रेणीका व्यक्तिहरूलाई आजीवन प्रतिबन्धसहित कडा सजायहरू लगाएको थियो। 

प्रदेशस्तरीय फुटबल प्रतियोगितामा विवादास्पद खेलमा म्याच फिक्सिङको प्रमाण बाहिरिएपछि कारबाही गरिएको थियो । नतिजाको रूपमा ग्वान्झाउ फुटबल संघको सदस्यता दुई वर्षको लागि निलम्बन गरियो । धेरै व्यक्तिहरूलाई राष्ट्रिय निकायको निरीक्षणमा कुनै पनि फुटबल सम्बन्धी गतिविधिहरूमा भाग लिन प्रतिबन्ध लगाइएको थियो।

यी घटनाहरूले चीनको फुटबल छविमा असर पारेको छ र अधिकारीहरूलाई खेलकुदमा भ्रष्टाचारविरुद्ध कडा अडान लिन प्रेरित गरेको छ। गत दशकमा फुटबल नियामकहरूले म्याच फिक्सिङ, घुसखोरी र धोखाधडीमा क्र्याक डाउन गरेका छन् । 

त्यस्ता अपराधहरूमा दोषी पाइएका अधिकारी र प्रशिक्षकहरूलाई ठूलो जरिवाना र लामो जेल सजाय दिइएको छ । यद्यपि पूर्व चिनियाँ पुरुष फुटबल प्रशिक्षक ली टाई विरुद्धको हालैको भ्रष्टाचार अनुसन्धानले धेरैलाई निराश बनाएको छ र यी उपायहरूको प्रभावकारितामा प्रश्न खडा गरेको छ।

फुटबलका अतिरिक्त चीनको खेलकुद प्रतिष्ठाले शीतकालीन ओलम्पिक खेलहरूमा चुनौतीहरूको सामना गर्यो । बेइजिङमा आयोजित छोटो-ट्र्याक स्पिड-स्केटिंग प्रतियोगितामा विवाद भयो । 

दक्षिण कोरियाका क्वाक युन-गीले फेब्रुअरी २०२२ मा सार्वजनिक रूपमा चिन्ता व्यक्त गरेका थिए । जसका कारण परिणामको वैधतामा प्रश्नचिन्ह खडा गरेको छ । 

त्यस्तै चिनियाँ सरकारले आफ्ना नागरिकहरूमा कडा सौन्दर्य र व्यवहारको मापदण्ड लगाएकाले पनि खेलाडीहरू विशेषगरी फुटबल खेलाडीहरूमा प्रभाव पारेको थियो। झाङ लिनपेङ र झाङ जिझे जस्ता खेलाडीहरूलाई राष्ट्रिय टोलीको प्रतिनिधित्व जारी राख्नको लागि आफ्नो ट्याटु हटाउन बाध्य पारिएको थियो। 

यो कदमलाई चीनमा 'सैन्यकरण' र स्थापित मापदण्डहरू भन्दा फरक सांस्कृतिक चलनहरूलाई दबाउनको लागि व्यापक प्रयासको एक भागको रूपमा हेरिएको थियो।

विज्ञ र खेलप्रेमीहरूले खेलकुद क्षेत्र विशेषगरी फुटबलमा अनुशासन र निष्पक्षता ल्याउन चीनलाई निर्णायक कदम चाल्न आग्रह गरेका छन्। 

खेलाडीहरूले आकर्षक सम्झौताहरू प्राप्त गर्दै खेलले देशमा उल्लेखनीय व्यावसायिक सफलता हासिल गरेको छ। 

फुटबलले चीनमा धेरै लोकप्रियता पाएको छ । जसले खेलहरूमा उत्साही दर्शकहरूलाई आकर्षित गर्छ ।

तर हालैका विवादहरूले खेलको अखण्डता कायम राख्ने बारेमा निराशा छाएको छ । 

चीनले खेलकुदको उत्कृष्टताको लागि प्रयास गर्दा, भ्रष्टाचारलाई सम्बोधन गर्ने, निष्पक्ष खेलको प्रवर्द्धन गर्ने र खेलाडीहरूमाझ व्यक्तिगत स्वतन्त्रता र अभिव्यक्तिको सम्मान गर्ने कार्यले विश्व मञ्चमा देशको खेलकूद प्रतिष्ठा पुनर्स्थापना गर्न महत्वपूर्ण हुनेछ।