बेइजिङ । चीनमा लैङ्गिक असन्तुलन सबैभन्दा चिन्ताजनक विषय बनेको छ । अविवाहित पुरुषको सङ्ख्या बढ्दै गएपछि धेरै प्रान्तका स्थानीय सरकारहरूले समस्याको समाधान खोज्न अनौठो दृष्टिकोण अपनाएका छन् । 

उनीहरूले अविवाहित पुरुषहरूलाई सफलतापूर्वक मद्दत गर्ने म्याचमेकरहरूलाई नगद पुरस्कार प्रदान गरिरहेका छन् । ती पुरस्कारमा– विवाह गर्नुहोस् र अन्य प्रोत्साहनहरू प्रदान गर्नुहोस् लगायतका रहेका छन् ।

देशका महिलाहरू घट्दो जन्मदरसँग सङ्घर्ष गरिरहेका छन् । चिनियाँ समाचार साइट द पेपरका अनुसार शान्सी र ग्वाङ्डोङ जस्ता केही चिनियाँ प्रान्तका स्थानीय सरकारले ३० देखि ४५ वर्ष उमेरका पुरुष र महिलाबीच विवाह गराउन ५ लाख पुरस्कारको घोषणा गरेका छन् भने नमान्नेलाई ६०० देखि १,००० युआन (अमेरिकी डलर ८४ देखि १४० अमेरिकी डलर) सम्म जरिबाना लगाउन थालेका छन्।

चीनको २०२० को जनगणना अनुसार, देशमा ७२२ मिलियन पुरुष र ६९० मिलियन महिलाहरू छन्। १९७९ देखि २०१५ को बीचमा जन्मेकाहरूमा लैङ्गिक असन्तुलन सबैभन्दा बढी देखिन्छ । जुन अवधि विश्वको दोस्रो आर्थिक शक्तिमा एक बच्चाको आदर्श थियो । 

राष्ट्रिय तथ्याङ्क ब्युरो (एनबीएस) को अनुसार, २०२१ मा, ग्रामीण क्षेत्रमा लिङ्ग अनुपात प्रत्येक १०० महिलाको लागि करिब १०८ पुरुष थियो । समग्रमा आज चीनमा ३० मिलियन भन्दा बढी पुरुषहरू छन् जो एक्लै मर्ने भाग्यमा छन् ।

स्पष्ट लैङ्गिक अन्तरका कारण यसले देशको सामाजिक स्थायित्व र आर्थिक वृद्धिमा असर पार्न सक्ने डर नीति निर्माताहरूमा छ । यो खाडल पूर्ति गर्न सजिलो नभए पनि योग्य ब्याचलरको लागि दुलही खोज्न म्याचमेकरहरूको भूमिका समयको आवश्यकताको रूपमा हेरिएको छ।

लैङ्गिक असन्तुलनको समस्या चीनभरि व्याप्त छ। यद्यपि यो ग्रामीण क्षेत्रहरूमा बढी स्पष्ट छ जहाँ केटाहरूको प्राथमिकता केटीहरूको तुलनामा गहिरो रूपमा राखिएको छ। 

ग्रामीण क्षेत्रमा अविवाहित पुरुषको बढ्दो सङ्ख्यालाई हेर्दै द पेपरले शान्सी प्रान्तको जियाङजियाझुआङ गाउँको उदाहरण प्रस्तुत गरेको छ। उक्त गाउँमा २५ देखि ४० वर्ष उमेर समूहका २७० घरपरिवार र ४० भन्दा बढी अविवाहित पुरुष रहेको चिनियाँ समाचार पोर्टलले जनाएको छ।

चीनमा सन्तानको प्राथमिकता शताब्दीयौंदेखि चल्दै आएको छ। "बाल हत्या, केटीहरूको परित्याग र खाना र स्वास्थ्यको सन्दर्भमा केटाहरूलाई अनुकूल व्यवहारले लामो समयदेखि पुरुषहरूको सङ्ख्या बढेको छ," द गार्डियनले एउटा रिपोर्टमा भनेको छ । यस सामाजिक समस्याको लागि चीनको एक सन्तान नीतिलाई जिम्मेवार मानिन्छ। १९८० को प्रारम्भमा, त्यहाँ प्रत्येक १०० महिलाहरूको लागि १०८ पुरुषहरू थिए। सन् २००० सम्ममा यो असन्तुलन बढेर १२० पुरुषसम्म पुगेको र आन्हुई, जियाङ्सी र शान्सी जस्ता केही प्रान्तहरूमा १३० भन्दा बढी पुगेको गार्जियनले बताएको छ।

केही विश्लेषकहरूले चीनमा अविवाहित पुरुषको सङ्ख्यामा भएको वृद्धिलाई युवाहरूको बेरोजगारीको उच्च दरसँग जोड्छन्। साउथ चाइना मर्निङ पोस्टले भनेका छन् कि जागिर नभएका युवाहरूलाई आफ्नो परिवारको पालनपोषण गर्न गाह्रो हुने भएकाले उनीहरू एक्लै बस्न रुचाउँछन्। चीनको राष्ट्रिय तथ्याङ्क ब्युरोको मासिक तथ्याङ्कअनुसार चीनमा १६ देखि २४ वर्ष उमेर समूहका युवाहरूको बेरोजगारी दर सन् २०२३ को डिसेम्बरमा १४.९ प्रतिशत थियो।

जीवनयापनको उच्च लागतले युवाहरू र उनीहरूको जीवनप्रतिको दृष्टिकोणलाई पनि असर गरिरहेको छ। बेइजिङ, सांघाई, ग्वाङ्झाउ र चेङ्दु जस्ता सहरहरूमा जहाँ जीवनयापनको लागत निकै उच्च छ। शिक्षित र उच्च तलब पाएका युवाहरूको बढ्दो सङ्ख्यामा एक्लै बस्न रुचाउँछन् । विवाह र बच्चा जन्माऊँ घृणा गर्छन्। हङकङमा आधारित अङ्ग्रेजी अखबारले यो झुकाव विशेष गरी २० देखि ३० वर्ष उमेर समूहका युवाहरूमा रहेको बताएको छ।

तर चीनको सहरी क्षेत्रमा पुरुष मात्रै होइन महिलाहरू पनि अविवाहित रहन रुचाउँछन्। कम्युनिस्ट यूथ लिगद्वारा १८-२६ वर्षका २,९०५ अविवाहित सहरवासीहरूको अक्टोबर २०२१ मा गरिएको सर्वेक्षणले ४३.९ प्रतिशत महिलाले विवाह गर्ने मनसाय वा त्यसो हुने निश्चित नभएको जनाएको छ, जबकि २४.६ प्रतिशत पुरुष अविवाहित रहन चाहन्थे।

चीनको ग्रामीण क्षेत्रमा सरकारले युवाहरूलाई विवाह गर्न प्रोत्साहन गरे पनि ठूलो सङ्ख्यामा केटीहरू विवाह गर्नबाट जोगिएका छन्। देशका धेरै प्रान्तहरूले नव विवाहित जोडीलाई बेहुलीको उमेर २५ वर्ष वा सोभन्दा कम भएमा १ हजार युआन (१३८ अमेरिकी डलर) नगद पुरस्कार दिने घोषणा गरेका छन्। 

राष्ट्रपति सी जिनपिङले गत वर्ष "विवाह र सन्तान जन्माउने नयाँ संस्कृतिको विकास गर्ने" आवश्यकताको बारेमा भाषण दिएका थिए। तर देशले ठूलो लैङ्गिक असन्तुलनको सामना गरिरहेको र तीन करोडभन्दा बढी पुरुषले आफ्नो लागि श्रीमती खोज्न नसक्दा अविवाहित जीवन बिताइरहेकाले घट्दो जन्मदरको समस्या समाधान गर्न चिनियाँ अधिकारीहरूलाई निकै गाह्रो हुँदै गएको छ।

रोयटर्सका अनुसार चीनको जनसङ्ख्या २०२३ मा लगातार दोस्रो वर्ष घट्ने क्रममा छ।  किनभने यो रेकर्ड न्यून जन्मदर र कोभिडको मृत्युको लहरले मन्दीलाई तीव्रता दिनेछ। जसमा कडा लकडाउन समाप्त भएपछि यसले अर्थतन्त्रको वृद्धि सम्भावनामा गहिरो दीर्घकालीन प्रभाव पारेको छ। २०२३ मा चीनमा कुल जनसङ्ख्या २.०८ मिलियन अर्थात् ०.१५ प्रतिशतले घटेर १.४०९ अर्ब पुग्ने अनुमान गरिएको छ।