बिरानो यो मन्दिरमा कुनै दियो बल्दैन,,
नआऊ मेरो सामु तिमी मैले छोएको पानी चल्दैन,,
सधै म रमेको हुन्छु आफ्नै छायाँको साथमा
बुझ्नै सकिन मैले कुन्नि के राख्या छ जातमा
यी गीतका पंक्तिहरु सरर बुझने हो भने पनि कति मार्मिक छन् । मान्छे मान्छे भित्रको बिभेद कस्तो सहि नसक्नु र बुझि नसक्नु कति अचम्मको ? कहिले काहीँ लाग्छ यो जात कसले बनायो र कहाँबाट बन्यो ? सायद गीतकार बिनु काफ्लेलाई पनि यस्तै लागेर नै यी टुक्राटुक्रा शव्दलाई हरेक वाक्य बनायर जोडिदिनु भएछ । साच्चै मान्छे मान्छेमा बिभेद किन ? आखिर मैले पनि धेरै कुरा पढे लेखे यो बिभेदको कुनै उत्तर भेटिएन ।
गीतकार काफ्लेले जसरी शव्दहरुमा एक प्रकारको रंग भर्दै पूर्णता दिनुभएको छ त्यहाँभन्दा कर्णप्रिय आवाजमा यश कुमारले स्वर र संगितले भरिदिए छन् । अझ मैले सुने अनुसार त उक्त गीतलाई नयाँ संसार एल्वमको निकृष्ट गीत ठानेर नेपालको मिडियामा समेत त्यस्लाई बज्न दिइएन कारण जातीय दंगा फैलाउने अनुमान लगाउँदै त्यसलाई रोक लगाइएको थियो रे त्यति बेला २०५८ साल तिर । यथार्थ चरित्रण गरिएको छ कि यो गितमा हाम्रो समाजमा जे भैरहेको छ त्यसलाई टपक्क टिपेर समाजमा राखे जस्तै छ ।
के अन्तर जातीय माया प्रेम वस्नु ठुलो भूल हो ? र कसरी कस्ले दिन्छ मलाई यसको जवाफ यो के अपराध हो ? अन्तरजातीय प्रेम मात्रै नभई बिबाह गर्नु ? यहि कुरालाई हाम्रो समाजले कहिलेसम्म यसलाई महाअपराध ठान्ने ? किन ? किन ? किन ? २१ औ शताब्दीमा यहाँ धेरै राजनीतिक परिवर्तन आएका छन् । त्यस्तै आर्थिक सामाजिक, सास्कृतिक, आज भेषभुषा धर्म लिङ्ग, रहनसहन, खानपिनदेखि लिएर धेरै कुरामा परिवर्तन आउँदा पनि अझै हाम्रा समाजमा कुसस्कार कुप्रथा, कुरीतिले किन जरा झन झन गाड्दै गइरहेका छन् ?
मुलुकमा अझै पनि अन्तरजातीय विवाह गर्नेहरु हुन या प्रेम गर्ने नै याहा यस्ता धेरै जोडीहरू विस्तापित भैरहेका छन् । उनीहरुले आफू र आफ्नो सु–समन्ध र प्रेम समधुर बनाउन जति प्रयास गरे पनि यसमा सफल हुन अझै कठिनाई भैरहेको छ । अहिलेका जमनामा पनि अन्तरजातीय विवाह र प्रेम समाजले पचाउन नसक्नु बिडम्बना हो । समाजमा व्याप्त जातीय भेदभाव तथा छुवाछुत अन्त्य गर्न ऐन(कानुन मात्रै बनाउनेभन्दा पनि कार्यान्वयन गर्न कोही सक्रिय हुँदैनन् । र होस पनि कसरी ? जो ब्यक्तिको समाजमा हालीमुहाली चल्छ उनीहरु नै यो कुरालाई समाजमा पचाउन सक्दैन् ।
लाग्छ ऐन कानुन जति बलियो बनाए पनि यसले कुनै प्रभाव पार्ला जस्तो लाग्दैन किनकी नेपालमा कानुन पालना गर्ने जनता मात्रै छन् । कानुन बनाउने र पालना गराउनेले यहाँ जे गरेपनि चल्छ जसो गरेपनि चल्छ उनीहरु कहिलै चाहँदैनन् यो कुरामा समाज रुपान्तरण गर्न । सुन्दै दुख लाग्छ जातीय भेदभाव तथा छुवाछुत होस या कुनै अन्तरजातीय विवाह होस या प्रेम जोडीले आफुमाथि अन्याय भयो भनेर प्रहरी प्रशासनमा उजुरी दिँदासमेत उजुरी दर्ता हुँदैन । प्रेम विवाह गर्नु कुनै अपराध होइन । तर हाम्रो समाजमा जातीय विभेदले गर्दा कतिपय प्रेमजोडीलाई घर परिवारले समाजमा उनीहरुलाई सफल हुन दिएका छैनन् ।
अन्तर जातीय विवाहलाई नेपालको कानुनले मान्यता दिएता पनि अझै नेपाली समाजले यसलाई स्वीकार्न सकेको छैन । यहा अन्तरजातीयं प्रेम सम्वन्ध राखेका जोडीहरु एक हुन चाहान्छ चाहे घाटीमा पासोको कुरा होस या चाहे बीसको थोपाले होस बरु उनीहरु मर्न चाहन्छन् । तर छुटिट्न चाहान्न् । तर यो समाजमा आफ्ना सन्तानहरुलाई आफ्नो सारा संसार ठान्ने अबिभावकहरुको सामु प्रश्न । सन्तानले चाहेको खुशी तपाइको खुशी हुन सक्दैन र ? आफ्नो प्रेम र आफुले चाहेको खुशीहरु न पाउँदा एउटै डोरीमा झुण्डिएर आत्महत्या गर्ने प्रेम जोडीहरुलाइ तपाई के भन्नु हुन्छ ?
अभिभावकले सन्तान चाहन्छन् कि इज्जत ? जो सन्तानले चाहेको खुशी लुट्दै आफ्नो इज्जतको झुटो खोल ओडी अडिग रहन्छन र सन्तानलाई रुवाएरै भएपनि आफु हाँस्न खोज्छन । कति अचम्मको छ है ? यो समाज जातियताकै नाममा अझै पनि अरुलाई रुवाउने काम गरिरहन्छन् कती सम्म ? आखिर बाहुन, क्षेत्री, दलित, यस्ता पनि जात हुन्छन् ? जस्को मासु काट्दा पनि निस्कने रगत नै हो । मासु काट्दा सबै लाई दुख्छ भने अझ त्यस भित्र के को जातियता के छ फेरि ? यसमा पनि प्रेम गर्नेहरुलाई यो कु दृष्टिले धरैलाई समाज बिहिन जिवन मरण को बिचमा पनि पुराएको छ । मानिस मानिसमा के को भेदभाव ? बुझ्नै सकिन मैले कुन्नि के राख्या छ जातमा ? आफ्नो खुसि रोजौ आमा बा लाई बाच्न गार्हो आफ्नो खुशि त्यागौ आफैलाई बाँच्न गाह्रो ।
एक्काइसौ शताब्दीसम्म आइपुग्दा पनि अझसम्म मानिसमा चेतनाको कमि किन होला ? मानिस मानिसमा किन यस्तो भेदभाव हो र मानिसले बनाएको जातलाई लिएर ठूलो जात र सानो जात भन्ने जस्तो सानो सोचका कारण यसरी भबिष्यको सुन्दर सपना देख्ने प्रेमी प्रेमिकाको जोडीले मृत्युवरण गर्न बाध्य भएका छन । हरेक वर्ष हरेक महिना अन्तर जातीय विवाह गरेका जोडीहरु घर परिवारले नस्वीकारेको कारण आत्महत्या गरेको समाचार सुन्दै र पढ्दै आइरहँदा पनि किन यस्ता प्रेम बिबाह गरेका जोडीहरुलाई अलग बनाएर आत्महत्या गर्न बाध्य किन पारिन्छ ?
देशमा जातीय भेद भाव र छुवाछुत बिरुद्द कानुन भए पनि अहिलेसम्म त्यस्ता आत्महत्या गर्न बाध्य बनाउने व्यक्तिमाथि कारवाही हुनुपर्छ जातीयबीचको असमानता, जातीय भेदभाव तथा छुवाछुतको अन्त्य, गरी समतामूलक, शान्तिपूर्ण र समृद्ध समाज निर्माण आजको आवश्यकता हो ।
