नयाँ दिल्ली। भारतको जीवन्त लोकतन्त्र २०२४ मा हुने अर्को आम चुनावको तयारीमा लाग्दा एउटा चिन्ताजनक प्रवृत्ति देखा परिरहेको छ। पश्चिमा मिडिया कथाहरूको उदय जसले राष्ट्रको गहिरो नकारात्मक चित्र चित्रण गर्छ। यो आलोचना मात्र होइन, यो नकारात्मकताको निरन्तर अभियान हो।

उदाहरणका लागि, सबैभन्दा भर्खरको कथन पश्चिमका आउटलेटहरूमा हेडलाइन बनाइएको छ कि भारतले कथित रूपमा 'अन्तर्राष्ट्रिय दमन' गरिरहेको छ। यसको केन्द्रमा गुरपतवन्त सिंह पन्नुन छन्, एक खालिस्तान अलगाववादी, र स्वघोषित नेता, जसको विरुद्ध एफबीआईले भाडाको लागि हत्याको योजनालाई असफल बनायो।

पन्नुनले खुलेआम एयर इन्डियाको उडान उडाउने धम्की दिएका छन् र फेरि भारतीय संसद्मा आक्रमण गर्ने धम्की दिएका छन्, जसलाई पश्चिमा मिडियाले सहजै उल्लेख गर्न बिर्सेका छन्, तर त्यो अर्को पटकको कथा हो।

यस विषयमा ह्वाइट हाउसका प्रवक्ता एड्रियन वाट्सनले भने, 'उनीहरूले (भारत) यस प्रकृतिको गतिविधि उनीहरूको नीति नभएको बताएका छन्… हामी बुझ्छौँ कि भारत सरकारले यस विषयमा थप अनुसन्धान गरिरहेको छ र आगामी दिनहरूमा यसबारे थप भन्न बाँकी छ। हामीले हाम्रो अपेक्षा व्यक्त गरेका छौँ कि जो कोहीलाई जिम्मेवार ठानिएको छ उसलाई जबाफदेही बनाउनुपर्छ,' भारत अनभिज्ञ थियो।

केही महिनाअघि क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले कुनै पनि तथ्य वा प्रमाण बिना नै भारतलाई खालिस्तानी कट्टरपन्थी तथा आतङ्कवादी हरदीप निज्जरको हत्या गरेको सार्वजनिक आरोप लगाएका थिए। मिडिया आउटलेटहरू एक पटक पनि सोधपुछ नगरी वा आरोपहरूमा कुनै तथ्यात्मक प्रमाण वा प्रमाणहरू नखोजेर मौका पाए। फेरि, सबै समाचार आउटलेटहरूले निज्जर आतङ्कवादी थिए र हतियार प्रशिक्षण शिविरहरू प्रदान गर्न पाकिस्तानमा थिए भनेर उल्लेख गर्न असफल भए।

जब पाकिस्तानको आईएसआई-समर्थित पिटर फ्रेडरिच जस्ता स्रोतहरू भारतको बारेमा छलफल गर्न उद्धृत गरिन्छ, यो पाठकहरूले त्यस्ता अव्यवस्थित प्रचारलाई अस्वीकार गर्ने कुरा हो। अब फर्किँदै छ कि प्रमुख पश्चिमी मिडिया आउटलेटहरू किन यस्तो एजेन्डालाई धक्का दिइरहेका छन्?

यसका अनगिन्ती कारणहरू हुन सक्छन्, तर यहाँ हामीले यो लक्षित भारत विरोधी कथा पश्चिमबाट उब्जिएको देखिन्छ भनेर केही कारणहरू प्रस्तुत गर्ने लक्ष्य राखेका छौँ।

भारतको बढ्दो आर्थिक र रणनीतिक प्रभाव विश्वव्यापी प्रभुत्वमा अभ्यस्त पश्चिमाहरूको कानमा ठ्याक्कै सङ्गीत छैन। प्राय: विदेश नीतिको विस्तारको रूपमा हेरिने पश्चिमी मिडियाले भारतलाई आफ्नो अन्तर्राष्ट्रिय प्रभावलाई कमजोर बनाउन बदनाम गर्ने प्रयास गरिरहेको हुन सक्छ।

पश्चिमी राष्ट्रहरूमा घरेलु विपक्षी राजनीतिक एजेन्डा, विशेष गरी ठूलो भारतीय डायस्पोरा जनसङ्ख्या भएकाहरूले मिडिया कभरेजलाई प्रभाव पार्न सक्छ। कतिपय राजनीतिक गुटहरूले आफ्नो उद्देश्यलाई अगाडि बढाउन भारतलाई नकारात्मक प्रकाशमा चित्रण गर्नु फाइदाजनक लाग्न सक्छ।

समाचारको प्रतिस्पर्धात्मक संसारमा, नकारात्मकता अक्सर बेचिन्छ। सामाजिक मुद्दाहरू, धार्मिक तनावहरू, वा भारतमा राजनीतिक विवादहरू हाई लाइट गर्ने कथाहरूले यसको उपलब्धिहरूमा सूक्ष्म रिपोर्टहरू भन्दा बढी क्लिकहरू र आँखाहरू आकर्षित गर्छन्। सनसनीपूर्णताप्रतिको यो प्रवृत्तिले देशको छवि बिगार्छ । सबैभन्दा प्रख्यात सहित पश्चिमका धेरै मिडिया आउटलेटहरू बाँच्न र सञ्चालन गर्न ठूलो आर्थिक दबाबमा छन्।

पश्चिमी सञ्चारमाध्यमहरूले प्रायः भारतमा समस्याहरू उठाउँछन् जबकि अन्य राष्ट्रहरूमा समान वा खराब समस्याहरूलाई बेवास्ता गर्छन्। यो चुनिंदा फोकसले सधैँ उथलपुथलमा फसेको भारतको झूटो छाप सृजना गर्छ, यसको जीवन्त लोकतन्त्र, समृद्ध अर्थव्यवस्था र उल्लेखनीय सामाजिक प्रगतिलाई बेवास्ता गर्दछ।

भारतलाई कभर गर्ने धेरै पश्चिमी पत्रकारहरूले यसको जटिल सांस्कृतिक र ऐतिहासिक सन्दर्भको गहिरो बुझाइको अभाव छ। यसले गलत व्याख्या, स्क्युड रिपोर्टिङ, र पुराना औपनिवेशिक कथाहरूको निरन्तरताको नेतृत्व गर्दछ।

भारतले अर्को वर्ष आम चुनावको दिशामा अघि बढ्दै गर्दा, शान्तिपूर्ण लोकतान्त्रिक प्रक्रियाको बाटोमा विदेशी-वित्त पोषित विरोध प्रदर्शन र गलत सूचना अभियानहरूले बाधक हुने अपेक्षा गरिएको छ।