बेइजिङ। चीनभरि हजारौँ अधूरा अपार्टमेन्टहरू समावेश भएको ठूलो सङ्कटले सरकारलाई पर्खिरहेको छ। जबसम्म यसले गम्भीर कोभिड प्रकोपलाई सम्बोधन गर्दछ र जनताको दबाबमा भर्खरै मात्र उठाएको कडा तालाबन्दीको कारण आर्थिक प्रकोपबाट बच्न प्रयास गर्दछ।

देशको सम्पत्ति कर्जा बजारमा खराब कर्जा बढ्दै गएको छ। यो वर्ष कुल कर्जाको २९ प्रतिशत रहेको छ। मानिसहरूले आफ्नो धितो फिर्ता गर्न अस्वीकार गरिरहेका छन् र अवस्थित-घर बजारमा मूल्य गिरावट अब लगभग एक दशकमा सबैभन्दा तीव्र छ। अधिकांश चिनियाँहरूले आफ्नो सबै बचत आवासमा लगानी गर्दा, सङ्कटले निकट भविष्यमा पनि जीविकोपार्जनलाई खतरामा पार्न सक्छ।

सरकारले तनाव कम गर्न भरपुर प्रयास गरिरहेको छ। चाइना बैङ्किङ एण्ड इन्स्योरेन्स रेगुलेटरी कमिसनले बैङ्कहरूलाई घरजग्गा विकासकर्ताहरूको लागि ऋण सहयोग बढाउन आग्रह गरेको छ। सरकारी तर्क एक पटक घरहरू तयार भएपछि असन्तुष्ट घर खरिददारहरू उनीहरूको धितो बहिष्कारलाई बन्द गर्ने विषयमा विश्वस्त छ।

जुलाईदेखि बहिष्कार अभियानले राज्यलाई थप सशङ्कित पारेको छ। चीनमा घर जग्गा कम्पनीहरूले घरहरू निर्माण हुनु अघि नै बेच्न थाल्छन् र घर खरिदकर्ताहरूले आफ्नो फ्ल्याट, अपार्टमेन्ट वा घर प्राप्ति गर्नुअघि नै ऋण तिर्न थाल्नुपर्छ। विकासकर्ताहरूले निर्माणको लागि वित्तपोषणको लागि भुक्तानीको रूपमा प्रयोग गर्छन्। यस चक्रमा कुनै एकमा सङ्कट आए  सम्पूर्ण प्रक्रियालाई हानि पुर्‍याउँछ।

२०२२ को सुरुमा चीनभरि हल्लाहरू थिए, किनभने घर खरिददारहरूले सयौँ घर परियोजनाहरू ढिलाइ वा रोकिएको महसुस गरे। किनभने विकासकर्ताहरूले नगद सङ्कटको सामना गरिरहेका थिए। सबैभन्दा ठूला कम्पनीहरू मध्ये एक, एभरग्रान्ड, गत वर्ष आफ्नो ऋणमा पनि डिफल्ट भयो। अरू धेरैले ऋणदाताहरूबाट सुरक्षा खोजे।

फलस्वरूप घरको भाउ घट्न थाल्यो। धेरै पुँजी अर्ध-समाप्त घरहरूमा ताला लगाइएको थियो जहाँ निर्माण महिनौँदेखि रोकिएको थियो, तिनीहरूलाई अधूरा फ्ल्याटहरू लगभग बेकार बनाइयो। आक्रोशित घर खरिददारहरूले यस्तो अवस्थामा धितो तिर्न अस्वीकार गरे।

यी सम्पत्तिहरूमा लगानी गरेका १८ प्रान्तका झन्डै ५० चिनियाँ सहरका घर खरिदकर्ताहरूले ऋण तिर्न छाडेका छन्। सरकार अब स्थानीय सरकारसँग मिलेर काम गर्न चाहन्छ। अधूरा परियोजनाहरू समयमै डेलिभरी सुनिश्चित गर्न जनताले धितोको भुक्तानी पुनः सुरु गर्न सुनिश्चित गर्न थालेका छन्। 

सरकारले सन् १९९८ मा राष्ट्रव्यापी आवास बजार सिर्जना गर्दा न सरकार, न जनता वा घर जग्गा विकासकर्ताहरूले पनि यो सङ्कटको परिकल्पना गरेका थिए। त्यस बेलासम्म घर बिक्री सख्त रूपमा निजी थियो। जनसङ्ख्याको ठूलो हिस्सा सहर र सहरबाट टाढा गाउँमा बस्ने भएकाले पनि त्यति माग थिएन।

आर्थिक गतिविधि वर्षौँमा बढ्दै जाँदा, सहरी जनसङ्ख्या ५० करोडसम्म विस्तार हुन थाल्यो। यसले घरजग्गा र निर्माण कम्पनीहरूको लागि ठूलो व्यावसायिक अवसर सिर्जना गर्‍यो जसले घर परियोजनाहरूमा उज्ज्वल भविष्य देख्यो।

घरजग्गा बजारमा पैसाको बाढी आयो। उदीयमान मध्यम वर्गले नयाँ घरहरूमा सुरक्षित लगानीको स्रोत देखे। घरको माग बढ्दै गएपछि एक दशकमा घरको मूल्य ६ गुणाले बढ्यो।

सबै जना घर जग्गा विकास बूममा सामेल भए। मानिसहरूले ऋण लिएर आफ्नो सम्पूर्ण सम्पत्ति यी आयोजनाहरूमा फ्याँक्न थाले। राजस्वको ठूलो हिस्सा करमा आर्जन गर्दा सरकार खुसी पनि छ।