बेइजिङ । पिपुल्स लिबरेशन आर्मी (पीएलए) भित्रको भ्रष्टाचारले चीनको सैन्य शक्तिमा अँध्यारो र चिन्ताजनक छायाँ मडारिइरहेको छ। हालैका बर्खास्तगीहरूले भ्रष्टाचार विरोधी अभियानहरूको वर्षौंको प्रयासबीच यस व्यापक मुद्दामा झन् प्रकाश पर्दै गएको छ। 

नेशनल पिपुल्स कांग्रेस (एसपीसी) बाट पीएलएको रकेट फोर्सका प्रमुख अधिकारीहरूसहित नौ वरिष्ठ जनरलहरूलाई निष्कासनले सेनाभित्र गहिरो भ्रष्टाचारलाई मात्र रेखांकित मात्रै गर्दैन यसले चीनको सशस्त्र सेनाको अखण्डतालाई कमजोर बनाउने प्रणालीगत त्रुटिहरू पनि झल्काउँछ।

यी प्रणालीगत त्रुटि रेखाहरूले पीएलएभित्र निरन्तर द्वन्द्वहरू चर्किएको संकेत गर्दछ र भ्रष्टाचारलाई सम्बोधन गर्न र सैन्य तयारी सुनिश्चित गर्न सी चिनफिङको नेतृत्वको प्रभावकारिताको बारेमा प्रश्नहरू खडा गरेको छ ।

राष्ट्रपति सीको पीएलएभित्र सार्वजनिक गरिएको भ्रष्टाचार विरोधी अभियानलाई सेनालाई खराबीबाट मुक्त गर्ने दृढ प्रयासको रूपमा प्रशंसा गरिएको छ। यद्यपि हालैका घटनाहरूको शृङ्खलाले उजागर गर्दै सैन्य शाखाहरू, विशेष गरी रकेट फोर्समा भ्रष्टाचार व्याप्त छ भनी प्रकट गर्दछ । 

कडा नियन्त्रणका बाबजुद उच्च पदाधिकारीहरूलाई बर्खास्त गर्ने नेतृत्वले भ्रष्टाचारलाई पूर्ण रूपमा जरैबाट उखेल्न असमर्थ वा नचाहेको औँल्याउन थालिएको छ। एयरोस्पेस र सैन्य उद्योगका तीन उच्च-पदाधिकारीहरू, वु यान्सेङ, लिउ शिक्वान र वाङ चाङ्छिङले डिसेम्बर २७, २०२३ मा चिनियाँ जन राजनीतिक परामर्शदात्री सम्मेलन (सीपीपीसीसी) ले आफ्नो पद फिर्ता लिएकोले राजनीतिक प्रतिक्रियाको सामना गर्नु परेको छ। 

भ्रष्टाचार अनुसन्धानले २०२३ देखि पीएलए रकेट फोर्ससँग सम्बन्धित चिनियाँ नेताहरूलाई द्रूत रूपमा हटाउने नेतृत्व गरेको छ। जसले सेनाको विकासमा राष्ट्रपति सीको अघिल्लो लगानीको बाबजुद महत्त्वपूर्ण अवरोधहरू देखाउँछ । 

रकेट फोर्स भित्रको पुनर्संरचना, मार्च २०२३ मा पूर्व कमाण्डर वेइ फेङ्गेको राजीनामा र त्यसपछिको भ्रष्टाचार विरोधी शुद्धीकरणमा चीनको सैन्य गतिशीलतामा जटिलताको अर्को तह थपेको छ । यो उल्लेखनीय छ कि रकेट फोर्समा भ्रष्टाचारको मुद्दा एक महत्त्वपूर्ण समयमा आएको छ जब चीनले आफ्नो आणविक क्षमतामा महत्त्वपूर्ण परिवर्तन गर्ने लक्ष्य राखेको छ।

पूर्व रक्षामन्त्री जनरल ली साङ्फूलाई अचानक हटाइयो र त्यसपछि उनीसँग जोडिएका नौ वरिष्ठ जनरलहरूलाई हटाइयोले पीएलएका शीर्ष नेताहरूमा भ्रष्टाचारको हदमा प्रश्न खडा गरेको छ। सीको नेतृत्व शैली, शक्तिको केन्द्रीकरणद्वारा भ्रष्टाचारलाई बढावा दिने अन्तर्निहित संरचनात्मक मुद्दाहरूलाई सम्बोधन गर्न खासै काम गर्दैन। बरु यसले क्षमताभन्दा बफादारीलाई प्राथमिकता दिएको देखिन्छ। पार्टीको वफादारीको आडमा भ्रष्टाचार फस्टाउन सक्ने वातावरण सिर्जना गरेको देखिन्छ।

चीनको मिसाइल डिभिजन र देशको आणविक हतियारको एक महत्वपूर्ण भागको व्यवस्थापनको लागि जिम्मेवार पीएलएको रकेट फोर्समा ध्यान केन्द्रित गर्दै व्यक्तिगत कार्यहरू भन्दा बाहिर विस्तारित प्रणालीगत सतहलाई उजागर गर्दछ। भ्रष्टाचार र घुसखोरीलगायत भ्रष्ट अभ्यासहरूमा उच्च-पदाधिकारीहरूको कथित संलग्नताले दण्डहीनताको संस्कृति झल्काउँछ जसले महत्वपूर्ण सैन्य निर्णय प्रक्रियाहरूमा प्रवेश गरेको छ।

रकेट फोर्ससँग सम्बन्धित कमाण्डरहरू जस्तै ली युचाओ, झाङ गेन्झोङ र लिउ गुआङ्बिनलाई बर्खास्त गर्नुले समस्याग्रस्त प्रवृत्तिलाई जोड दिन्छ। रकेट फोर्सको लडाइँ तयारीमा सम्झौता गरेको भ्रष्टाचारको दाबी पानी भरिएका मिसाइलहरू र त्रुटिपूर्ण लिडहरूको रिपोर्टसहित देशको रक्षा क्षमताहरूमा गम्भीर चिन्ता खडा गरेको छ। यसले व्यक्तिगत असफलतालाई मात्र नभई पीएलएको खरिद, निरीक्षण र जवाफदेही संयन्त्रहरूमा व्यापक असफलतालाई औँल्याउँछ ।

सीको नेतृत्व चुनौती: वफादारी वा पुनःसंरचना ?
सीको पीएलए भित्रको भ्रष्टाचार विरोधी अभियानलाई पार्टीप्रति पूर्ण बफादारी सुनिश्चित गर्न आवश्यक उपायको रूपमा तयार गरिएको छ। यद्यपि भर्खरैका खारेजहरूले यो अभियान वास्तविक संरचनात्मक सुधार भन्दा बफादारीमा बढी केन्द्रित रहेको सुझाव दिन्छ । योग्यताको सट्टा बफादारीका आधारमा व्यक्तिहरूलाई प्रमुख पदमा बढुवाले पार्टीको बफादारीको आडमा भ्रष्टाचार फस्टाउन सक्ने संस्कृतिलाई निरन्तरता दिन्छ।

अपदस्थ रक्षा मन्त्री ली साङ्फूसँग सम्बन्धित जनरलहरूको बर्खास्त र त्यसपछि जनरल डोङ जुनलाई रक्षा मन्त्रीको रूपमा नयाँ नेतृत्वको नियुक्तिले भ्रष्टाचारको मूल कारणहरूलाई सम्बोधन गर्न असफल हुने निरन्तर चक्रलाई सङ्केत गर्छ। सी जिनपिङको कर्मचारी फेरबदलको दृष्टिकोणलाई कस्मेटिक समाधानको रूपमा व्याख्या गर्न सकिन्छ जसले पीएलएको संगठनात्मक संस्कृति भित्रका गहिरो समस्याहरूलाई अस्पष्ट बनाउँछ।

पीएलए भित्रको भ्रष्टाचारको प्रभाव सैन्य प्रतिष्ठानभन्दा धेरै टाढासम्म फैलिएको छ । जसले राष्ट्रिय सुरक्षा र विश्वव्यापी मञ्चमा चीनको अडानलाई असर गर्छ । चीनको रक्षा रणनीतिको मुख्य भाग रकेट फोर्समा लडाइँ तयारीमा भएको सम्झौताको रिपोर्टले भ्रष्टाचार र रणनीतिक कमजोरीहरू बीचको चिन्ताजनक प्रतिच्छेदन प्रकट गर्दछ। यसले चीनको सैन्य प्रभावकारितामा मात्रै असर गर्दैन तर विश्व स्तरमा उसको विश्वसनीयतालाई पनि कमजोर बनाउँछ।

वित्त, ऊर्जा र राज्यको स्वामित्वमा रहेका उद्यमहरू जस्ता केन्द्रित शक्तिका क्षेत्रहरूमा लुकेका जोखिमहरूको सीको स्वीकारले विभिन्न क्षेत्रहरूमा भ्रष्टाचारको प्रभावको हदमा प्रश्न खडा गर्छ । भ्रष्टाचारलाई सम्बोधन गर्न व्यापक र पारदर्शी दृष्टिकोणको अभावले नेतृत्व वास्तविक प्रणालीगत सुधारमा भन्दा नियन्त्रण कायम राख्नमा बढी केन्द्रित भएको देखाउँछ।

पीएलएभित्र विशेष गरी रकेट फोर्स भित्र भर्खरको बर्खास्तहरूले एक महत्त्वपूर्ण लेन्स प्रदान गर्दछ जसको माध्यमबाट सीको नेतृत्व र चीनको सेनाभित्र भ्रष्टाचारको अवस्थाको मूल्याङ्कन गर्न सकिन्छ। भ्रष्टाचार विरोधी अभियानको घोषणा सफलताको बावजुद, निरन्तर मुद्दाहरूले वास्तविक सुधार भन्दा बफादारीलाई प्राथमिकता दिने नेतृत्वलाई केन्द्रित गर्दछ। 

सुधारको खाली वाचा स्पष्ट हुन्छ जब पीएलएले भ्रष्टाचारका व्यक्तिगत मामिलाहरू मात्र होइन भ्रष्टाचारलाई बढावा दिने गहिरो संस्कृतिसँग पनि लड्छ । यी बर्खास्तहरूले भ्रष्टाचार उन्मूलन गर्न दृढ प्रतिबद्धताको सङ्केत गर्नुको सट्टा, कारणहरू भन्दा लक्षणहरूलाई सम्बोधन गर्ने प्रतिक्रियाशील दृष्टिकोणलाई संकेत गर्दछ । 

चीन अगाडि बढ्दै जाँदा पीएलएले भ्रष्टाचार विरुद्धको संघर्ष र सी जिनपिङको नेतृत्वमा देखिएका चुनौतीहरूलाई आलोचनात्मक रूपमा जाँच्न आवश्यक छ । 

देशको सुरक्षा र विश्वव्यापी प्रतिष्ठा सेना भित्र प्रणालीगत समस्याहरूको सामना गर्ने क्षमतामा निर्भर गर्दछ, कस्मेटिक समाधानहरू भन्दा बाहिर वास्तविक संरचनात्मक सुधारहरू तर्फ सर्दै जसले बफादारी भन्दा क्षमतालाई प्राथमिकता दिन्छ। त्यस बेलासम्म चीनको सैन्य शक्ति र यसको नेतृत्वको विश्वसनीयतामाथि भ्रष्टाचारको छाया मरिरहने छ ।