काठमाडौं । नवदुर्गाको पहिलो रुप हो शैलपुत्री । शक्तिको आराधनाको महापर्वको रुपमा रहेको नवरात्रको पहिलो दिन मनाईन्छ शक्तिस्वरुपमा देवी शैलपुत्रीको पूजापर्व ।

हिन्दू धर्मग्रन्थका अनुसार देवी शैलपुत्रीको जन्म पर्वतराज हिमालयमा भएको थियो । त्यसैले उनलाई शैलसुता पनि भनिन्छ । तिनै देवी शक्ति स्वरुपा देवीको पूजा नवरात्रिको पहिलोदिन गरिन्छ । 

देवी शैलपुत्रीको उत्पत्तिको कथा 
पौराणिक आख्यानका अनुसार आफ्नो पूर्व जन्ममा देवी शैलपुत्री प्रजापति दक्षराजकी कन्या थिईन् । तव उनको नाम सति थियो । आदि शत्तिः देवी सतिको विवाह भगवान शंकरसँग भएको कुरा स्वस्थानी व्रत कथा सुन्ने सबैलाई थाहा भएकै विषय हो । सतिपिता दक्षले एकदिन एउटा यज्ञगरे । जसमा सबै देवीदेवतालाई बोलाए तर भगवान शिवलाई भने उनले नबोलाएपछि सति यज्ञमा आफैं गएको र त्यहाँ आफ्नो बाबुआमाले आफ्ना पतिको अपमान गरेको देखेर प्राण त्याग गरेको विषय त हामीले धेरै अघि नै सुनिसकेको विषय हो । 

त्यसको पछिल्लो जन्ममा देवी सतिले हिमालयकी पुत्री देवी पार्वतिको नाममा जन्म लिइन् । जसलाई शैलपुत्री पनि भन्न थालियो । तिनै शैलपुत्रीले देवीको रुपमा जगत९कल्याणका लागि पार्वती, हेमवती तथा शैलपुत्रीको नामबाट चिनिने तिनै शैलपुत्रीको नवरात्रिमा पहिलोदिन पूजा गरिन्छ ।

यस्तो हुन्छ प्रथम नवदुर्गा शैलपुत्रीको दिव्य रुप
नवदूर्गामध्ये पहिलो देवी शैलपुत्री आफ्नो दाहिने हातमा त्रिशूल धारण गर्दछिन् । जुन भगवान शिवको पनि अस्त्र हो । देवी शैलपुत्रीको त्रिशूल जसले पापियोका विनास गर्छ र त्यसैले आफ्नो भक्तलाई अभयदान पनि दिनसक्छ । 

उनको वायाँ हातमा कमलको पुष्प रहेको हुन्छ । जुन अविचल ज्ञान तथा शान्तिका प्रतीक हुन् । भगवान शिवका भान्तिदेवी शैलपुत्रीको वाहन पनि वृषभ नै हुन् । त्यसैले पनि यिनलाई यही कारणले उनलाई वृषारूढ देवीको नामले पनि चिनिन्छ । 

देवी शैलपुत्रीको आराधनाको प्रभावशाली मन्त्र

नव दुर्गाका प्रथम रुप शैलपुत्रीको शक्ति अपरम्पार रहेको छ । मान्यता यो रहेको छ कि नवरात्र९पूजनको प्रथम दिन यी देवीको उपासना उपयुक्त मन्त्रद्वारा गर्नाले साधकको मनोवाञ्छित फलको प्राप्ति हुन्छ वा देवी माताको कृपा प्राप्त हुन्छ भन्ने विश्वास हो । हेर्नुहोस् शैलपुत्रीको आराधनाको मन्त्र यस्तो छ ।  

माता शैलपुत्रीको ध्यान मन्त्र –

वंदे वांछितलाभाय चंद्रार्धकृतशेखराम्‌ । 
वृषारूढ़ां शूलधरां शैलपुत्रीं यशस्विनीम्‌ ॥
पूणेन्दु निभां गौरी मूलाधार स्थितां प्रथम दुर्गा त्रिनेत्राम् ।
पटाम्बर परिधानां रत्नाकिरीटा नामालंकार भूषिता ॥
प्रफुल्ल वंदना पल्लवाधरां कातंकपोलां तुंग कुचाम् ।
कमनीयां लावण्यां स्नेमुखी क्षीणमध्यां नितम्बनीम् ॥

प्रथम दुर्गा त्वंहि भवसागरस् तारणीम् ।
धन ऐश्वर्य दायिनी शैलपुत्री प्रणमाभ्यम् ॥
त्रिलोजननी त्वंहि परमानंद प्रदीयमान् ।
सौभाग्यरोग्य दायनी शैलपुत्री प्रणमाभ्यहम् ॥
चराचरेश्वरी त्वंहि महामोहस् विनाशिन ।
मुक्ति भुक्ति दायनीं शैलपुत्री प्रमनाम्यहम् ॥ (हाम्राकुरा आर्काइभबाट)