आचार्य चाणक्य कुशल र असाधारण प्रतिभाका धनी थिए। उनी विभिन्न विषयमा गहन ज्ञान राख्थे, त्यसैले उनलाई कौटिल्य भनेर पनि चिनिन्थे। चाणक्य एक महान् विद्वान, दूरदर्शी हुनुका साथै योग्य शिक्षक थिए। आचार्य चाणक्यले विश्व प्रसिद्ध तक्षशिला विश्वविद्यालयबाट शिक्षा लिएका थिए । उनले आचार्यको पदमा रहेर विद्यार्थीहरूलाई शिक्षा पनि दिए। यसैले उनले आफ्नो जीवनमा ज्ञानको महत्त्वलाई राम्ररी बुझेका थिए। 

आचार्य चाणक्य एक महान् अर्थशास्त्री थिए। यसका साथसाथै, उनले आफ्नो जीवनमा दुवै राम्रो र नराम्रो परिस्थितिहरूको सामना गरेका थिए, त्यसैले उनले पैसाको महत्त्व पनि राम्ररी बुझे। आचार्य चाणक्य भन्छिन् धन खराब समयबाट बाहिर निस्कनको लागि सबैभन्दा राम्रो मित्र हो तर ज्ञान नै सबैभन्दा ठुलो धन हो ।  तर आचार्य चाणक्यले यस्तो परिस्थितिको बारेमा पनि चर्चा गरेका छन् जसमा विद्या र धन दुवैको पनि कुनै काम आउँदैन। 

पुस्तकेषु च या विद्या परहस्तेषु च यद्धनम्
उत्पन्नेषु च कार्येषु न सा विद्या न तद्धनम्
श्लोकको माध्यमबाट आचार्य चाणक्य भन्छन् - पुस्तकमा रहेको विद्या कुनै पनि व्यक्तिको लागि काम आउँदैन। भन्नुको तात्पर्य जुन  ज्ञान पुस्तकहरू मात्र सीमित रहन्छ र व्यक्ति समय आउदा पनि त्यसको प्रयोग गर्न सक्दैन, त्यस्ता ज्ञानको कुनै औचित्य हुँदैन। व्यक्तिले किताबी ज्ञानको साथै व्यावहारिक ज्ञान पनि बुझ्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ। जो केवल पुस्तकहरू कण्ठ गर्दछन् र व्यावहारिकताको कुनै उतार्दैनन् , त्यो ज्ञानको कुनै उपयोग छैन। त्यस्तै आचार्य चाणक्यले यो गुरुबाट ज्ञान लिँदा आफ्नो जिज्ञासा पूर्ण रूपमा शान्त गर्नुपर्छ भनेका छन् । आधा ज्ञान कुनै फाइदा छैन । जब सो ज्ञानको प्रयोग गर्ने व्यक्तिको पालो आउँछ, पूर्ण ज्ञानको अभावले ऊ पछि नै रहन्छ । 

अरूसँग भएको धन
आचार्य चाणक्यका अनुसार जुन धन अर्काको हातमा छ त्यो सम्पत्तिको कुनै काम आउँदैन। धनको सञ्चय सधैँ आफैसँगै गरेर राख्नुपर्दछ ताकि समयमा त्यसको उपयोग गर्न सकियोस्। केही व्यक्ति अरूलाई आफ्नो धन राख्न दिन्छन् तर यस्तो धन समय आउँदा  कुनै काममा आउँदैन । धनको मामिलामा कुनै पनि व्यक्तिलाई विश्वास गर्न सकिँदैन।

गल कार्यबाट कमाएको धन
आचार्य चाणक्यका अनुसार व्यक्तिले सदैव  कडा परिश्रम र इमानदारीले पैसा कमाउनु पर्छ। गलत कार्य र कसैसँग छलकपट गरेर कमाएको धन चाँडो नष्ट हुन्छ । अप्ठेरो परिस्थितिमा व्यक्तिको केही काम आउँदैन ।