काठमाडौँ । गत असार मध्यमा नेपाली कांग्रेसका नेता तथा पूर्व रक्षामन्त्री भीमसेनदास प्रधानको परिवार एउटा ठूलो दुर्घटनामा पर्यो । त्यो दुर्घटनाको असर अहिलेसम्म छ । तत्काल घट्ने सम्भावना देखिँदैन । 

अमेरिका उडेकी छोरीको बिदाइ गरेर त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट फर्किनै लाग्दा उनकी श्रीमती विद्या वनमालीले एउटा अकल्पनीय दुर्घटना भोग्नुपरेको थियो । त्यो दुर्घटनाको कारण थियो इलेक्ट्रिक भेहिकल । 

बागमती प्रदेश ०१–०२७ च १५९० नम्बरको उक्त गाडी एमजीको जेडएस भेरियन्ट मोडलको हो । यो प्रधानको परिवारले प्रयोग गर्दै आएको छ । छोरीलाई बिदाइ गरेर फर्किने क्रममा विभानस्थलको अराइभलतर्फको पार्किङबाट वनमालीले उक्त कार स्टार्ट मात्रै के गरेकी थिइन् गाडी अचानक हुँइकियो । 

प्रधानका अनुसार उक्त गाडीले एक्कासी एक सय भन्दा बढी किलोमिटर प्रतिघण्टाको स्पिड लिएपछि नियन्त्रण बाहिर गएको थियो । अरु गाडीसँग पनि ठोक्किन थालेपछि थप क्षति नहोस् भनेर वनमालीले कारलाई इँटाको थुप्रोमा ठोक्काइदिएकी थिइन् । 

यो दुर्घटनापछिको भिडियो यतिबेला सामाजिक सञ्जालमा भाइरलसमेत भएको थियो । विमानस्थलभित्रै अचानक त्यति ठूलो दुर्घटनापछि अचेत अवस्थामा रहेकी उनलाई ट्राफिक प्रहरी, प्रहरी र सर्वसाधारणले उद्दार गरी अस्पताल पठाएका थिए । उनको टाउकोमा गम्भीर चोट लागेको थियो भने हात तथा छातीका विभिन्न हड्डीहरु भाँचिएका थिए । 

अहिले के छ अवस्था ?
दुर्घटनाको साढे तीन महिना भइसक्दासम्म प्रधानले पत्नीको उपचारमा लाखौँ रुपैयाँ खर्च गरिसकेका छन् । उनलाई घरमै ल्याएर उपचार गरिराखिएको छ । अहिले पनि दैनिक चिकित्सक र थेरापिष्टहरुले नियमित उपचार गर्छन् । 

समय समयमा अस्पताल जानुपर्ने बाध्यता छुट्टै छ । विद्याको दैनिकी सामान्य हुनै सकेको छैन । उनका लागि अस्पतालमा जस्तै घरमा पनि सोही सुविधाको कोठा बनाइएको छ । 

उनका लागि डिजिटल बेड नै राखिएको छ । पूर्व मन्त्री प्रधानले डिजिटल बेड खोज्ने क्रममा सिंगापुरबाट एक जनाले ल्याएको र उक्त सेकेन्ड हेन्ड बेड एक लाख रुपैयाँमा किनेको बताए । 

श्रीमतीको नियमित रेखदेख गर्न पर्ने भएपछि उनको राजनीतिक गतिविधि पातलिएको छ । राजनीति नै पातलिएपछि उनले नेता कार्यकर्ता भेटघाटका लागि भनेर प्रयोग भइराखेको कोठालाई पत्नी विद्याको अस्पतालको कोठा बनाउन पुगेका छन् । 

उनको सपोर्टका लागि घण्टाको एक सय २५ रुपैयाँ दिएर सहयोगी नै राखिरहेका छन् । फिजियोथेरापीका लागि बिहान र साँझ गरी दुई पटक नर्भिकबाट डाक्टर आउने गरेका छन् । 

सबैका लागि प्रधानले मासिक रुपमा तलब नै दिँदै आएको बताए । विद्याको स्वास्थ्यमा केही सुधार भएको तर बाहिर हिँडडुल गर्ने अवस्था तत्काल नभएको प्रधानले बताएका छन् । 

बिरामी निरन्तर बेडमै रहने र बल्ल बल्ल सहाराले कोठा वरिपरि हिँडडुल गराउँदै आएको उनले बताए । 

दुर्घटनापछि प्रधानले गाडीको प्राविधिक अवस्था र दुर्घटनाबारे मुरारकासँग कुरा गरेका थिए । शुरुमा आफूले यसबारे बुझ्न लगाउने बताए पनि त्यसपछि भने मुरारका सम्पर्कमै आएनन् । 

प्रधानले अहिलेसम्म एक पैसा पनि नपाएको बताए । 

अहिलेसम्म गाडीको प्राविधिक पक्ष, दुर्घटनाको कारण र क्षतिपूर्तिबारे कुरा गर्न कम्पनीको तर्फबाट कोही नआएको र आफूले सम्पर्क गर्न खोज्दा सम्पर्कमा आउनसमेत नचाहेको प्रधानको गुनासो छ ।

दुर्घटनाको केही दिनपछि भने कम्पनीको मार्केटिङ विभागका सन्दीप क्षेत्रीले उक्त गाडीको प्राविधिक परीक्षण भइरहेको र त्यसको निष्कर्ष आउन बाँकी रहेको बताएका थिए । यसका लागि केही समय लाग्नसक्ने उनको भनाइ थियो ।  ‘उक्त दुर्घटना र गाडीको प्राविधिक पक्षबारे परीक्षण गरिरहेका छौँ, आयातित सामान भएकोले यसको परीक्षण गर्न समय लागेको हो । त्यसबारे केही दिनभित्रै रिपोर्ट सार्वजनिक गर्छौं,’ उनले भनेका थिए । 

त्यसपछि कसैले पनि चाँसो नराखेको प्रधानको गुनासो छ । 

प्राविधिक कमजोरी मुख्य कारण
यो दुर्घटनाको पछाडि सबैभन्दा मुख्य कमजोरी गाडीको प्राविधिक कमजोरी रहेको प्रधान बताउँछन् । स्टार्ट हुनेबित्तिकै गाडी एक्कासी हुत्तिनु र गाडी ठोक्किँदा पनि एयरब्याग नखुल्नुले आफ्नो परिवारमा यति ठूलो क्षति भएको उनको भनाइ छ । सोही कारण घाइते विद्याको अवस्था सामान्य बन्नै सकेको छैन ।

कुनै पनि सवारी साधन ठूलो दुर्घटनामा पर्दा चालकको टाउको र छाती जोगियोस् भनेर एयरब्यागको व्यवस्था गरिएको हुन्छ । गाडीको स्टेरिङमा रहने उक्त एयरब्याग गाडी ठोक्किएर उच्च प्रेसर भएको ५ मिलिसेकेन्डभित्रै खुल्ने र यसले टाउको र छातीलाई स्टेरिङ वा त्योभन्दा अगाडिको भागसँग ठोक्किनबाट जोगाउँछ । 

यस्तो एयरब्याग सिटबेल्टले छातीमा पार्ने प्रेसरलाई समेत कम गराउने उद्देश्यले डिजाइन गरिएको हुन्छ । तर यो दुर्घटनामा एयरब्यागले समेत काम नगरेको प्रधानको भनाइ छ । 

ईभी गाडीको प्रयोग बढ्दो तर कम्पनी गैरजिम्मेवार
पछिल्लो समय नेपालमा इलेक्ट्रिक भेहिकलको बजार तीव्र बन्दै गएको छ । वार्षिक हजारौँ गाडी नेपाल भित्रिदै आएका छन् । तर यसलाई परीक्षण र नियन्त्रण गर्ने कुनै उपकरण छैन ।

ईभीको प्राविधिक पक्षदेखि क्षमता परीक्षणसम्मको काम सरकारको नियन्त्रणबाहिर रहेको छ । अहिलेसम्म नेपालमा यस्ता सवारी साधनको प्राविधिक पक्ष र गुणस्तर मापन गर्ने यन्त्र नै नभएको यातायात व्यवस्था विभागमा अधिकारीहरु बताउँछन् । उता क्षमता मापन गर्ने उपकरण नहुँदा वार्षिक दशौँ अर्ब राजश्व छली भएको तथ्यसमेत बाहिर आएको छ । 

ईभीका त्रुटिको निराकरण नहुँदा यसले थप दुर्घटना निम्त्याउँदैन भन्ने ग्यारेन्टी गर्ने ठाउँ नै छैन । कम्पनीले गाडी बेच्छ तर कुनै जिम्मा लिँदैन । 

प्रधानको गाडी दुर्घटनामा पर्नुअघि केही समयअघि एमजीकै गाडी एक्कासी आगो लागेको घटना सार्वजनिक भएको थियो । त्यो समयमा कम्पनीले आफ्नो प्राविधिक कमजोरी अस्वीकार गरेको थियो । एमजी मात्रै नभएर अरु इलेक्ट्रिक भेहिकलहरुमा समेत पछिल्लो समय एकपछि अर्को यस्ता समस्या देखिँदै आएका छन् । तर कुनै पनि कम्पनीले जिम्मा लिँदैन । 

विश्वबाटै पेट्रोलियम पदार्थको प्रयोग कम भन्दा कम गरी त्यस्ता गाडी विस्थापित गर्ने योजना विश्व लागिरहँदा स्वभाविक रुपले नेपालमा यसको प्रयोग बढ्नु पर्छ । तर के उपभोक्ता ठगिनु पर्ने बाध्यता रहिहरने हो त ? 

सरकारले ईभी गाडीबारे नीति बनाउनु पर्छ 
पूर्वमन्त्री एवं कांग्रेस नेता प्रधान सरकारले ईभी गाडीबारे कुनै नीति नबनाएकै कारण समस्या थपिँदै गएको बताउँछन् । 

उनले सरकारले ईभी गाडीका बारेमा स्पष्ट नीति बनाउनु पर्ने बताउँछन् । 

नीति नभएकै कारण ईभी गाडी बेच्नका लागि निकै समस्या भएको उनको भनाइ छ । उनले ईभी गाडी किन्दा महँगोमा किन्नुपर्ने तर बेच्दा भने निकै नै न्यून मूल्य आउने गरेको बताए । 

प्रधान भन्छन्, ‘हामी पीडित त भयौँ नै गाडी बेच्नसमेत समस्या भयो । सरकारले नीति बनाउनु पर्यो । नत्र हामीजस्ता थुप्रैले यो समस्याबाट गुज्रनु पर्ने हुन्छ ।’